Türkiye-Japonya Arasında Diplomatik İlişkilerin Yeniden Tesisi ve Siyasi- İktisadi İlişkiler (1951-1960)

Yıl 2020, Sayı: 69, 653 - 669, 30.09.2020

Muharrem Turp

https://doi.org/10.14222/Turkiyat4302

Öz

Milli Mücadele’nin zaferle sonuçlanmasının ardından yapılan Lozan Konferansı’nda Japonya, İngiltere’nin görüşlerini destekledi. Ancak Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanmasının ardından Türkiye ve Japonya arasında ilişkiler gelişmeye başladı. Atatürk Dönemi’nde ilişkiler daha çok siyasi alanda gelişti. Japonya, İkinci Dünya Savaşı’na Almanya ve İtalya’nın bulunduğu Mihver grubu içerisinde girdi. Ancak ABD’nin Hiroşima ve Nagazaki’ya attığı atom bombalarının ardından 14 Ağustos 1945’te teslim oldu. Türkiye ise 23 Şubat 1945’te Almanya ve Japonya’ya savaş ilan etti. Ancak savaşa fiili olarak katılmadı. 8 Eylül 1951 tarihli San Francisco Barış Antlaşması imzalanmadan hemen önce iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin yeniden tesis edilme süreci başladı. Antlaşmanın 12 Mayıs 1952’de TBMM’de onaylanmasının ardından ise Orgeneral İzzet Aksalur, büyükelçi olarak Tokyo’ya gönderildi. Dönem içerisinde Türkiye ile Japonya arasında özellikle Başbakan Adnan Menderes’in Tokyo’ya yaptığı ziyaret sonrası ikili ilişkiler artmaya başladı. Pek çok Japon iş adamı ve resmi temsilcilerinden oluşan heyetler Türkiye’ye gelerek iki ülke arasındaki siyasi ve ticari ilişkilerin arttırılması için faaliyetler yürüttü. Türkiye, Japonya’ya hammadde ihracatı yaparken karşılığında sanayi ürünleri ithal etti.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Japonya, Diplomasi, İktisat

Re-Establishment of The Diplomatic Relations Between Turkey and Japan and The Political and Economic Relations (1951-1960

Öz

Japan supported England’s views in the Lausanne Peace Conference that was signed after the victorious conclusion of the Turkish National Struggle. However, after signing the Treaty of Lausanne, relations began to develop between Turkey and Japan. During the rule of Atatürk, the relations developed mostly in the political field. Japan went to World War II along with the Axis powers, which included Germany and Italy. However, it surrendered on 14 August 1945 after the USA dropped atomic bombs to Hiroshima and Nagasaki. Turkey, declared war against Germany and Japan on 23 February 1945. Just before the signing of the San Francisco Peace Treaty on September 8, 1951, the process for re-establishing diplomatic relations between the two countries began. After the approval of the treaty in the Grand National Assembly of Turkey, the Four Star General İzzet Aksalur was sent to Tokyo as an ambassador. During the period, the bilateral relations between Turkey and Japan began to improve especially after the visit that Prime Minister Adnan Menderes made to Tokyo. Committees consisting of many Japanese businessman and official representatives came to Turkey for improving the political and commercial relations between the two countries. Turkey exported raw material to Japan and imported industrial products in return.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Japan, Diplomacy, Economy

Kaynakça

• T.C Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, Dış Ticaret, Yıllık İstatistik 1960 ve 1960 Ekim, Kasım ve Aralık Ayı, Seri: 1, Özel Ticaret, Madde ve Memleketler İtibarıyla İthalât ve İhracat.
• TBMM Zabıt Ceridesi, Cilt: 8, Devre: 10, İçtima: 2, İnikat: 13, 12. 12. 1955, s. sayısı: 3.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2012). İstatistik Göstergeler 1923-2011, Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara.
• ABE, Tomoyuki. (2004). Japonya ve Türkiye (Dün, Bugün Yarın), Ankara: Japonya Büyükelçiliği
• ARMAOĞLU, Fahir. (1983). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1980, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara.
• ESENBEL Selçuk. (2002), “Türk-Japon İlişkilerinin Tarihi”, Türkler Ansiklopedisi, Cilt: 13, Editörler: H. C. Güzel, K. Çiçek, S. Koca, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, s. 149-161.
• HEE-SOO, Cemil Lee. (2001). “Japonya”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 23, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s. 570-571.
• HUNTER, Janet E. (2002). Modern Japonya’nın Doğuşu 1853’ten Günümüze, İmge Kitabevi, Ankara.
• KAVAS, Ahmet. (2001). “Japonya”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 23, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s. 571-573.
• KOÇAK, Cemil. (2010). Türkiye’de İki Partili Siyasi Sistemin Kuruluş Yılları (1945-1950), İkinci Parti, Cilt: 1, İletişim Yayınları, İstanbul.
• MİSAWA, Nobuo. (2011). Türk-Japon Ticaret İlişkileri, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
• ÖZYÜREK, Mustafa. (2016). “Cumhuriyet Dönemi Türkiye-Japonya İlişkileri Çerçevesinde Japon Prensi Takamatsu’nun Türkiye Ziyareti”, Atatürk Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, s. 19-22.
• ULUSAL, Şayan. (2017). “Arşiv Belgelerine Göre Atatürk Dönemi Türk-Japon İlişkileri (1923-1938)”, Cappadocia Journal of History And Social Sciences, Vol: 9, s. 535-557.