Çevresel Faktörlerin İnsan Üzerindeki Etkisinin Duygusal Haritalama Yöntemi İle Ölçülmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 163 - 177, 29.07.2022

İsra Nur Alkan , Murat Yeşil

https://doi.org/10.53353/atrss.1064166

Öz

Kentler tarihsel süreç içerisinde her zaman değişen ve dönüşen bir kavram olarak ele alınmıştır. Özellikle son yıllarda kentlerde yaşanan değişimlerin çevresel sorunları artırdığı görülmektedir. Bu sorunların insan duyguları üzerinden belirlenmesi, kenti planlayan, tasarlayan, geliştiren her meslek disiplini açısından yol gösterici olabilmektedir. Bu çalışmada sokakların çevresel özellikleri ve bu özelliklerin hissettirdiği duygular ele alınmıştır. Ordu kent merkezinin büyük mahallelerinden biri olan Akyazı Mahallesinde insanların sokak deneyimleri sırasında hissettiği olumlu ve olumsuz duyguların nedenleri incelenmiş ve çevresel özelliklerle ilişkisi irdelenmiştir. Yapılan analizler ile sorunların ve memnuniyetin net şekilde tespit edilmesi yönü ile farklılık gösteren bu çalışma, çevresel sorunları veya memnuniyeti, hissedilen duygular üzerinden ölçerek sonuçları görsel olarak ortaya koymayı amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda elde edilen sosyo-demografik bilgiler ve görsel anket sorularına verilen cevaplar, SPSS ve CBS ortamında analiz edilmiş ve sorunların tespit edilmesine yönelik MAXQDA programı üzerinden kelime bulutu analizi gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler doğrultusunda olumlu/olumsuz duygular ile çevresel faktörler arasındaki ilişki ortaya koyulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Çevresel faktörler, mekânsal nitelikler, duygu haritası

Measuring the Effects of Environmental Factors on Humans by Emotional Mapping Method

Öz

Cities have always been considered a changing and transforming concept in the historical process. It is seen that the changes in the cities increase the environmental problems. Determining these problems through human emotions can guide the professional disciplines that plan, design, and develop the city. In the study, the environmental features of the streets and the emotions that these features make are discussed. The reasons for the positive and negative emotions that people feel during their street experiences in the Akyazı District of Ordu city center are examined and their relationship with environmental characteristics is examined. This study, which differs in the way that problems and satisfaction are determined clearly by the analyzes made, aims to reveal the results visually by measuring environmental problems or satisfaction over the feelings felt. The socio-demographic information obtained and the answers to the visual survey questions were analyzed in SPSS and GIS environment, and a word cloud analysis was carried out through the MAXQDA program to identify the problems. According to the analysis, the relationship between positive/negative emotions and environmental factors has been revealed.

Anahtar Kelimeler

Environmental factors, spatial characteristics, emotional mapping

Kaynakça

• Aktaş, G. (2017). Kadın Açısından Kente İlişkin Mekan Pratikleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27), 136-149. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/pausbed/issue/34758/384469.
• Alkan, İ.N. (2021). Kamusal Mekân Kullanımında Suça Maruz Kalma Korkusu: Ordu Rüsumat Sahili Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Düzce.
• Alpak, E. M., Yılmaz, S., & Eren, E. T. (2018). Çevresel Algı Ve Peyzaj Tercihleri. Environmental Perception And Landscape Preferences.
• Alpegemen, İ. E. (2019). Aidiyet duygusu açısından konut mekân ve donatı tercihlerinde mesleğe bağlı değişkenler (Master's thesis, TOBB ETÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Andersson, C. (2016). Public space and the new urban agenda. The Journal of Public Space, 1(1), 5-10.
• Anonim, (2022a), Erişim Tarihi: 10 Ocak 2022. <https://pro.arcgis.com/en/pro-app/latest/toolreference/spatial-statistics/how-optimized-hot-spot-analysis-works.htm>.
• Bell, S. (2001). Landscape pattern, perception and visualisation in the visual management of forests. Landscape and Urban planning, 54(1-4), 201-211.
• Chen, C., Li, H., Luo, W., Xie, J., Yao, J., Wu, L., & Xia, Y. (2021). Predicting the effect of street environment on residents' mood states in large urban areas using machine learning and street view images. Science of The Total Environment, 151605.
• Çakaroğlu, D. & Ömür, E. H. (2020). “Oyun” Kavramına İlişkin Algının Metafor Yoluyla Belirlenmesi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1) , 155-164. DOI: 10.30561/sinopusd.735857.
• Çelik, F. (2018). Kentsel Açık-Yeşil Alanlarda Güvenlik. İdealkent, 9 (23) , 58-94. DOI: 10.31198/idealkent.416257.
• Fontán-Vela, M., Rivera-Navarro, J., Gullón, P., Díez, J., Anguelovski, I., & Franco, M. (2021). Active use and perceptions of parks as urban assets for physical activity: A mixed-methods study. Health & place, 71, 102660.
• Freud, S. (1961). Beyond the pleasure principal. New York, N. Y: Nostou.
• Galaktionova, A. (2021). Emotional boundaries of public involvement in city improvement. Cities, 115, 103254.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
• Gobster, P. H., Nassauer, J. I., Daniel, T. C., & Fry, G. (2007). The shared landscape: what does aesthetics have to do with ecology?. Landscape ecology, 22(7), 959-972.
• Hanyu, K. (1997). Visual properties and affective appraisals in residential areas after dark. Journal of Environmental Psychology, 17(4), 301-315.
• İsmen, A. E. (2004). Duygusal Zekâ Ve Aile İşlevleri Arasındaki İlişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(11), 55-75. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/baunsobed/issue/50343/651903.
• Kaplan, R., & Kaplan, S. (1989). The experience of nature: A psychological perspective. Cambridge university press.
• Kürkçüoğlu, E., & Ocakçı, M. (2015). Kentsel Dokuda Mekânsal Yönelme Üzerine Bir Algı-Davranış Çalışması: Kadıköy Çarşı Bölgesi. Megaron, 10(3).
• Liang, L., Wang, Z., & Li, J. (2019). The effect of urbanization on environmental pollution in rapidly developing urban agglomerations. Journal of cleaner production, 237, 117649.
• Meenar, M. R., & Mandarano, L. A. (2021). Using photovoice and emotional maps to understand transitional urban neighborhoods. Cities, 118, 103353.
• Mouratidis, K., & Hassan, R. (2020). Contemporary versus traditional styles in architecture and public space: A virtual reality study with 360-degree videos. Cities, 97, 102499.
• Pain, R., MacFarlane, R., Turner, K., & Gill, S. (2006). ‘When, where, if, and but’: Qualifying GIS and the effect of streetlighting on crime and fear. Environment and Planning A, 38(11), 2055-2074.
• Pánek, J. (2018). Emotional maps: Participatory crowdsourcing of citizens perceptions of their urban environment. Cartographic Perspectives, (91), 17-29.
• Plutchik, R. (2001). "The nature of emotions: Human emotions have deep evolutionary roots, a fact that may explain their complexity and provide tools for clinical practice." American Scientist 89, no. 4 (July–August): 344–350.
• Puhakka, R. (2021). University students’ participation in outdoor recreation and the perceived well-being effects of nature. Journal of outdoor recreation and tourism, 36, 100425.
• Sağlam, S. (2006). Türkiye'de iç göç olgusu ve kentleşme. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (5), 33-44.
• Subiza-Pérez, M., Hauru, K., Korpela, K., Haapala, A., & Lehvävirta, S. (2019). Perceived Environmental Aesthetic Qualities Scale (PEAQS)–A self-report tool for the evaluation of green-blue spaces. Urban Forestry & Urban Greening, 43, 126383.
• Taşçıoğlu, S. & Altunkasa, M. (2018). Kilis Kentsel Sit Alanında Kullanıcı Odaklı Mekânsal Algı Belirlemeleri. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 8 (18) , 1-16. DOI: 10.16950/iujad.356739.
• Tuncer, S. (2015). “Dışarı Çıkmak: Özelden Kamusala Feminist Bir Saha Hikâyesi”, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 2(2), ss.30-58, https://doi.org/10.17572/mj2015.2.3058.
• Uslu, A. (2008). Zihinsel Ve Fiziksel Engelliler İçin Hortikültürel Terapi. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, (1), 5-24. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/uobild/issue/47076/591992.
• Zeile, P., Resch, B., Loidl, M., Petutschnig, A., & Dörrzapf, L. (2016). Urban Emotions and Cycling Experience–enriching traffic planning for cyclists with human sensor data. GI_Forum, 1(2013), 204-216.
• Zhang, H., & Lin, S. H. (2011). Affective appraisal of residents and visual elements in the neighborhood: A case study in an established suburban community. Landscape and Urban Planning, 101(1), 11-21.
• Weinreb, A. R., & Rofè, Y. (2013). Mapping feeling: An approach to the study of emotional response to the built environment and landscape. Journal of Architectural and Planning Research, 127-145.
• Wu, B., Yu, B., Shu, S., Liang, H., Zhao, Y., & Wu, J. (2021). Mapping fine-scale visual quality distribution inside urban streets using mobile LiDAR data. Building and Environment, 206, 108323.