Sınıf Öğretmenlerinin Algıladıkları Uyumsal Performansları ve Okul Kültürü Arasındaki İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 3, 2597 - 2620

Aslı Kuş , Songül Tümkaya

https://doi.org/10.51460/baebd.1469320

Öz

Modern dünya ile birlikte yeniliğe ve değişime uyum sağlamak gittikçe önemli hale gelmeye başlamıştır. Hedeflerine başarılı bir şekilde ulaşmak isteyen örgütler için iş performansı daha fazla önem kazanmıştır. Örgütler için en değerli kaynak insandır. Eğitim örgütlerindeki performansı gösterecek olanlar şüphesiz öğretmenlerdir. Eğitim kurumları da değişen yapılardan biri olması sebebiyle bu örgütlerdeki değişimi yaşayacak, uyum sağlayacak olan yine öğretmenlerdir. Çünkü öğretmenler iş performansı ve gösterecekleri uyum ile eğitimin kalitesini etkileyerek eğitim sisteminin gelişmesine katkıda bulunacaklardır. İstenen düzeyde uyumsal performans gösteren öğretmenler kurumlarında istenen başarıyı sağlamış olacaklardır. Bu nedenle çalışmada sınıf öğretmenlerinin algıladıkları uyumsal performansların incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini 391 sınıf öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada veriler “Öğretmenlerin Algıladıkları Uyumsal Performans”, “Okul Kültürü Ölçeği” ve kişisel bilgi formu aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde t testi, tek yönlü varyans analizi, Kruskal-Wallis testi, Pearson Momentler Çarpımı korelasyonu ve çoklu doğrusal regresyon kullanılmıştır. Araştırma sonucunda uyumsal performansın beklenmedik durumları yönetme alt boyutunda, yalnızca çalışma yılı değişkenine göre 26-30 yıl çalışan öğretmenler lehine anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır. Kişiler arası ve kültürel uyum gösterme alt boyutunda ise kadın, lisansüstü mezunu, 1-5 yıl ve köy/mahallede çalışan öğretmenler lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Kadın ve 1-5 yıl çalışma yılı olan öğretmenlerin problemlerle başa çıkma düzeylerinin diğer öğretmenlere göre anlamlı düzeyde düşük olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sınıf Öğertmenleri, Uyumsal Performans, Okul Kültürü

Kaynakça

• Ahmad, S., & Schroeder, R. G. (2003). The impact of human resource managemen practices on operational performance: Recognizing countr and industry differences. Journal of Operations Management, 21(1), 19-43.
• Aktaş, E. (2019). İlkokul öğretmenlerinin okul kültürü algı düzeylerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Allworth, E., & Hesketh, B. (1999). Construct-oriented biodata: Capturing change-related and contextually relevant future performance. International Journal of Selection and Assessment, 7, 97-111.
• Alagöz, T. (2023). Yenilikçi okul ve okulların değişime açıklığının öğretmenlerin algıladıkları uyumsal performans üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Niğde.
• Baard, K. S. Rench, A. T., & Kozlowski W. J. S. (2014). Performance adaptation: A theoretical ıntegration and review, Journal of Management, 40(1), 48-99.
• Bhat, S. A., & Beri, A. (2016). Development and validation of teachers perceived job performance scale (TPJP) in higher education. Man in India, 96 (4), 935-944.
• Büyüköztürk, Ş. (2023). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (30.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Calarco, H. N. (2016). Measuring the relationship between adaptive performance and job satisfaction (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Middle Tennessee State University, USA.
• Campbell, J. P., McCloy, R. A., Oppler, S. H., & Sager, C. E. (1993). A theory of performance. Personnel Selection İn Organizations, 3570, 35-70.
• Coban, M.A. & Yavas, T. (2022). The effect of emotional ıntelligence competencies of classroom teachers on classroom management skills, International Journal of Eurasian Education and Culture, 7(17), 1300-1315.
• Çalık, C.(2006). Örgütsel sosyalleşme sürecinde eğitimin değişen rolü ve önemi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (1), 1-10.
• Çelik, V. (2000). Okul kültürü ve yönetimi. Pegem Yayıncılık.
• Çevik, A., & Köse, A. (2017). Öğretmenlerin okul kültürü algıları ile motivasyonları arasındaki ilişkinin incelemesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 996-1014.
• Demir, Y. (2011). Bürokratik kültür. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 153-178.
• Demirel, Y. (2009). Örgütsel bağlılık ve üretkenlik karşıtı davranışlar arasındaki ilişkiye kavramsal yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15),115-132.
• Demirtaş, H. (2000). Kriz yönetimi, kuram ve uygulamada eğitim yönetimi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 6(23), 353-373. Demirtaş, H., & Burhanettin, D. (2008). Ortaöğretimde görev yapan öğretmenlerin problem çözme becerilerine ilişkin algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 177–198.
• Dilekçi Ü. (2018). Öğretmenlerin öğretim duygu durumları ve algıladıkları uyumsal performansları (Yayımlanmamış doktora tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Dilekçi, Ü., & Nartgün Ş.S. (2020). Öğretmenlerin algıladıkları uyumsal performans ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik-güvenirlik ve betimsel analiz. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 448- 465.
• Eroğlu, F. (2000). Davranış bilimleri. 5.basım, Beta Basım.
• Fairchild, T. N. (Ed.). (1986). Crisis intervention strategies for school-based helpers. Springfield, IL.
• Gaziel, H. H. (1997). Impact of school culture on effectiveness of secondary schools with disadvantaged students. The Journal of Educational Reseacrh, 90(5), 310-325.
• Gilligan, C. (1982). The contribution of women's thought to developmental theory: The elimination of sex bias in moral development research and education. National Inst. of Education (ED), Washington, DC.
• Griffin, B., & Hesketh, B. (2003). Adaptable behaviours for successful work and career adjustment. Australian Journal of Psychology, 55(2), 65-73.
• Güney, S. (2014). Davranış bilimleri. 8.Basım, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Gürkaynak, B. (2017). Çalışan iş performansının değerlendirilmesinde insan kaynakları yönetimi uygulamalarının etkililiği ve kişilik özelliklerinin rolü üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Işık, H. (2017). Ortaokullarda okul kültürünün incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 35, 61-71.
• Karakuş, A., & İnandı, Y. (2018). Ortaokul yöneticilerinin okullarında yaşanan kriz durumlarını yönetme becerilerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 500-518.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri: Kavramlar, teknikler ve ilkeler. 27.basım, Nobel Yayınevi.
• Kılıç B.S. (1998). Üniversite öğrencilerinin problem çözme becerilerini algılamalarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Korkmaz, M. (2005). Duyguların ve liderlik stillerinin öğretmenlerin performansı üzerinde etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 43(43), 401-422.
• Korkmaz, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel iklim ve örgüt sağlığının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(1), 117.
• Küçükali, R., & Kadan, G. (2018).Öğretmen adaylarının insani değerler ve çocuk sevme düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 1(2), 281-304. Li, J., & Huang, Y. (2011). A Empirical Study of Transformational Leadership on Employees’ Adaptive Performance. In Proceedings of 2011 International Conference on Information Management and Engineering (ICIME 2011).
• Moripek, İ. (2016). Kişi-örgüt uyumu ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi: Havacılık sektörü örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Okkay, İ.(2019). Küreselleşen dünyada kriz yönetiminin önemi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 6(3), 308-317.
• Özdemir M., & Yirmibeş A. (2016). Okullarda liderlik ekibi uyumu ve öğretmen performansı ilişkisinde iş doyumunun aracı etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 323-348.
• Özgan, H. & Bozbayındır, F. (2011). Okullarda adil olmayan uygulamalar ve etkileri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 66 85.
• Özmen, A.(2013). Kamuda yönetim kültürü. International Journal of Social Science, 6(3),925-946.
• Öztürk, G., & Tezcan G. (2023). Ortaokul öğretmenlerinin öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinde algıladıkları performanslarını ölçen ‘Öğretmen Algılanan Performans Ölçeği’nin geliştirilmesi. HAYEF: Journal of Education, 20(1), 85-93.
• Park, S., & Park, S. (2019). Employee adaptive performance and its antecedents: Review and synthesis. Human Resource Development Review, 18(3), 294-324.
• Pheysey, D. C. (2003). Organizational cultures: Types and transformations. Taylor and Francis e-library.
• Pulakos E., Arad S., Donovan M., & Plamondon K.(2000). Adaptability in the workplace: Development of a taxonomy of adaptive performance. Journal of Applied Psychology, 85(4), 612-624.
• Saracaloğlu, A. S., Serin, O., & Bozkurt, N. (2001). Dokuz eylül üniversitesi eğitim bilimleri enstitüsü öğrencilerinin problem çözme becerileri ile başarıları arasındaki ilişki. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(14), 121-134.
• Savçı S. (2008).Ortaöğretim okullarında çalışan öğretmenlerin kriz yönetimine ilişkin algıları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Suliman, A.M.T. (2001). Work performance: Is ıt one thing or many things? The multidimensionality of performance in a middle eastern context. International Journal of Human Resource Management, 12(6), 1049- 1061.
• Susar, F. (2000). Organizasyon kültürü: Organizasyon kültürünün üç büyük ilaç firmasında analizi ve üst düzey yöneticiler arasında temel kültür öğelerinin paylaşım düzeyinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi. İstanbul.
• Şişman, M. (2001). Öğretmenliğe giriş. Pegema Yayınları.
• Terzi, A. (2019). Okul kültürü. Detay Yayıncılık.
• Terzi, A. R. (2000). Örgüt kültürü. Nobel Yayın Dağıtım.
• Terzi, A.R. (2005). İlköğretim okullarında örgüt kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetim, 43(43), 423-442.
• Türer, A. (1998). Uluslaşma ve evrenselleşme sürecinde modernleşme dönemi eğitim düşüncesinin rolü Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Ülger, O.E. (2003). Okul yöneticilerinin problem çözme becerilerinin liderlik davranışlarıyla ilişkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi).Beykent Üniversitesi, Ankara.
• Üstün, F., & Büyükbaş, Ş. M. (2020). Uyum performansı ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 637-656.
• Voirin, A., & Roussel, P.(2012). La performance adaptative: Une nouvelle approche de la mesure de la performance individuelle dans les organisations. Canadian Journal of Administrative Sciences, 29(3), 280-293.
• Vural, G,. & Özdemir, M. (2024). School administrators’ and teachers’ views on teachers’ job performance: A case study. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 28(1), 129-154.
• Yaman, S., Koray Ö., & Altunçekiç, A. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu İli Örneği). Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93 - 102.
• Yüksel, Ç. (2008). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası ilişkilerinde yaşadıkları problemleri çözme becerilerinin belirlenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Zorzie, M. (2012). Individual adaptability: Testing a model of its development and outcomes (Yayımlanmamış doktora tezi). East Lansing, MI: Michigan State University.