Examining the Difficulties Experienced by Gifted Students in Solving Mathematical Literacy Questions

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 2, 3442 - 3470, 28.08.2025

Duygu Alyeşil Kabakçı , Süha Yılmaz

https://doi.org/10.51460/baebd.1615436

Öz

This study aimed to examine the difficulties experienced by gifted 6th grade students in mathematical literacy questions within the scope of mathematical processes.For this purpose, the mathematical literacy levels of the students were determined and the mistakes they made and the difficulties they experienced in solving the questions were examined in terms of formulation, execution and interpretation (and evaluation) processes. In the study, the case study method, one of the qualitative research methods, was used and the data was analyzed with the descriptive analysis method. The study was carried out in the second semester of the 2022-2023 academic year. The study group consists of 30 gifted 6th grade students studying in a province of Turkey.The "Mathematics literacy test" developed by Yeniel (2019) was used to determine the mathematical literacy achievements of the students. In addition, students were divided into 3 groups: low, medium and high level, according to their mathematical literacy achievement averages. And semi-structured interviews were held with 3 students from each level. When the findings were evaluated, it was determined that although the students were ahead of their peers in terms of academic success, their average mathematical literacy level was at a medium level. In the process of formulating the difficulties experienced by the students, "identifying the mathematical relationships in the problem" and "understanding the problem" in the process of working, "applying multi-step processes to reach the result", "choosing and using strategies for the solution", "using algorithms and rules" and "in the interpretation process". It was determined that it was within the scope of "interpreting the limitations of mathematical solutions".In the process of formulating the difficulties experienced by the students, "identifying the mathematical relationships in the problem" and understanding the problem" in the process of working, "applying multi-step processes to reach the result", "choosing and using strategies for the solution", "using algorithms and rules" and "in the interpretation process". It was determined that it was within the scope of "interpreting the limitations of mathematical solutions".

Anahtar Kelimeler

Mathematics literacy , gifted student , mathematics literacy levels , solution process , difficulty.

Matematik Okuryazarlığı Sorularının Çözümlerinde Üstün Yetenekli Öğrencilerin Yaşadıkları Zorlukların İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada matematik okuryazarlık sorularında üstün yetenekli 6. sınıf öğrencilerinin yaşadıkları zorlukların matematiksel süreçler kapsamında incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla öğrencilerin matematik okuryazarlığı seviyeleri tespit edilerek, soruların çözümünde yaptıkları hatalar ve yaşadıkları zorluklar formüle etme, işe koşma ve yorumlama (ve değerlendirme) süreçleri boyutlarında incelenmiştir. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması yöntemi kullanılmıştır ve veriler betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Çalışma 2022-2023 eğitim-öğretim yılı, ikinci döneminde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu Türkiye’nin bir ilinde öğrenim gören 30 üstün yetenekli 6. sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Öğrencilerin matematik okuryazarlık başarılarının tespit edilmesinde, Yeniel (2019)’in geliştirdiği “Matematik okuryazarlığı testi” kullanılmıştır. Ayrıca öğrenciler matematik okuryazarlığı başarı ortalamalarına göre düşük, orta ve yüksek seviye olmak üzere 3 gruba ayrılmıştır. Ve her bir seviyeden 3’er öğrenci ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen bulgular değerlendirildiğinde akademik başarı olarak yaşıtlarından ileri düzeyde olmalarına rağmen öğrencilerin matematik okuryazarlık seviye ortalamalarının orta seviyede olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin yaşadıkları zorlukların formüle etme sürecinde “problemdeki matematiksel ilişkilerin tanımlanması” ve problemin anlaşılması” işe koşma sürecinde, “ “sonuca ulaşmada çok adımlı işlemleri uygulama”, “çözüm için strateji seçme ve kullanma” ,“algoritmalardan ve kurallardan yararlanma” ve “yorumlama sürecinde ise “matematiksel çözümlerin sınırlılıklarını yorumlama” kapsamında olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Matematik okuryazarlığı , üstün yetenekli öğrenci , Matematik okuryazarlığı seviyeleri , çözüm süreci , zorluk.

Kaynakça

• Albayrak, H. B., Tarım, K., ve Baypınar, K. (2023). Özel yetenekli öğrencilerin matematik okuryazarlığı öz-yeterlik algıları ile matematik okuryazarlığı başarılarının incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 13(1), 115–127.
• Altun, M., Gümüş, N. A., Akkaya, R., Bozkurt, I., ve Ülger, T. K. (2018). Sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik okuryazarlığı beceri düzeylerinin incelenmesi. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 1(1), 66–88.
• Andrews, P. (2013). The curricular importance of mathematical literacy: What can we learn from the English experience? European Educational Research Journal, 12(4), 821–832. https://doi.org/10.2304/eerj.2013.12.4.821
• Burkhardt, H. (2008). Making mathematical literacy a reality in classrooms. In Proceedings of the Fifth Congress of the European Society for Research in Mathematics Education (pp. 2090–2100). University of Cyprus.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry ve research design: Choosing among five approaches (2nd ed.). SAGE Publications. https://doi.org/10.1088/1742-6596/812/1/012013
• Çelik, S., ve Bukova Güzel, E. (2017). Ortaokul öğrencilerinin matematik okuryazarlığı bağlamında grafik okuma ve yorumlama süreçlerinin incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(4), 7–28.
• Davey, L. (2009). The application of case study evaluations. Elementary Education Online, 8(2), 1–3.
• Güler, H. K. (2013). Türk öğrencilerin PISA'da karşılaştıkları güçlüklerin analizi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(2), 501–522.
• Hardianti, S., and Zulkardi, Z. (2019). Students mathematical literacy abilities in solving PISA type math problem with LRT context. IOP Conference Series: Journal of Physics: Conference Series, 1315. https://doi.org/10.1088/1742-6596/1315/1/012016
• Kaiser, G., and Willander, T. (2005). Development of mathematical literacy: Results of an empirical study. (Yayın bilgisi eksik - lütfen tamamlayınız.)
• Kanlı, E. (2021). Özel yetenekli bireylerin özellikleri ve eğitim. In M. S. Köksal ve M. R. Barın (Eds.), Özel Yetenekliler ve BİLSEM’ler (ss. 49–75). MEB.
• Karaduman, B., Arslan, Ç., Broutin, M. S. T., ve Ezentaş, R. (2023). Özel yetenekli öğrencilerin resim, müzik ve sayısal yeteneklerine göre matematiksel okuryazarlık problemlerini çözüm süreçlerinin irdelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 10(2), 193–220. https://doi.org/10.33907/turkjes.1150966
• Karakaş, A. (2019). Yedinci sınıf öğrencilerine verilen matematik okuryazarlığı eğitiminin planlanması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Kayan, F., ve Erdoğan, T. (2020). Matematik okuryazarlığı sorularına yönelik öğrenci yaklaşımlarının incelenmesi. İlköğretim Online, 19(3), 1320–1334.
• McCrone, S. S., and Dossey, J. A. (2007). Mathematical literacy – it’s become fundamental. Principal Leadership, 7(5), 32–37.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2022). PISA 2022 uluslararası öğrenci değerlendirme programı. https://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_01/26105818_PISA_2022_TanYtYm_KitapcYYY.pdf
• OECD. (2016). PISA 2015 assessment and analytical framework: Science, reading, mathematics and financial literacy. OECD Publishing.
• OECD. (2018). PISA 2018 assessment and analytical framework: Mathematics, reading, science and financial literacy. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/b25efab8-en
• OECD. (2019). PISA 2018 assessment and analytical framework. OECD Publishing.
• Polat, M., ve Turhan, N. S. (2022). PISA testlerinde matematik okuryazarlığı ile matematik başarısı arasındaki ilişkiye ilişkin bir meta-analiz çalışması. Uluslararası Çevrimiçi Eğitim ve Öğretim Dergisi, 9(2), 661–676.
• Pugalee, D. K. (1999). Constructing a model of mathematical literacy. The Clearing House, 73(1), 19–22.
• Sáenz, C. (2009). The role of contextual, conceptual and procedural knowledge in activating mathematical competencies (PISA). Educational Studies in Mathematics, 71(2), 123–143.
• Sarı, F. A., and Yandari, I. A. V. (2017, February). The application of problem based learning model to improve mathematical literacy skill and the independent learning of student. In Journal of Physics: Conference Series (Vol. 812, No. 1, p. 012013). https://doi.org/10.1088/1742-6596/812/1/012013 Teaching Mathematics and Its Applications. (n.d.). 24(2–3). https://doi.org/10.1093/teamat/hri016
• Uysal, E., ve Yenilmez, K. (2011). Sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik okuryazarlığı düzeyi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 1–15.
• Uysal, E. (2009). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik okuryazarlık düzeyleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Yeğit, H. (2019). Beşinci sınıf öğrencilerinin matematik okuryazarlık başarı düzeylerinin incelenmesi. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 2(3), 174–195.
• Yeniel, A. (2019). Seçmeli matematik uygulamaları dersinin öğrencilerin matematik okuryazarlık düzeylerine ve matematiğe yönelik tutumlarına etkisi ve öğretmen görüşlerinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, T. (2014). Eğitim araştırmalarında durum çalışması desenleri: Keşfedici, açıklayıcı ve betimleyici örnekler. Uluslararası Eğitimde Nitel Araştırmalarda Mükemmellik Arayışı Dergisi, 1(2), 57–67.
• Yıldız, H., ve Ezentaş, R. (2020). Yedinci sınıf öğrencilerinin matematik okuryazarlığı sorularının çözümünde karşılaştıkları zorlukların incelenmesi. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 3(2), 98–112.