Yükseköğretim Kurumlarının Gıda İle İlgili Bölümlerindeki Öğrencilerin Neofobi Düzeylerinin Belirlenmesi

Yıl 2023, , 288 - 300, 31.07.2023

Özge Çaylak Dönmez , Burhan Sevim

https://doi.org/10.53353/atrss.1229220

Öz

Yeni yiyecek deneme korkusu yiyeceklerden korkma veya tüketme isteksizliği olarak tanımlanmaktadır. Gıda endüstrisinin mesleki profesyonelleri olacak olan gıda öğrenimi gören öğrencilerin yeni yiyecek korku düzeylerinin belirlenmesi bu çalışmada amaçlanmıştır. Gıda alanında çalışan bireylerin yeni gıda üretim yöntemlerini bilmeleri ve yeni gıdaları deneyimlemeleri gerekmektedir. Bu deneyimler meslek yaşamında tutunmalarına yardımcı olan etmenlerdendir. Ayrıca çalışmada, gıda ile ilgili bölümlerde eğitim gören öğrencilerin yeni yiyecek deneme korku seviyesinin karşılaştırılması ve demografik özelliklere göre yeni yiyecek deneme korkusunun farklılık gösterip göstermediğinin tespiti amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, gastronomi ve mutfak sanatları, beslenme ve diyetetik, gıda mühendisliği ve aşçılık bölümlerinden tabakalı örnekleme yöntemiyle seçilen 357 öğrenciye anket uygulanmıştır. Analiz sonucunda, Kastamonu Üniversitesi’nde gıda ile ilgili bölümlerde eğitim gören öğrencilerin genel olarak yeni yiyecek deneme korkusuna sahip oldukları görülmüştür. Bölüm bazında ise, aşçılık bölümü öğrencilerinin bu korkuyu taşıdıkları belirlenmiştir. Beslenme ve diyetetik, gastronomi ve mutfak sanatları ve gıda mühendisliği öğrencilerinin ise yeni yiyecek deneme konusunda nötr oldukları saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

gıda eğitimi, gıda tercihi, neofobi, gastronomi, neofili

Determınatıon Of Neophobıa Levels Of Students In Food Related Departments Of Hıgher Educatıon Instıtutıons

Öz

Neophobia is defined as fear of food or reluctance to consume it. The aim of this study was to determine the level of fear of new foods in food students who will be the professionals of the food industry. In addition, the study aimed to compare the level of fear of trying new foods among students studying in food-related departments and to determine whether the fear of trying new foods differs according to demographic characteristics. For this purpose, a questionnaire was applied to 357 students selected by stratified sampling method from gastronomy and culinary arts, nutrition and dietetics, food engineering and cookery departments. As a result of the analysis, it was observed that students studying in food-related departments at Kastamonu University generally have a fear of trying new foods. On the basis of department, it was determined that the students of the cookery department had this fear. Nutrition and dietetics, gastronomy and culinary arts and food engineering students were found to be neutral about trying new foods.

Anahtar Kelimeler

food education, food preference, neophobia, gastronomy, neophilia

Kaynakça

• Adongo, C. A., Anuga, S. W. & Dayour, F. (2015). “Will they tell others to taste? International tourists’ experience of Ghanaian cuisines”. Tourism Management Perspectives, 15, 57-64.
• Alphan, E. (2017). Turistik Destinasyonlarda Yerel Yiyecek Tüketimine Etki Eden Faktörler Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış) Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Asperin, A. E., Phillips, W. J. & Wolfe, K. (2011). Exploring Food Neophobia and Perceptions Of Ethnic Foods: The Case of Chinese and Thai Cuisines.
• Birdir, S. S., İflazoğlu, N. & Birdir, K. (2019). “Turist rehberi adaylarında yeni yiyecek deneme korkusu (Neophobia)”. Gastroia: Journal of Gastronomy And Travel Research, 3(4), 551-561.
• Ceylan, V. & Akar Şahingöz S. (2019). “Yetişkin Bireylerde Gıda Neofobi Düzeyinin Belirlenmesi”. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(2), 772-784.
• Choe, J. Y. & Cho, M. S., (2011). “Food Neophobia and Willingness to Try Non – Traditional Foods for Koreans”. Food Qualitiy and Preference, 22, 671-673.
• Çakır Keleş M. (2020). Gaziantep’i Ziyaret Eden Yerli Turistlerin Yiyecek Neofobisi ve Çeşitlilik Arayışı Eğilimlerinin Yerel Yemek Tüketimine Etkisi. Doktora Tezi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dovey, T. M., Staples, P. A., Gibson, E. L. & Halford, J. C. (2008). “Food Neophobia and ‘Picky/Fussy’ Eating in Children. A Review.” Appetite, 50(2–3), 181–193.
• Edwards, J. S. A., Hartwell, H. L. & Brown, L. (2010). “Changes in Food Neophobia and Dietary Habits of İnternational Students”. Research Paper, Journal Of Human Nutrition and Dietetics, 23, 301–311.
• Fischler, C. (1988). “Food, Self and İdentity”. Social Science Information, 27(2), 275-292.
• Flight, I., Leppard, P. & Cox, D. N., (2003). “Food Neophonia and Associations With Cultural Diversity and Socio Economic Status Amongst Rural and Urban Australian Adolescents”. Appetite, 41, 51-59.
• Gravetter, F. J. & Wallnau, L. B. (2013). Statistics For The Behavioral Sciences (9th Ed.). Belmont, CA: Wadsworth Cengage Learning.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hursti, U. K. K. & Sjöden, P. O., (1997). “Food and General Neophobia and Their Relationship With Self Reported Food Choice: Familial Resemblance in Swedish Families With Children of Ages 7 – 17 Years”. Appetite: 29, 89-103.
• Kaar, J. L., Shapiro, A. L. B., Fell, D. M. & Johnson, S. L. (2016). “Parental Feding Practices, Food Neophobia, and Child Food Preferences: What Combination of Factors Results in Children Eating A Variety of Foods?”. Food Quality and Preference, 50, 57-64.
• Kaplan, A. (2018). Gastronomi Turistlerinin Gıda Seçiminde Neofobi-Neofili Etkisi. (Yayımlanmamış) Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kim, G. Y., Eves, A. & Scarles, C. (2009). “Building a Model of Local Food Consumption on Trips and Holidays: A Grounded Theory Approach”. International Journal of Hospitality Management, 28, 423-431.
• Lee, K. (1989). “Food Neophobia: Major Causes and Treeatments”. Food Technology, 43, 62-73.
• Martins, Y., Pelchat, M. L. & Pliner, P. (1997). “Try it; İt’s Good and İt’s Good For You’: Effects Of Taste And Nutrition İnformation On Willingness To Try Novel Food”. Appetite, 28(2): 89-102.
• Miller, S. B. (2004). Disgust The Gatekeeper Emotion, The Analytic Press, Inc., Publishersm101 West Street, Hillsdale.
• Muhammad, R., Ibrahim, A. M., Ahmad, R. & Hanan, F. (2016). “Pyschological Factors on Food Neophobia amang the Young Culinarian in Malaysia: Novel Food Preferences”, Social and Behavioral Science, 222, 358-366.
• Olabi, A., Najm, N. E. O., Baghdadi, O. K. & Morton, J. M., (2009). Food Neophobia Levels of Lebanese and American College Students. Food Quality and Preference, 20, 353-362
• URL 1: ÖSYM (2022). 2021- Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları. https://www.osym.gov.tr/TR,21247/2021-yuksekogretim-kurumlari-sinavi-yks-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu.html E. T.: 20.11.2021
• Paupério, A., Severo, M., Lopes, C., Moreira, P., Cooke, L. & Oliveira, A. (2014). “Could the Food Neophobia Scale be Adapted to Pregnant Women? A Confirmatory Factor Analysis İn A Portuguese Sample”. Appetite, 75, 110-116
• Pliner, P., Eng, A. & Krishnan, K. (1995). “The Effects of Fear and Hunger on Food Neophobia in Humans”, Appetite, 25, 77-87.
• Pliner P. & Hobden, K., (1992). “Development of a Scale to Measure Trait of Food Neophobia in Humans”. Appetite, 19, 105-120.
• Pliner, P., Pelchat, M. & Grabski, M. (1993)” Reduction of Neophobia in Humans by Exposure to Novel Foods”. Appetite, 20, 111-123.
• Pliner, P. & Salvy, S. (2006). Food Neophobia in Humans. R. Shepherd & M. Raats (Ed.), The Psychology of Food Choice: Frontiers in Nutritional Science. CABI, 75–92.
• Rigal, N., Frelut, M. L., Monneuse, M. O., Hladik, C. M., Simmen, B. & Pasquet, P. (2006). “Food neophobia in the context of a varied diet induced by a weight reduction program in massively obese adolescents”. Appetite, 46(2), 207-214.
• Rozin, P. & Vollmecke, A. T. (1986). “Food Likes and Dislikes”, Annual Review of Nutrition, 6, 433-56
• Samant, S. S., Hanson, A. D., Asare, R., Nichols, D. S., Nna-Mba, J. P. & Seo, H. S. (2018). “Effects of food neophobia on visual attention and sensory acceptance of ethnic-flavored foods”, Culture and Brain, 6, 53-7
• Tuorilla, H., Lahteenmaki, L., Pohjalainen, L. & Lotti, L., (2001). “Food Neophobia Among The Finns and Related Responses to Familiar and Unfamiliar Foods”. Food Quality and Preference, 12, 29-37.
• Ural, A. & Kılıç, İ. (2011). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yiğit, S. (2018). Etnik Mutfak Ürünlerinin Tercihinde Neofobinin Etkisi (Karşılaştırmalı Bir Uygulama). Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Yiğit, S. & Doğdubay, M. (2017). “Gastronomi Eğitimi Alan Öğrencilerde Yiyecekte Yenilik Korkusu (Food Neophobia): Balıkesir Üniversitesi Örneği”. Journal of Tourism and Gastronomy, 5(2), 162-168.