Sakarya’da Yaşayan Bulgaristan Muhacirlerinin Yemek Kültürü ve Yemek Tariflerindeki Standartların Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 383 - 413, 05.07.2024

Ömer Berke Curoğlu , Mustafa Sandıkcı

Öz

Mutfak kültürü, insanın varlığını sürdüren ve onun tarafından yaşatılan önemli bir unsurdur. Bu kültürün gelecek nesillere aktarılması için akademik çalışmaların büyük bir önemi vardır. Bulgaristan'dan göç eden insanların mutfak kültürüne sahip oldukları bilinmektedir. Bu araştırma, Sakarya'da yaşayan Bulgaristan muhacirlerinin yemek kültürünü incelemeyi, bu kültürü oluşturan yemeklerden literatürde yer almayanlarını tespit etmeyi ve son olarak da tespit edilen yemeklerin tariflerinde bir standart oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda, Bulgaristan muhacir mutfak kültürünü oluşturan yemek tarifleri hakkında veriler görüşme tekniği kullanılarak ve yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Araştırma kapsamında Sakarya'da yaşayan 15 Bulgaristan muhaciriyle bire bir görüşmeler yapılmış ve elde edilen verilerle 72 yemek tarifine ulaşılmıştır. Bu tarifler, belirli kriterler kullanılarak azaltılmış ve 15 tanesi için standart tarifler belirlenmiştir. Standart tariflerin oluşturulmasının, muhacir mutfak kültürünün unutulmasını önleyeceği ve mutfak kültürünün yaşatılmasına yardımcı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Muhacir mutfağı, standart tarif, mutfak kültürü, Sakarya mutfağı

Determination of Standards in Food Culture and Recipes of Bulgarian Immigrants Living in Sakarya

Öz

Food culture is a crucial element that sustains human existence and is perpetuated by individuals. Academic studies play a significant role in passing this culture on to future generations. It is known that people who migrated from Bulgaria possess a distinct culinary culture. This research aims to investigate the culinary culture of Bulgarian immigrants living in Sakarya, identify dishes not documented in the literature, and ultimately create a standard for the recipes of these identified dishes. In this context, data about the recipes that constitute the Bulgarian immigrant culinary culture were collected using semi-structured interviews. During the research, one-on-one interviews were conducted with 15 Bulgarian immigrants residing in Sakarya, leading to the documentation of 72 recipes. These recipes were narrowed down using specific criteria, and standard recipes were determined for 15 of them. The creation of standard recipes is thought to prevent the forgetting of the immigrant culinary culture and assist in its preservation.

Anahtar Kelimeler

Muhacir cuisine, standard recipe, culinary culture, Sakarya cuisine

Kaynakça

• Ahbab, Y. (2016). 93 harbi sonrası bulgar muhacirlerinin üsküp sancağı’nda iskanı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 1–14.
• Aktaş, A. (2008a). Farklı kültürlerin buluşma noktası: kültürel renkleriyle sakarya. Adapazarı Merkez Belediyesi Yayınları.
• Aktaş, A. (2008b). Sakarya'nın yemek kültürü üç kıtanın damak zevkinin buluştuğu yer: Sakarya. Sakarya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• Aydın, Ş. K. (2019). Arap zorunlu göçmenlerde travmatik yaşantılar, göç sonrası yaşam zorlukları ve manevi başa çıkma ve sosyal destek bağlamında psikolojik dayanıklık. (Tez no: 543202) [Yüksek lisans tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Bahtiyar-Sarı, D.,Tetik, G. (2019). Gastronomi turizmi kapsamında bulgaristan göçmenlerinin yemek kültürü. Anasay (8), 73–88.
• Coşkun, R., Altunışık, R., Yıldırım, E. (2019). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri spss uygulamalı. Sakarya Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2018). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches (5. Baskı). Sage Publishing.
• Curoğlu, Ö., Saraç, Ö., Pamukçu, H., Sandıkcı, M. (2022). Bulgaristan’dan Sakarya’ya göç eden türklerin geçmişten günümüze mutfak kültürü. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 19(1), 108–123.
• Çınar, N. (2021). İyi bir sistematik derleme nasıl yazılmalı? Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 310–314.
• Egeli, B. (2019). Bulgaristan göçmenlerinin yeme içme kültürü ve uygulanan yemek reçeteleri üzerine inceleme. (Tez no: 642699) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Okan Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Gautam, T. R. (2005). Causes and ımpact of migration : a sociological study of emigration from kandebash, baglung, nepal. Dhaulagiri Journal of Sociology and Anthropology, 1, 146–163.
• Güldemir, O. (2018). Klasik ve modernleşen osmanlı yemekleri ve günümüze uyarlanması. (Tez no: 533542) [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Günay, N. (2021). Aşiretler, muhacirler, mübadiller ve mültecilerin iskanı. Yeditepe Yayınları.
• Günay, Ü. (2003). Göç, din ve değişme: batı avrupa'daki türk işçileri örneği. Bilimname, 3, 35–64. İçduygu, A., Sirkeci, İ. (1999). Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinde göç. O. Baydar içinde, 75 Yılda Köylerden Kentlere (s. 249–268). Tarih Vakfı Yayınları
• İşçimen, B. (2021). Balkanlardan göçen toplulukların yemek kültürlerindeki farklılıklar: edirne ili keşan ilçesi köyleri örneği. (Tez no: 661465) [Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kahraman, C., Güneş, İ., Nanae, K. (2017). 1989 göçü sonrası bulgaristan göçmenlerinin yemek kültüründeki değişim. Göç Dergisi, 4(2), 227–245.
• Karpat, K. (2010). Osmanlı'dan günümüze etnik yapılanma ve göçler. Timaş Yayınları.
• Karpat, K. (2015). Önsöz. M. Erdoğan ve A. Kaya (Ed.), Türkiye'nin göç tarihi 14. yüzyıldan 21. yüzyıla Türkiye'ye göçler. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kocabıyık, H. (2003). Avrupa Birliği Süreci ve Batı Avrupa Türklerinin Türk-AB İlişkilerine Etkileri. (Tez no: 189739) [Yüksek lisans tezi, Atılım Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kolukırık, S. (2006). Bulgaristan’dan göç eden türk göçmenlerin dayanışma ve örgütlenme biçimleri: İzmir örneği. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 1–13.
• Korkmaz, N., Öztürk, A. (2017). Bulgaristan Türklerinin göç süreci ve göçmenlerin türkiye'deki iskan ve iş gücüne dayalı entegrasyonu. Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 1(3), 268–289.
• Öztürk, M. Ç. (2019). Göçmen derneklerinin göçmenlerin çalışma hayatına etkisi: pomaklar örneği. (Tez no: 591081) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Pustu, Y. (2020). XIX. yüzyıldan xx. yüzyıla ankara’da göç ve iskân (1856–1918). (Tez no: 616460) [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Şahin, N. (2006). XIX. yüzyıl sonrasında anadolu’ya yapılan göç hareketleri ve anadolu coğrafyasındaki sosyo-kültürel etkileri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 63–82.
• Taş, D. (2020). Edirne’nin ipsala ilçesinin sınır köylerinde unutulmaya yüz tutmuş yemeklerin unutulma nedenleri üzerine bir araştırma. (Tez no: 629195 ) [Yüksek lisans tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Tylor, E. B. (1920). Primitive culture: researches ınto the development of mythology, philosophy, religion, art, and custom. John Murray Publishing.
• Yılmaz, K. (2021). Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1457–1490.
• Yüzüncüyıl, K., Uybaydın, A. (2021). Sakarya ili damak hafızası. K. Yüzüncüyıl, A. Uybaydın, A. Bilgin ve S. Aydın (Ed.), Topraktan Sofraya Sakarya Mutfağı içinde (s. 68–295). Yapı Kredi Yayınları