Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

A Systematic Analysis of Studies on Computational Thinking in Mathematics Education in Türkiye

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 3, 3880 - 3909, 26.12.2025

Esra Türk , Emin Aydın , Özkan Ergene

https://doi.org/10.51460/baebd.1707673

Öz

This study aims to systematically examine academic studies focusing on computational thinking skills in the field of mathematics education in Türkiye. A comprehensive literature review was conducted in the TR Index, ProQuest, Web of Science, ERIC, Scopus, and YÖKTEZ databases, and 33 studies were examined. The studies were evaluated in terms of publication type, publication year, sample group, research method, data collection tools, data analysis techniques, findings and recommendations. The findings show that the majority of the studies consisted of master's or doctoral theses, the most publications were made in 2024, and the sample groups generally consisted of secondary school students. It was determined that the number of participants was mostly in the range of 11-50 and 51-100, and that quantitative methods were predominantly preferred in the studies. The most frequently used designs included case studies, relational survey models and experimental approaches. It was observed that more than one data collection tool and analysis techniques were used together in many studies. The results of the research reveal that the process of integrating computational thinking into mathematics education in Türkiye is still developing and that there is a need to deepen this field at the theoretical and practical level. It has been observed that there is a limited number of studies in the literature that directly relate computational thinking to conceptual learning in mathematics; instructional environments based on computational thinking contribute to the development of mathematical skills and that instructional environments structured based on mathematical skills also support computational thinking skills.

Anahtar Kelimeler

Mathematics Education Computational Thinking Descriptive Analysis.

Kaynakça

  • *Akkuş, B. (2024). Problem tabanlı öğrenme yaklaşımına dayalı dijital hikâye anlatımının 10. sınıf öğrencilerinin geometri başarılarına ve bilgisayarca düşünme becerilerine etkisi. [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Aktaş, S. E., and Hıdıroğlu, Ç. N. (2024). Prospective mathematics teachers’ mental actions related to debugging in technology supported mathematical modeling. Journal of Pedagogical Research, 8(4), 397-419. https://doi.org/10.33902/JPR.202430276
  • *Aktaş, S.E. (2022). Matematik öğretmeni adaylarının teknoloji destekli matematiksel modelleme sürecindeki bilgi işlemsel düşünmeye ilişkin zihinsel eylemlerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Arslan, P. Ç. (2021). Argümantasyon tabanlı öğretimin ortaokul öğrencilerinin hesaplamalı düşünme beceri düzeylerine ve problem çözme alışkanlıklarına etkisi [Doktora tezi, Balıkesir Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Batı, K. (2018). Computational thinking test (CTT) for middle school students. Mediterranean Journal of Educational Research,, 12. https://doi.org/10.29329/mjer.2018.138.6
  • *Bolat, Y. İ. (2020). Stem temelli matematik etkinliklerinin problem çözme ve bilgi işlemsel düşünme becerisi ile stem alanlarına olan ilgiye katkılarının araştırılması. [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Çalışkan Gül, Y. (2024). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının bilgi işlemsel düşünme becerilerinin belirlenmesi. [Yüksek lisans tezi, Giresun Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Çelik, E. (2024). Scratch kullanımının matematiksel problem çözme becerilerine etkisi. [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Deryal, İ. E. (2021). Ortaokul 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin bilgi-işlemsel düşünme becerileri ile matematiksel problem çözme başarısı arasındaki ilişki. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Düzalan, N. (2022). Bilgi işlemsel düşünmenin bilgi işlemsel düşünme becerilerine ve problem çözme becerilerine etkisi üzerine bir meta-analiz çalışması. [Yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Güçlü, M. (2022). Matematik öğretmen adaylarının problem çözme süreçlerinin bilgi işlemsel düşünme bağlamında incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Haksever, Ü. G. (2024). Matematiksel modelleme ile bilgi işlemsel düşünme becerilerinin gelişimi. [Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Hıdıroğlu, YO, ve Hıdıroğlu, CN (2021). Matematik Öğretmenlerinin Zihin Tipleri ile Hesaplamalı Düşünme Becerileri Arasındaki İlişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi-Pamukkale Üniversitesi Eğitim Dergisi. https://doi.org/10.9779/pauefd.696511
  • *Karslı, N. (2023). Soyutlama, örüntü tanımlama ve algoritma tasarımı becerilerinin ortaokul matematik dersi öğretim programı, öğretmen ve öğrenci bağlamında incelenmesi. [Doktora tezi, Başkent Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Kayhan, O., Korkmaz, Ö., and Çakır, R. (2023). How Do Computational Thinking and Logical and Math Thinking Skills Predict Programming Self-Efficacy? Computers in the Schools, 41(1), 51–73. https://doi.org/10.1080/07380569.2023.2220696
  • *Köroğlu, M. N. (2023). Matematik eğitiminde tasarım odaklı düşünme ve bilgi işlemsel düşünme ile zenginleştirilmiş bir öğretim tasarımı. [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Kurt, G., Çakıoğlu, Ö. Insights on the Role of Scratch in Fostering Computational and Mathematical Thinking: The Case of Prime Factorization. Digit Exp Math Educ 10, 76–107 (2024). https://doi.org/10.1007/s40751-024-00135-y
  • *Mumcu, F., Kıdıman, E., and Özdinç, F. (2023). Integrating computational thinking into mathematics education through an unplugged computer science activity. Journal of Pedagogical Research, 7(2), 72-92. https://doi.org/10.33902/JPR.202318528
  • *Oluk, A., ve Çakır, R. (2019). Üniversite öğrencilerinin bilgisayarca düşünme becerilerinin mantıksal matematiksel zekâ ve problem çözme becerileri açısından incelenmesi. Journal of Theoretical Educational Science, 12(2), 457-473. https://doi.org/10.30831/akukeg.351312
  • *Özkan, N. (2024). Oyunlarla matematik öğretiminin bilgi işlemsel düşünme becerisine yönelik öz yeterlilik algısına, matematik tutumuna ve başarısına etkisi. [Yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Poyraz, F. N. (2023). Ortaokul öğrencilerinin bilgi işlemsel düşünme becerilerinin matematiksel problem çözme süreciyle incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Sade, A. (2020). Kodlama öğretiminin 6. sınıf öğrencilerinin bilgisayarca düşünme becerilerine, matematik kaygı algılarına ve problem çözme algılarına etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Serimer, H.Ş. (2022). Öğretmen adaylarıyla istatistik konuları kapsamında yürütülen öğretim tasarımının bilgi işlemsel düşünme çerçevesinde değerlendirilmesi. [Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Soğancı, S. (2024). İlköğretim matematik öğretim programinin bilgi işlemsel düşünme becerisi açisindan incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Taş, N. (2018). Farklılaştırılmış bilgisayar destekli matematik etkinliklerinin üstün yeteneklilerin bilgi işlemsel düşünme özyeterlikleri ve matematiğe yönelik tutumlarına etkisi. [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Temel, B., ve Yavuz Mumcu, H. (2024). Bilgi İşlemsel Düşünme Etkinliklerinin Problem Çözmeye Yönelik Beceri ve Tutumlara Etkisi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama. 14 (2), 310-345. DOI:10.17943/etku.1436443
  • *Top, O., and Arabacıoğlu, T. (2024). Integrating computational thinking into mathematics education: Its effects on achievement, motivation, and learning strategies. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(42), 2034-2066. https://doi.org/10.35675/befdergi.1385749
  • *Toyoğlu, A. E. (2023). Matematik test sorularının bilgi işlemsel düşünme beceri bileşenleri ile ilişkisi. [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Turan, S.B. (2022). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının blok tabanlı programlamayı kullanma süreçleri ve tasarlanan öğrenme ortamlarının incelenmesi. [Doktora tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Türkoğlu, A. N. (2024). İlkokul öğrencilerinin scratch ile desteklenen matematik öğrenme ortamlarinda gelişen bilgi işlemsel düşünmelerinin enstrümantal oluşum çerçevesinden incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Uysal, Y. (2019). The effects of block-based vısual programmıng on mathematıcal problem solvıng and computatıonal thınkıng. [Yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Yel, Ü. (2021). Matematik öğretmen adaylarının matematiksel modelleme özyeterliklerinin ve bilgi işlemsel düşünme becerilerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi].
  • *Yitmez, B. G., Mol, D., Kabakçı, D. A., ve Yılmaz, S. (2023). Matematik Öğretmenlerinin Bilgi İşlemsel Düşünme ve STEM Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (58), 3103-3120.
  • Aho, A. V. (2012). Computation and computational thinking. The computer journal, 55(7), 832-835.
  • Angeli, C., and Valanides, N. (2019). Developing young children’s computational thinking with educational robotics: An interaction effect between gender and scaffolding strategy. Computers in Human Behavior 105954.
  • Arslan, G. B., Kızılay, E., ve Hamalosmanoğlu, M. (2022). Eğitimde teknoloji entegrasyonu ile ilgili Türkiye’de yapılan çalışmaların incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 39-55.
  • Barr, D., Harrison, J., and Conery, L. (2011). Computational thinking: A digital age. Learning and Leading With Technology, 38(6), 20-23.
  • Beyazhançer, R. (2024). Matematik Eğitiminde Bilgi İşlemsel Düşünme- Kuramdan Uygulamaya. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 7(3), 214-235.
  • Cabero, J., and del Carmen Llorente, M. (2010). Comunidades virtuales para el aprendizaje. EDUTEC, Revista Electrónica de Tecnología Educativa, (34), a145-a145.
  • Creswell, J. W. (2017). Eğitim Araştırmaları: Nicel ve Nitel Araştırmanın Planlanması, Yürütülmesi ve Değerlendirilmesi (H. Ekşi, çev). İstanbul: EDAM Yayıncılık
  • De Araujo, A. L. S. O., Andrade, W. L., and Guerrero, D. D. S. (2016). A systematic mapping study on assessing computational thinking abilities. Proceedings of Frontiers in Education Conference, 1-9.
  • Dumlu, B.Ö. (2021). Ortaöğretim öğrencilerinin algoritmik düşünme araçlarından akış şemalarıyla problem çözme aşamalarına yönelik algıları. [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • Ekiz, D. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
  • Elçiçek, M. (2020). Thematic and Methodological Trends of Computational Thinking Skills-Related Graduate Theses in Türkiye, Sakarya University Journal of Education, 10(3), 485-506. https://doi.org/10.19126/suje.720618
  • Gadanidis, G., Hughes, J., Minniti, L., and White, B. (2017). Computational thinking, grade 1 students and the binomial theorem. Digital Experience in Mathematics Education, 3(2), 77-96. https://doi.org/10.1007/s40751-016-0019-3
  • Gökçe, D., ve Atanur Başkan, G. (2012). Eğitim denetçilerinin iletişim becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 200-211.
  • Grover, S. (2015). “Systems of Assessments” for deeper learning of computational thinking in K-12. Proceedings of the 2015 Annual Meeting of the American Educational Research Association, 15-20.
  • Grover, S., and Pea, R. (2013). Computational thinking in K--12: A review of the state of the field. Educational Researcher, 42(1), 38–43.
  • Hsu, T.-C., Chang, S.-C., and Hung, Y.-T. (2018). How to learn and how to teach computational thinking: Suggestions based on a review of the literature. Computers and Education, 126, 296–310.
  • Hu, C. (2011). Computational thinking – What it might mean and what we might do about it. ITiCSE '11: Proceedings of the 16th annual joint conference on Innovation and technology in computer science education, pages 223-227.
  • ISTE. (2016). National education technology standards for students. www.iste.org/standards/nets-for-students
  • ISTE. (2015). Computational thinking leadership toolkit first edition. http://www.iste.org/docs/ct-documents/ct-leadershipt-toolkit.pdf?sfvrsn=4.
  • ISTE. (2018). Operational definition of computational thinking for K–12 education. https://id.iste.org/docs/ct-documents/computational-thinking-operationaldefinition-flyer.pdf
  • Kalelioglu, F., Gülbahar, Y., and Kukul, V. (2016). A framework for computational thinking based on a systematic research review. Baltic Journal of Modern Computing, 4(3), 583-596
  • Kaufmann, O. T., and Stenseth, B. (2021). Programming in mathematics education. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 52(7), 1029–1048. https://doi.org/10.1080/0020739X.2020.1736349
  • Kayama, M., Satoh, M., Kobayashi, K., Kunimune, H., Hashimoto, M., and Otani, M. (2014). Algorithmic thinking learning support syste based on student - problem score teble analysis. International Journal of Computer and Communication Engineering, 3(2), 134-140.
  • Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(23).
  • Kurfiss, J. (1988). Critical thinking: Theory, Research, Practice, and Possibilities. ASHE-ERIC Higher Education Report No.2. Association For The Study Of Higher Education.
  • Memnun, D. S., ve Altun, M. (2012). Matematik başarıları farklı altıncı sınıf öğrencilerinin koordinat sistemini soyutlamaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(41), 34-52.
  • Miles, M, B., and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2024). Ortaokul matematik dersi öğretim programı Türkiye yüzyılı maarif modeli. Ankara.
  • Moçoşoğlu, B., Aydemir, Z., ve Altun, D., (2023). Temel Eğitim Düzeyinde Ulusal Alanda Bilgi İşlemsel Düşünme Becerileri Konusunda Yapılmış Çalışmaların İncelenmesi: Tematik Bir İnceleme. International Education Congress, (Pp.931-946), Ankara, Türkiye.
  • Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., and Altman, D. G. (2009). Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement. Annals of internal medicine, 151(4), 264 269.
  • Namlı, N. A., and Aybek, B. (2022). A Content Analysis on Computational Thinking Skill. Cukurova University Faculty of Education Journal, 51(2), 920-944.
  • Oluk A., (2017). Öğrencilerin bilgisayarca düşünme becerilerinin mantıksal matematiksel zekâ ve matematik akademik başarıları açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Amasya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • Pei, C., Weintrop, D., and Wilensky, U. (2018). Cultivating computational thinking practices and mathematical habits of mind in Lattice Land. Mathematical Thinking and Learning, 20(1), 75–89. https://doi.org/10.1080/10986065.2018.1403543
  • Plucker, J., Beghetto, R., and Dow, G. (2004). Why isn’t creativity more important to educational psychologists? potentials, pitfalls, and future directions in creativity research. Educational Psychologist, 39(2), 83-96.
  • Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
  • Selby, C., and Woollard, J. (2013). Computational thinking: the developing definition. In Proceedings of the 45th ACM Technical Symposium on Computer Science Education. Canterbury: ACM: University of Southampton (Eprints).
  • Shute, V. J., Sun, C., and Asbell-Clarke, J. (2017). Demystifying computational thinking. Educational Research Review, 22, 142–158 https://doi.org/10.1016/j.edurev.2017.09.003
  • Sinclair, N., and Patterson, M. (2018). The dynamic geometrisation of computer programming. Mathematical Thinking and Learning, 20(1), 54–74. https://doi.org/10.1080/10986065.2018.1403541
  • Sung, W., and Black, J. B. (2020). Factors to consider when designing effective learning: Infusing computational thinking in mathematics to support thinking-doing. Journal of Research on Technology in Education, 53(4), 404–426. https://doi.org/10.1080/15391523.2020.1784066
  • Şahiner, A., ve Kert, S. B. (2016). Komputasyonel Düşünme Kavramı ile İlgili 2006-2015 Yılları Arasındaki Çalışmaların İncelenmesi. Avrupa Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 5(9), 38-43.
  • Tang, KY., Chou, TL., and Tsai, CC. (2020). A Content Analysis of Computational Thinking Research: An International Publication Trends and Research Typology. Asia-Pacific Edu Res 29, 9–19 https://doi.org/10.1007/s40299-019-00442-8
  • Top, O., ve Arabacıoglu, T. (2021). Bilgi işlemsel düşünme: bir sistematik alanyazın taraması. Journal of Uludag University Faculty of Education, 34(2), 527-567. https://doi.org/10.19171/uefad.850325
  • Tosik-Gün, E., ve Güyer, T. (2019). Bilgi işlemsel düşünme becerisinin değerlendirilmesine ilişkin sistematik alanyazın taraması. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 99-120.
  • Usta, N., and Düzalan, N. (2021). Thematic Analysis of Studies on Computational Thinking in Education in Türkiye and Abroad. International Journal of Humanities and Social Science Invention (IJHSSI), 10(8), 22-38 10.35629/7722-1008022238
  • Veenman, S., Benthum, N., Bootsma, D., Dieren, J., and Kemp, N. (2002). Cooperative learning and teacher education. Teaching and Teacher Education, 18, 87-103.
  • Weinberg, A. E. (2013). Computational thinking: An investigation of the existing scholarship and research. [Unpublished Doctoral Dissertation, Colorado State University].
  • Wing, J. M. (2008). Computational thinking and thinking about computing. Philosophical Transactions of the Royal Society, 366, 3717-3725. https://doi.org/10.1098/rsta.2008.0118
  • Yadav, A., Mayfield, C., Zhou, N., Hambrusch, S., and Korb, J. T. (2014). Computational thinking in elementary and secondary teacher education. ACM Transactions on Computing Education, 14(1), 1-16. https://doi.org/10.1145/2576872
  • Ye, H., Liang, B., Ng, O. L., Zhang, L., and Wang, X. (2023). Integration of computational thinking in K–12 mathematics education: A systematic review on CT-based mathematics instruction and student learning. International Journal of STEM Education, 10(3). https://doi.org/10.1186/s40594-023-00396-w
  • Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldız, B. (2017). Disiplinlerarası Öğretim Yaklaşımı: Bilgi İşlemsel Düşünme ve FeTeMM. Gülbahar, Y. (Ed) Bilgi işlemsel düşünmeden programlamaya Pegem Akademi, Ankara, 318-336.

Türkiye’de Matematik Eğitimi Alanında Bilgi İşlemsel Düşünme Üzerine Yapılan Çalışmaların Sistematik İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 3, 3880 - 3909, 26.12.2025

Esra Türk , Emin Aydın , Özkan Ergene

https://doi.org/10.51460/baebd.1707673

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye'de matematik eğitimi alanında bilgi işlemsel düşünme becerilerine odaklanan akademik çalışmaların sistematik bir şekilde incelenerek mevcut eğilimlerin, yöntemsel yaklaşımların ve bulguların ortaya konulmasıdır. Bu kapsamda TR Dizin, ProQuest, Web of Science, ERIC, Scopus ve YÖKTEZ veri tabanlarında kapsamlı bir literatür taraması sonrasında PRISMA protokolü doğrultusunda, 11 makale ve 22 tez olmak üzere toplam 33 çalışma incelemeye alınmıştır. İncelenen çalışmalar; yayın türü, yayın yılı, örneklem grubu, araştırma yöntemi, veri toplama araçları, veri analiz teknikleri, elde edilen bulgular ve öneriler bağlamında çok boyutlu olarak değerlendirilmiştir. Bulgular, araştırmaların büyük çoğunluğunun yüksek lisans veya doktora tezlerinden oluştuğunu, en fazla yayının 2024 yılında yapıldığını ve örneklem gruplarının genellikle ortaokul öğrencilerinden oluştuğunu göstermektedir. Katılımcı sayısının çoğunlukla 11–50 ve 51–100 aralığında olduğu, araştırmalarda ağırlıklı olarak nicel yöntemlerin, ardından nitel ve karma yöntemlerin tercih edildiği belirlenmiştir. En sık kullanılan desenler arasında durum çalışmaları, ilişkisel tarama modelleri ve deneysel yaklaşımlar yer almaktadır. Ayrıca, birçok çalışmada birden fazla veri toplama aracı ve analiz tekniğinin bir arada kullanıldığı gözlemlenmiştir. Araştırma sonuçları, Türkiye’de bilgi işlemsel düşünmenin matematik eğitimine entegrasyon sürecinin halen gelişmekte olduğunu ve bu alanın kuramsal ve uygulamalı düzeyde derinleştirilmesine ihtiyaç duyulduğunu ortaya koymaktadır. Özellikle bilgi işlemsel düşünmenin matematikte kavramsal öğrenme ile doğrudan ilişkilendirildiği çalışmalara literatürde sınırlı düzeyde yer verildiği görülmüştür. Bununla birlikte, bilgi işlemsel düşünme temelli öğretim ortamlarının matematiksel becerilerin gelişimine katkı sağladığı, aynı şekilde matematik becerilerine dayalı olarak yapılandırılan öğretim ortamlarının da bilgi işlemsel düşünme becerilerini desteklediği sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda, gelecekte gerçekleştirilecek çalışmalara yönelik çeşitli yöntemsel ve içeriksel önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Matematik Eğitimi Bilgi İşlemsel Düşünme Betimsel Analiz.

Kaynakça

  • *Akkuş, B. (2024). Problem tabanlı öğrenme yaklaşımına dayalı dijital hikâye anlatımının 10. sınıf öğrencilerinin geometri başarılarına ve bilgisayarca düşünme becerilerine etkisi. [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Aktaş, S. E., and Hıdıroğlu, Ç. N. (2024). Prospective mathematics teachers’ mental actions related to debugging in technology supported mathematical modeling. Journal of Pedagogical Research, 8(4), 397-419. https://doi.org/10.33902/JPR.202430276
  • *Aktaş, S.E. (2022). Matematik öğretmeni adaylarının teknoloji destekli matematiksel modelleme sürecindeki bilgi işlemsel düşünmeye ilişkin zihinsel eylemlerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Arslan, P. Ç. (2021). Argümantasyon tabanlı öğretimin ortaokul öğrencilerinin hesaplamalı düşünme beceri düzeylerine ve problem çözme alışkanlıklarına etkisi [Doktora tezi, Balıkesir Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Batı, K. (2018). Computational thinking test (CTT) for middle school students. Mediterranean Journal of Educational Research,, 12. https://doi.org/10.29329/mjer.2018.138.6
  • *Bolat, Y. İ. (2020). Stem temelli matematik etkinliklerinin problem çözme ve bilgi işlemsel düşünme becerisi ile stem alanlarına olan ilgiye katkılarının araştırılması. [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Çalışkan Gül, Y. (2024). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının bilgi işlemsel düşünme becerilerinin belirlenmesi. [Yüksek lisans tezi, Giresun Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Çelik, E. (2024). Scratch kullanımının matematiksel problem çözme becerilerine etkisi. [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Deryal, İ. E. (2021). Ortaokul 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin bilgi-işlemsel düşünme becerileri ile matematiksel problem çözme başarısı arasındaki ilişki. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Düzalan, N. (2022). Bilgi işlemsel düşünmenin bilgi işlemsel düşünme becerilerine ve problem çözme becerilerine etkisi üzerine bir meta-analiz çalışması. [Yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Güçlü, M. (2022). Matematik öğretmen adaylarının problem çözme süreçlerinin bilgi işlemsel düşünme bağlamında incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Haksever, Ü. G. (2024). Matematiksel modelleme ile bilgi işlemsel düşünme becerilerinin gelişimi. [Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Hıdıroğlu, YO, ve Hıdıroğlu, CN (2021). Matematik Öğretmenlerinin Zihin Tipleri ile Hesaplamalı Düşünme Becerileri Arasındaki İlişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi-Pamukkale Üniversitesi Eğitim Dergisi. https://doi.org/10.9779/pauefd.696511
  • *Karslı, N. (2023). Soyutlama, örüntü tanımlama ve algoritma tasarımı becerilerinin ortaokul matematik dersi öğretim programı, öğretmen ve öğrenci bağlamında incelenmesi. [Doktora tezi, Başkent Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Kayhan, O., Korkmaz, Ö., and Çakır, R. (2023). How Do Computational Thinking and Logical and Math Thinking Skills Predict Programming Self-Efficacy? Computers in the Schools, 41(1), 51–73. https://doi.org/10.1080/07380569.2023.2220696
  • *Köroğlu, M. N. (2023). Matematik eğitiminde tasarım odaklı düşünme ve bilgi işlemsel düşünme ile zenginleştirilmiş bir öğretim tasarımı. [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Kurt, G., Çakıoğlu, Ö. Insights on the Role of Scratch in Fostering Computational and Mathematical Thinking: The Case of Prime Factorization. Digit Exp Math Educ 10, 76–107 (2024). https://doi.org/10.1007/s40751-024-00135-y
  • *Mumcu, F., Kıdıman, E., and Özdinç, F. (2023). Integrating computational thinking into mathematics education through an unplugged computer science activity. Journal of Pedagogical Research, 7(2), 72-92. https://doi.org/10.33902/JPR.202318528
  • *Oluk, A., ve Çakır, R. (2019). Üniversite öğrencilerinin bilgisayarca düşünme becerilerinin mantıksal matematiksel zekâ ve problem çözme becerileri açısından incelenmesi. Journal of Theoretical Educational Science, 12(2), 457-473. https://doi.org/10.30831/akukeg.351312
  • *Özkan, N. (2024). Oyunlarla matematik öğretiminin bilgi işlemsel düşünme becerisine yönelik öz yeterlilik algısına, matematik tutumuna ve başarısına etkisi. [Yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Poyraz, F. N. (2023). Ortaokul öğrencilerinin bilgi işlemsel düşünme becerilerinin matematiksel problem çözme süreciyle incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Sade, A. (2020). Kodlama öğretiminin 6. sınıf öğrencilerinin bilgisayarca düşünme becerilerine, matematik kaygı algılarına ve problem çözme algılarına etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Serimer, H.Ş. (2022). Öğretmen adaylarıyla istatistik konuları kapsamında yürütülen öğretim tasarımının bilgi işlemsel düşünme çerçevesinde değerlendirilmesi. [Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Soğancı, S. (2024). İlköğretim matematik öğretim programinin bilgi işlemsel düşünme becerisi açisindan incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Taş, N. (2018). Farklılaştırılmış bilgisayar destekli matematik etkinliklerinin üstün yeteneklilerin bilgi işlemsel düşünme özyeterlikleri ve matematiğe yönelik tutumlarına etkisi. [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Temel, B., ve Yavuz Mumcu, H. (2024). Bilgi İşlemsel Düşünme Etkinliklerinin Problem Çözmeye Yönelik Beceri ve Tutumlara Etkisi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama. 14 (2), 310-345. DOI:10.17943/etku.1436443
  • *Top, O., and Arabacıoğlu, T. (2024). Integrating computational thinking into mathematics education: Its effects on achievement, motivation, and learning strategies. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(42), 2034-2066. https://doi.org/10.35675/befdergi.1385749
  • *Toyoğlu, A. E. (2023). Matematik test sorularının bilgi işlemsel düşünme beceri bileşenleri ile ilişkisi. [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Turan, S.B. (2022). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının blok tabanlı programlamayı kullanma süreçleri ve tasarlanan öğrenme ortamlarının incelenmesi. [Doktora tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Türkoğlu, A. N. (2024). İlkokul öğrencilerinin scratch ile desteklenen matematik öğrenme ortamlarinda gelişen bilgi işlemsel düşünmelerinin enstrümantal oluşum çerçevesinden incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Uysal, Y. (2019). The effects of block-based vısual programmıng on mathematıcal problem solvıng and computatıonal thınkıng. [Yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • *Yel, Ü. (2021). Matematik öğretmen adaylarının matematiksel modelleme özyeterliklerinin ve bilgi işlemsel düşünme becerilerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi].
  • *Yitmez, B. G., Mol, D., Kabakçı, D. A., ve Yılmaz, S. (2023). Matematik Öğretmenlerinin Bilgi İşlemsel Düşünme ve STEM Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (58), 3103-3120.
  • Aho, A. V. (2012). Computation and computational thinking. The computer journal, 55(7), 832-835.
  • Angeli, C., and Valanides, N. (2019). Developing young children’s computational thinking with educational robotics: An interaction effect between gender and scaffolding strategy. Computers in Human Behavior 105954.
  • Arslan, G. B., Kızılay, E., ve Hamalosmanoğlu, M. (2022). Eğitimde teknoloji entegrasyonu ile ilgili Türkiye’de yapılan çalışmaların incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 39-55.
  • Barr, D., Harrison, J., and Conery, L. (2011). Computational thinking: A digital age. Learning and Leading With Technology, 38(6), 20-23.
  • Beyazhançer, R. (2024). Matematik Eğitiminde Bilgi İşlemsel Düşünme- Kuramdan Uygulamaya. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 7(3), 214-235.
  • Cabero, J., and del Carmen Llorente, M. (2010). Comunidades virtuales para el aprendizaje. EDUTEC, Revista Electrónica de Tecnología Educativa, (34), a145-a145.
  • Creswell, J. W. (2017). Eğitim Araştırmaları: Nicel ve Nitel Araştırmanın Planlanması, Yürütülmesi ve Değerlendirilmesi (H. Ekşi, çev). İstanbul: EDAM Yayıncılık
  • De Araujo, A. L. S. O., Andrade, W. L., and Guerrero, D. D. S. (2016). A systematic mapping study on assessing computational thinking abilities. Proceedings of Frontiers in Education Conference, 1-9.
  • Dumlu, B.Ö. (2021). Ortaöğretim öğrencilerinin algoritmik düşünme araçlarından akış şemalarıyla problem çözme aşamalarına yönelik algıları. [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • Ekiz, D. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
  • Elçiçek, M. (2020). Thematic and Methodological Trends of Computational Thinking Skills-Related Graduate Theses in Türkiye, Sakarya University Journal of Education, 10(3), 485-506. https://doi.org/10.19126/suje.720618
  • Gadanidis, G., Hughes, J., Minniti, L., and White, B. (2017). Computational thinking, grade 1 students and the binomial theorem. Digital Experience in Mathematics Education, 3(2), 77-96. https://doi.org/10.1007/s40751-016-0019-3
  • Gökçe, D., ve Atanur Başkan, G. (2012). Eğitim denetçilerinin iletişim becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 200-211.
  • Grover, S. (2015). “Systems of Assessments” for deeper learning of computational thinking in K-12. Proceedings of the 2015 Annual Meeting of the American Educational Research Association, 15-20.
  • Grover, S., and Pea, R. (2013). Computational thinking in K--12: A review of the state of the field. Educational Researcher, 42(1), 38–43.
  • Hsu, T.-C., Chang, S.-C., and Hung, Y.-T. (2018). How to learn and how to teach computational thinking: Suggestions based on a review of the literature. Computers and Education, 126, 296–310.
  • Hu, C. (2011). Computational thinking – What it might mean and what we might do about it. ITiCSE '11: Proceedings of the 16th annual joint conference on Innovation and technology in computer science education, pages 223-227.
  • ISTE. (2016). National education technology standards for students. www.iste.org/standards/nets-for-students
  • ISTE. (2015). Computational thinking leadership toolkit first edition. http://www.iste.org/docs/ct-documents/ct-leadershipt-toolkit.pdf?sfvrsn=4.
  • ISTE. (2018). Operational definition of computational thinking for K–12 education. https://id.iste.org/docs/ct-documents/computational-thinking-operationaldefinition-flyer.pdf
  • Kalelioglu, F., Gülbahar, Y., and Kukul, V. (2016). A framework for computational thinking based on a systematic research review. Baltic Journal of Modern Computing, 4(3), 583-596
  • Kaufmann, O. T., and Stenseth, B. (2021). Programming in mathematics education. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 52(7), 1029–1048. https://doi.org/10.1080/0020739X.2020.1736349
  • Kayama, M., Satoh, M., Kobayashi, K., Kunimune, H., Hashimoto, M., and Otani, M. (2014). Algorithmic thinking learning support syste based on student - problem score teble analysis. International Journal of Computer and Communication Engineering, 3(2), 134-140.
  • Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(23).
  • Kurfiss, J. (1988). Critical thinking: Theory, Research, Practice, and Possibilities. ASHE-ERIC Higher Education Report No.2. Association For The Study Of Higher Education.
  • Memnun, D. S., ve Altun, M. (2012). Matematik başarıları farklı altıncı sınıf öğrencilerinin koordinat sistemini soyutlamaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(41), 34-52.
  • Miles, M, B., and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2024). Ortaokul matematik dersi öğretim programı Türkiye yüzyılı maarif modeli. Ankara.
  • Moçoşoğlu, B., Aydemir, Z., ve Altun, D., (2023). Temel Eğitim Düzeyinde Ulusal Alanda Bilgi İşlemsel Düşünme Becerileri Konusunda Yapılmış Çalışmaların İncelenmesi: Tematik Bir İnceleme. International Education Congress, (Pp.931-946), Ankara, Türkiye.
  • Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., and Altman, D. G. (2009). Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement. Annals of internal medicine, 151(4), 264 269.
  • Namlı, N. A., and Aybek, B. (2022). A Content Analysis on Computational Thinking Skill. Cukurova University Faculty of Education Journal, 51(2), 920-944.
  • Oluk A., (2017). Öğrencilerin bilgisayarca düşünme becerilerinin mantıksal matematiksel zekâ ve matematik akademik başarıları açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Amasya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
  • Pei, C., Weintrop, D., and Wilensky, U. (2018). Cultivating computational thinking practices and mathematical habits of mind in Lattice Land. Mathematical Thinking and Learning, 20(1), 75–89. https://doi.org/10.1080/10986065.2018.1403543
  • Plucker, J., Beghetto, R., and Dow, G. (2004). Why isn’t creativity more important to educational psychologists? potentials, pitfalls, and future directions in creativity research. Educational Psychologist, 39(2), 83-96.
  • Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
  • Selby, C., and Woollard, J. (2013). Computational thinking: the developing definition. In Proceedings of the 45th ACM Technical Symposium on Computer Science Education. Canterbury: ACM: University of Southampton (Eprints).
  • Shute, V. J., Sun, C., and Asbell-Clarke, J. (2017). Demystifying computational thinking. Educational Research Review, 22, 142–158 https://doi.org/10.1016/j.edurev.2017.09.003
  • Sinclair, N., and Patterson, M. (2018). The dynamic geometrisation of computer programming. Mathematical Thinking and Learning, 20(1), 54–74. https://doi.org/10.1080/10986065.2018.1403541
  • Sung, W., and Black, J. B. (2020). Factors to consider when designing effective learning: Infusing computational thinking in mathematics to support thinking-doing. Journal of Research on Technology in Education, 53(4), 404–426. https://doi.org/10.1080/15391523.2020.1784066
  • Şahiner, A., ve Kert, S. B. (2016). Komputasyonel Düşünme Kavramı ile İlgili 2006-2015 Yılları Arasındaki Çalışmaların İncelenmesi. Avrupa Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 5(9), 38-43.
  • Tang, KY., Chou, TL., and Tsai, CC. (2020). A Content Analysis of Computational Thinking Research: An International Publication Trends and Research Typology. Asia-Pacific Edu Res 29, 9–19 https://doi.org/10.1007/s40299-019-00442-8
  • Top, O., ve Arabacıoglu, T. (2021). Bilgi işlemsel düşünme: bir sistematik alanyazın taraması. Journal of Uludag University Faculty of Education, 34(2), 527-567. https://doi.org/10.19171/uefad.850325
  • Tosik-Gün, E., ve Güyer, T. (2019). Bilgi işlemsel düşünme becerisinin değerlendirilmesine ilişkin sistematik alanyazın taraması. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 99-120.
  • Usta, N., and Düzalan, N. (2021). Thematic Analysis of Studies on Computational Thinking in Education in Türkiye and Abroad. International Journal of Humanities and Social Science Invention (IJHSSI), 10(8), 22-38 10.35629/7722-1008022238
  • Veenman, S., Benthum, N., Bootsma, D., Dieren, J., and Kemp, N. (2002). Cooperative learning and teacher education. Teaching and Teacher Education, 18, 87-103.
  • Weinberg, A. E. (2013). Computational thinking: An investigation of the existing scholarship and research. [Unpublished Doctoral Dissertation, Colorado State University].
  • Wing, J. M. (2008). Computational thinking and thinking about computing. Philosophical Transactions of the Royal Society, 366, 3717-3725. https://doi.org/10.1098/rsta.2008.0118
  • Yadav, A., Mayfield, C., Zhou, N., Hambrusch, S., and Korb, J. T. (2014). Computational thinking in elementary and secondary teacher education. ACM Transactions on Computing Education, 14(1), 1-16. https://doi.org/10.1145/2576872
  • Ye, H., Liang, B., Ng, O. L., Zhang, L., and Wang, X. (2023). Integration of computational thinking in K–12 mathematics education: A systematic review on CT-based mathematics instruction and student learning. International Journal of STEM Education, 10(3). https://doi.org/10.1186/s40594-023-00396-w
  • Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldız, B. (2017). Disiplinlerarası Öğretim Yaklaşımı: Bilgi İşlemsel Düşünme ve FeTeMM. Gülbahar, Y. (Ed) Bilgi işlemsel düşünmeden programlamaya Pegem Akademi, Ankara, 318-336.
Toplam 84 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Alan Eğitimleri (Diğer)
Bölüm Derleme
Yazarlar

Esra Türk 0009-0008-8822-7483

Emin Aydın 0000-0003-4298-2623

Özkan Ergene 0000-0001-5119-2813

Gönderilme Tarihi 27 Mayıs 2025
Kabul Tarihi 29 Eylül 2025
Erken Görünüm Tarihi 26 Aralık 2025
Yayımlanma Tarihi 26 Aralık 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 16 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Türk, E., Aydın, E., & Ergene, Ö. (2025). Türkiye’de Matematik Eğitimi Alanında Bilgi İşlemsel Düşünme Üzerine Yapılan Çalışmaların Sistematik İncelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(3), 3880-3909. https://doi.org/10.51460/baebd.1707673

Amaç ve Kapsam

Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü tarafından çıkarılan  "BATI ANADOLU EĞİTİM BİLİMLERİ DERGİSİ (BAEBD)" Nisan, Ağustos ve Aralık aylarında olmak üzere yılda 3 defa Türkçe veya İngilizce dillerinde yayınlanan açık erişimli bilimsel hakemli bir dergidir.

BAEB dergisi, eğitim bilimleri alanı ile ilgili  uygulama veya kuram çalışmalarını güçlü araştırma tasarımları ile  değerlendiren nitelikli çalışmaları yayınlamaktadır. Bu nedenle dergide, özellikle ilgili alanyazının geçmiş ve günümüz ile ilişkisini kurabilen, güncel eğitim ihtiyaçlarımızı takip edip çözümler üretebilen, deneysel, ilişkisel veya kuramsal nitelikli çalışmaların yayınlanması amaçlanmaktadır. Böylece, okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, lise, yükseköğretim ve hayat boyu öğrenme kademelerinde eğitimin gelişmesine katkı sağlanması beklenmektedir.

BAEBD eğitim teknolojileri, öğretmen yetiştirme, matematik, fen, fizik, kimya, biyoloji, tarih, coğrafya, Türkçe, Türk dili ve edebiyatı, sosyal bilgiler, rehberlik ve psikolojik danışmanlık, okul dışı eğitim, doğa eğitimi, vb. alanlarda çalışmaları kabul etmektedir. Hedef kitlesi eğitim bilimleri alanında çalışma yapan bilim insanları, eğitimciler, öğrenciler, öğretmenler ve eğitim sektörüne yönelik ürün ve hizmet veren kişi ve kuruluşlardır.



BAEBD Yazım Kuralları

BAEBD Telif Hakkı Devir Formu


BAŞVURU EKLERİ:    1-Benzerlik Raporu
                            2-Etik Kurul Belgesi / Etik Kurul Başvurusuna Gerek Yoktur Yazısı
                            3-Telif Hakkı Devir Formu


ŞABLON MAKALE


BAEBD, 10.11.2017 tarihinden itibaren yayın etiği ile ilgili aşağıdaki kuralları benimsemektedir;

1) Dergi yayıncılığında "Yayın Etiği ve Kötüye Kullanım Bildirgesi (COPE -Code of Conduct for Journal Editors)" tarafından belirlenmiş yükümlülükleri esas alır. Detaylı bilgi aşağıda sunulmuştur.

2) Yazar tarafından dergiye gönderilen makalelerin yazarlarından editör intihal raporu talep eder. İntihal raporu incelenerek onaylanan makalelere alan editörü ve hakem ataması yapılır.

3) (10.07.2019 tarihli güncelleme) BAEBD, Cilt 10. Sayı 2’den (Aralık 2019) itibaren anket, mülâkat vb. yollarla veri toplanmasını içeren makale önerilerinde, başvuru öncesinde yazardan etik kurul onay belgesini isteyecektir. Etik kurul belgesi ile ilgili bilgiler yöntem bölümünde sunulacaktır.


YAYIN ETİĞİ VE KÖTÜYE KULLANIM BİLDİRGESİ (COPE)

Editörlerin Sorumlulukları

Tarafsızlık ve Yayıncıya Ait Özgürlük. Editörler gönderilen makale önerilerini derginin kapsamına uygun olması ve çalışmalarının önemi ve orijinalliğini dikkate alarak değerlendirirler. Editörler, makale önerisini sunan yazarların ırk, cinsiyet, cinsel yönelim, etnik köken, uyruk veya politik görüşlerini dikkate almazlar. Düzeltme ya da yayınlama kararına dergi editör kurulu dışında diğer kurumlar etki edemez.
Gizlilik. Editörler gönderilen bir yazıyla ilgili bilgileri, sorumlu yazar, hakemler ve yayın kurulu dışında başka herhangi biriyle paylaşmazlar.
Bilgilendirme ve Görüş Ayrılıkları. Editörler ve yayın kurulu üyeleri, yazarların açık yazılı izni olmaksızın kendi araştırma amaçları için sunulan bir makalede yayınlanmamış bilgileri kullanmazlar.
Basım Kararı. Editörler, yayınlanmak üzere kabul edilen tüm makalelerin, alanında uzman olan en az iki hakem tarafından hakem değerlendirmesine tabi tutulmasını sağlar. Editörler, dergiye gönderilen makalelerden hangi eserin yayınlanacağına, söz konusu çalışmanın geçerliliğine, araştırmacılara ve okurlara olan önemine, hakemlerin yorumlarına ve bu gibi yasal şartlara göre karar vermekten sorumludur.
Etik Kaygılar. Editörler sunulan bir yazıya veya yayınlanmış makaleye ilişkin etik kaygılar ortaya çıktığında tedbirler alacaktır. Yayınlandıktan yıllar sonra ortaya çıksa bile, bildirilen her etik olmayan yayınlama davranışı incelenecektir. Editörler, etik kaygılar oluşması durumunda COPE Flowcharts'ı takip eder. Etik sorunların önemli olması durumunda düzeltme, geri çekme uygulanabilir veya konu ile ilgili endişeler dergide yayınlanabilir.


Hakemlerin görevleri

Editoryal Kararlara Katkı: Editör kararlarında editörlere yardımcı olur ve editoryal iletişim yoluyla yazarlara makalelerini iyileştirmede yardımcı olur.
Sürat: Makale önerisini incelemek için yeterli nitelikte hissetmeyen veya makale incelemesinin zamanında gerçekleşemeyeceğini bilen herhangi bir hakem, derhal editörleri haberdar etmeli ve gözden geçirme davetini reddetmeli, böylece yeni hakem atamasının yapılması sağlanmalıdır.
Gizlilik: Gözden geçirilmek üzere gönderilen tüm makale önerileri gizli belgelerdir ve bu şekilde ele alınmalıdır. Editör tarafından yetkilendirilmedikçe başkalarına gösterilmemeli veya tartışılmamalıdır. Bu durum inceleme davetini reddeden hakemler için de geçerlidir.
Tarafsızlık Standartları: Makale önerisi ile ilgili yorumlar tarafsız olarak yapılmalı ve yazarların makaleyi geliştirmek için kullanabileceği şekilde öneriler yapılmalıdır. Yazarlara yönelik kişisel eleştiriler uygun değildir.
Kaynakların Kabulü: Hakemler, yazarlar tarafından alıntılanmayan ilgili yayınlanmış çalışmaları tanımlamalıdır. Hakem ayrıca, incelenen yazı ile başka herhangi bir makalenin (yayınlanmış veya yayınlanmamış) herhangi bir önemli benzerliğini editörüne bildirmelidir.
Çıkar Çatışmaları: Çıkar çatışmaları editöre bildirilmelidir.


Yazarların Sorumlulukları

Raporlaştırma Standartları: Orijinal araştırmanın yazarları, yapılan çalışmanın ve sonuçların doğru bir şekilde sunulmasını ve ardından çalışmanın öneminin objektif bir şekilde tartışılmasını sağlamalıdır. Makale önerisi yeterli detay ve referans içermelidir.
Veri Erişimi ve Saklama: Yazarların, çalışmalarının ham verilerini saklamaları gerekmektedir. Gerektiğinde, dergi tarafından talep edilmesi durumunda editör incelemesi için sunmalıdırlar.
Özgünlük ve İntihal: Yazarlar, tamamen orijinal eserler göndermelidirler ve başkalarının çalışmalarını veya sözlerini kullanmışlarsa, bu uygun şekilde alıntılanmış olmalıdır. Bunun yanında yazarların kendi tez çalışmaları ve makale çalışmalarından gerçekleştirdikleri alıntılarda da benzerliğin minimum düzeyde olması bir başka deyişle alıntılamanın uygun bir şekilde gerçekleştirilmiş olması önemlidir. Başkasından ya da kendinden intihal, tüm biçimlerinde etik olmayan yayıncılık davranışını oluşturur ve kabul edilemez. Bu nedenle dergiye makale gönderen tüm yazarlardan benzerlik oranı raporu istenmektedir. Rapordaki oran makalenin değerlendirme sürecine geçmesi için belirleyici olacaktır. Oranın yüksek olduğu makaleler geri gönderilerek gerekli düzenlemelerin yapılması istenecektir. Bu kapsamda başkalarının çalışmalarından yapılan intihallerin yanı sıra yazarların kendi tez veya makalelerinden yaptıkları intihallerin de göz önünde bulundurularak bir düzenleme yapması gerekmektedir.
Birden çok, yinelenen, yedekli veya eşzamanlı gönderim / yayın: Yazarlar başka bir dergide daha önce yayınlanmış bir makaleyi değerlendirilmek için göndermemelidir. Bir makalenin birden fazla dergiye eşzamanlı olarak sunulması etik olmayan yayıncılık davranışıdır ve kabul edilemez.
Makalenin Yazarlığı: Sadece yazarlık kriterlerini yerine getiren kişiler, yazının içeriğinde yazar olarak listelenmelidir. Bu yazarlık kriterleri şu şekildedir; (i) tasarım, uygulama, veri toplama veya analiz aşamalarına katkı sağlamıştır (ii) yazıyı hazırlamış veya önemli entelektüel katkı sağlamış veya eleştirel olarak revize etmiştir veya (iii) makalenin son halini görmüş, onaylamış ve yayınlanmak üzere teslim edilmesini kabul etmiştir. Sorumlu yazar, tüm yazarların (yukarıdaki tanıma göre) yazar listesine dâhil edilmesini sağlamalı ve yazarların makalenin son halini gördüklerini ve yayınlanmak üzere sunulmasını kabul ettiklerini beyan etmelidir.
Beyan ve Çıkar Çatışmaları: Yazarlar, mümkün olan en erken aşamada (genellikle makale gönderimi sırasında bir bildirme formu sunarak ve makalede bir beyanı dâhil ederek) çıkar çatışmalarını açığa çıkarmalıdır. Çalışma için tüm mali destek kaynakları beyan edilmelidir (varsa hibe numarası veya diğer referans numarası dâhil).
Hakem Değerlendirme: Yazarlar hakem değerlendirme sürecine katılmakla yükümlüdürler ve editörlerin ham veri taleplerine, açıklamalara ve etik onayının kanıtlarına ve telif hakkı izinlerine derhal yanıt vererek tam olarak işbirliği yapmakla yükümlüdürler. İlk olarak "gerekli revizyon" kararı verilmesi durumunda, yazarlar hakemlerin yorumlarına sistematik bir şekilde verilen son tarihe kadar yazılarını gözden geçirip yeniden ibraz etmelidir.
Yayınlanan Eserlerde Temel Hatalar: Yazarlar kendi yayınladıkları çalışmalarında önemli hatalar veya yanlışlıklar bulduklarında, dergi editörlerini veya yayıncılarını derhal bilgilendirmek ve kâğıt üzerinde bir erratum biçiminde düzeltmek veya kâğıdı çıkarmak için onlarla işbirliği yapmakla yükümlüdür. Editörler veya yayıncı, yayınlanan bir çalışmanın önemli bir hata veya yanlışlık içerdiğini üçüncü bir şahıstan öğrenirse, yazarın makaleyi derhal düzeltme veya geri çekme veya derginin editörlerine kâğıdın doğruluğuna dair kanıt sunma yükümlülüğünü almalıdır.

Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi makale başvurusu, değerlendirmesi ve yayımı için hiçbir ücret almamaktadır.

Atıf Dizinleri

TR Dizin
Google Scholar

Diğer Dizinler

ASCI
TÜRK EĞİTİM İNDEKSİ
EBSCO

Sahibi / Owner

Tuba Gültekin
Tuba GÜLTEKİN
Sanat ve Kültür Politikası, Eğitim, Güzel Sanatlar Eğitimi, Sanat Eğitimi (Diğer), Kapsayıcı Eğitim, Sanat ve Edebiyat

Baş Editör / Editor in Chief

Çınla YÜCEBAŞ
Sibel ALMELEK
Bahar SOĞUKKUYU
Esin UÇAL CANAKAY

Yayın Kurulu / Editorial Board Members

Fatih BAŞBUĞ
Selahattin AVŞAROĞLU
Ahmet AYTAÇ
Aşkın BAHADIR
Ahmet TOKSOY
Nejat İRA
Bilgehan GÜLTEKİN
İzen YAMAN
Ahmet Deniz AĞCA

Dergi Kurulu / Advisory Board

Default avatar
Cansu ÇELEBİ EROL
Güzel Sanatlar Eğitimi, Resim
Ezgi Tokdil
Ezgi TOKDİL
Ekoeleştiri, Güzel Sanatlar Eğitimi, Çevresel Sanat, Disiplinlerarası Sanat, Resim
Default avatar
Vesile YILDIZ DEMİRTAŞ
Özel Yetenekli Eğitimi
Default avatar
Mine AKKAN
Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku, Sivil Prosedür

Alan Editörleri / Editors

Default avatar
Hale SUCUOĞLU
Eğitim, Eğitimde Program Geliştirme, Program Tasarımı, Öğrenme Kuramları, Öğretim Kuramları, Öğretim Tasarımı, Eğitimin Felsefi ve Sosyal Temelleri, Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcilerin Mesleki Gelişimi
Behsat Savas
Behsat SAVAS
Temel Eğitim, Sınıf Eğitimi, İlköğretim, Türkçe Eğitimi, Tarih Eğitimi, Coğrafya Eğitimi, Sosyal Bilgiler Eğitimi, Beden Eğitimi ve Oyun
İrfan Yurdabakan
İrfan YURDABAKAN
Eğitim, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Eğitimde ve Psikolojide Ölçme Teorileri ve Uygulamaları, Sınıfiçi Ölçme Uygulamaları, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (Diğer)
Ahmet Bilal Özbek
Ahmet Bilal ÖZBEK
Eğitim, Zihinsel Engelli Eğitimi
Default avatar
Hürmüz CEYLAN
Biyolojik Matematik
Ebru İkiz
Ebru İKİZ
Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık, Aile Danışmanlığı, Madde Bağımlılığı Danışmanlığı, Okul Psikolojik Danışmanlığı, Psikolojik Danışmanlık Eğitimi, Klinik Psikoloji, Psikolojik danışmanlık, Aile Psikolojisi, Eğitim Psikolojisi
Default avatar
Feryal CUBUKCU
Dil Çalışmaları, Eğitim
Default avatar
Ahmet Murat ELLEZ
Eğitim
Default avatar
Raziye ÇAKICIOĞLU OBAN
Çevre Eğitimi ve Yaygınlaştırılması, Coğrafya Eğitimi, Beşeri Coğrafya (Diğer)

Dil Editörleri

Default avatar
Feryal CUBUKCU
Dil Çalışmaları, Eğitim