Schwartz Maksimizasyon Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 4, 1091 - 1104, 24.12.2023

Asena Gizem Yiğit

https://doi.org/10.18037/ausbd.1327530

Öz

Bu çalışma Schwartz vd. (2002) tarafından geliştirilen Maksimizasyon Ölçeği’ni Türkçeye uyarlayarak geçerliliğini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Maksimize etme eğilimini ölçmeye yönelik gerçekleştirilen çevrimiçi anketlere 400 gönüllü kişi katılmıştır. Yapılan Açımlayıcı (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizleri (DFA) sonucunda ölçek, 3 faktörlü bir yapı göstermiştir ve 11 maddeden oluşmaktadır. Ortaya çıkan bu ölçekte yer alan faktörler toplam varyansın %52,35’ini açıklamaktadır. İç tutarlılık analizi için ölçeğe ait Cronbach’s Alpha katsayısı hesaplanmış ve güvenilirliği 0,74 olarak tespit edilmiştir. DFA sonrasında elde edilen modelin uygunluğunun tespiti için uyum iyilik endekslerinden yararlanılmıştır. Bu uyum endeksleri CFI=0.902, GFI=0.953, AGFI= 0.925, NFI=0.855, RMSEA=0.065, IFI=0.904 şeklinde tespit edilmiş olup, modelin iyi uyum sağlayan bir modelin kriterlerini karşıladığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Maksimizasyon Ölçeği, Faktör Analizi, Ölçek Uyarlama, Davranışsal İktisat

Turkish Adaptation of the Schwartz Maximization Scale: The Reliability and Validity Study

Öz

The purpose of this study is to adapt the Maximization Scale developed by Schwartz et al. (2002) to Turkish and determine its validity. 400 volunteers participated in online surveys conducted to measure the maximizing tendency. As a result of Exploratory (EFA) and Confirmatory Factor Analysis (CFA), the scale showed a 3-factor structure and consists of 11 items. The factors in this emerging scale explain 52.35% of the total variance. For the internal consistency analysis, the Cronbach's Alpha coefficient of the scale was calculated and its reliability was determined as 0.74. Goodness-of-fit indices were used to determine the suitability of the model obtained after CFA. These fit indices were determined as CFI=0.902, GFI=0.953, AGFI= 0.925, NFI=0.855, RMSEA=0.065, IFI=0.904, and it was determined that the model met the criteria of a well-fitting model.

Anahtar Kelimeler

Maximization Scale, Factor Analysis, Scale Adaptation, Behavioral Economics

Kaynakça

• Akbaş, G. ve Korkmaz, L. (2007). Ölçek uyarlaması (Adaptasyon). Türk Psikoloji Bülteni, 13(40), 15-16. Erişim adresi: https://www.psikolog.org.tr
• Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In K. A. Bollen & Long, J. S. (Eds), Testing structural equation models (s. 136-162). Newbury Park, CA: Sage
• Byrne, B. M. (2012). Structural equation modeling with m plus: Basic concepts, applications, and programming. Newyork: Routledge/Taylor & Francis Group
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 478-483. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10365/126871
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (11. bs.). Ankara: Pegem Yayıncılık
• Cattell, R. B. (1978). The scientific use of factor analysis. New York: Plenum.
• Chow, W. S. ve Chan, L. S. (2008). Social network, social trust and shared goals in organizational knowledge sharing. Information & Management, 45, 458-465. doi: 10.1016/j.im.2008.06.007
• Comrey, A. L. ve Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K. ve Sanisoğlu, Y. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences Journal Identity, 33(1), 210-223. doi: 10.5336/medsci.2011-26747
• Erkuş, A. (2003). Psikometri üzerine yazılar, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Everitt, B. S. (1975). Multivariate analysis: The need for data, and other problems. British Journal of Psychiatry, 126, 237–240. doi: 10.1192/bjp.126.3.237
• Guilford, J. P. (1954). Psychometric methods (2nd ed.). New York: McGraw-Hill.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe- yöntem- analiz (4. bs.). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Güriş, S. ve Astar, M. (2014). Bilimsel araştırmalarda SPSS ile istatistik, İstanbul: DER Yayınları
• Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L. ve Black, W. C. (1995). Multivariate data analysis (4th. ed.). Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (2010). Multivariate data analysis (7th Ed.), Prentice Hall: Upper Saddle River.
• Hooper D., Coughlan J. ve Mullen, M.R. (2008). Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6, 53-60. doi: 10.21427/D7CF7R
• Hu, L. ve Bentler P. M. (1999). Cut off criteria for fit ındexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. doi: 10.1080/10705519909540118
• Iyengar, S. S., Wells, R. E. ve Schwartz, B. (2006). Doing better but feeling worse: looking for the "best" job undermines satisfaction. Psychological Science, 17(2), 143-150. Erişim Adresi: https://www.jstor.org/stable/40064385
• İslamoğlu, A. H. ve Alnıaçık, Ü. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (4. bs.) İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Kahneman, D. ve Tversky, A. (1979). Prospect theory: An analysis of decisions under risk. Econometrica, 47(2), 263–291. doi: 10.2307/1914185
• Kahneman, D. ve Thaler, R. H. (2006). Anomalies: Utility maximization and experienced utility. Journal of Economic Perspectives, 20(1), 221-234. doi: 10.1257/089533006776526076
• Kayış, A. (2017). Güvenirlik analizi (Reliability analysis). Ş. Kalaycı (Ed.) SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (8. bs.) (s. 404-419) içinde, Ankara: Dinamik Akademi.
• Kehoe, J. (1994). Basic item analysis for multiple-choice tests. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 4(10), 1-3. doi: 10.7275/07zg-h235
• Kline, P. (1979). Psychometrics and psychology. London: Acaderric Press.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford Press
• Mak, B. L. ve Sockel, H. (2001). A confirmatory factor analysis of is employee motivation and retention. Information & Management, 38(5), 265-276. doi: 10.1016/S0378-7206(00)00055-0
• Malhotra, N. K. (2004). Marketing research an applied orientation (4th. Ed.). Pearson Prentice Hall: New Jersey
• Osiurak, F., Faure, J., Rabeyron, T., Morange, D., Dumet, N., Tapiero, I. Poussin, M., Navarro, J., Reynaud, E. ve Finkel, A. (2015). Déterminants de la procrastination académique: motivation autodéterminée, estime de soi et degré de maximation, Pratiques Psychologiques, 21(1), 19-33, doi: 10.1016/j.prps.2015.01.001
• Purvis, A., Howell, R. T. ve Iyer, R. (2011). Exploring the role of personality in the relationship between maximization and well-being, Personality and Individual Differences, 50, 370–375, doi: 10.1016/j.paid.2010.10.023
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74. Erişim Adresi: https://www.stats.ox.ac.uk/~snijders/mpr_Schermelleh.pdf
• Schwartz, B. (2000). Self determination: The tyranny of freedom. American Psychologist, 55, 79-88. doi: 10.1037//0003-066x.55.1.79
• Schwartz, B., Ward, A., Monterosso, J., Lyubomirsky, S., White, K. ve Lehman, D. R. (2002). Maximizing versus satisficing: Happiness is a matter of choice. Journal of Personality and Social Psychology, 83(5), 1178–1197. doi: 10.1037/0022-3514.83.5.1178
• Simon, H. A. (1955). A behavioral model of rational choice, The Quarterly Journal of Economic, 69(1), 99-118. doi: 10.2307/1884852
• Suhr, D. D. (2008). Step Your Way Through Path Analysis, https://www.lexjansen.com/wuss/2008/pos/pos04.pdf, E.T: 08.07.2023
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston: MA: Pearson.
• Von Neumann, J. ve Morgenstern, O. (1944). Theory of games and economic behavior. New Jersey: Princeton University Press.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(Özel Sayı), 74-85, Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuisletme/issue/32177/357061
• Yiğit, A.G. (2020). Bilişsel önyargılar seçimlerimizi nasıl şekillendiriyor: Beş farklı çerçeveleme türünün tercihler üzerindeki etkisi, Avrasya İlimler Akademisi İşletme ve İktisat Dergisi, 21, 1-14. doi: 10.17740/eas.econ. 2020.V21-01