Okul Öncesi Eğitimde Bir Eylem Araştırması: Öğretmenin Müzik Etkinlikleri Nasıl Geliştirilebilir?

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 2, 2003 - 2029, 28.08.2025

Rana Rudvan , Ayperi Dikici Sığırtmaç

https://doi.org/10.51460/baebd.1571255

Öz

Bu çalışmada okul öncesi eğitimde müzik etkinliklerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırmasının özgürleştirici, geliştirici, eleştirel modeliyle gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda müzik etkinliklerini geliştirmeyi isteyen bir okul öncesi öğretmeniyle çalışılmıştır.
Adana ili Seyhan İlçesi’ndeki MEB’e bağlı bir ilkokulun anasınıfında gerçekleştirilen çalışmada, öğretmenle 23 oturumda bir araya gelinip dört farklı eylem döngüsünden oluşan 16 eylem planı gerçekleştirilmiştir. Eylem öncesinde; öğretmenin müzik etkinlikleriyle ilgili mevcut durumunu ortaya koymak için görüşmeler yapılmıştır. Farklı günlerde üç müzik etkinliği gözlemlenmiştir. Eylem sürecinde; her eylem planı uygulanıp izlenmiş (gözlem yoluyla), yansıtıcı değerlendirmeler (araştırmacı ile öğretmenin görüşmeleri) yapılmış ve bu değerlendirmelere dayanarak bir sonraki eylem planına amaçlar belirlenerek geçilmiştir. Her döngüye ait belirlenen amaçlar gerçekleştirildikten sonra bir sonraki döngüye geçiş yapılmıştır. Eylem sonrasında; eylem öncesinde yapılan görüşmenin soruları öğretmene tekrar sorularak süreçteki ilerlemenin ortaya konmasıyla süreç tamamlanmıştır. Öğretmenin kullandığı kaynaklar, hazırlanan planlar, öğretmen ve araştırmacı günlükleri de verilere dahil edilmiştir. Elde edilen tüm veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir.
Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında, eylem öncesinde öğretmenin müzik etkinlikleriyle ilgili bilgi yetersizliği olduğu bunun öğretmenin müzik etkinliklerine yönelik tutumlarını etkilediği, eylem sürecinde bilgi arttıkça, uygulamaları geliştikçe tutumunun da olumlu yönde geliştiği görülmüştür. Öğretmenin Okul Öncesi Eğitimi Programı’nı öğrenme merkezleri, bütünleştirilmiş etkinlik, vb. konularda kolaylaştırıcı gördüğü ancak bu konuda desteğe, daha çok uygulama örneklerine ihtiyaç duyduğu, müzik etkinlik türleri ve yaklaşımlarıyla ilgili Türkçe kaynakları yetersiz gördüğü sonuçlar arasındadır. Müzik etkinlik ve yaklaşımlarını uygulamak için öğretmenin uzman olmasına gerek olmadığı, araştırmalar ve destekle etkinlikleri uygulayabileceği, müzik merkezi dahil öğrenme merkezlerinin düzenlenmesinin az bir çabayla gerçekleşebileceği araştırmanın önemli sonuçları arasındadır.

Anahtar Kelimeler

okul öncesi , müzik etkinlikleri , eylem araştırması , bütünleştirilmiş etkinlik , öğrenme merkezleri

Destekleyen Kurum

Çukurova Üniversitesi BAP Birimine (SDK-2022-13646)

Kaynakça

• Aksan, Z., ve Çelikler, D. (2016). Dramatizasyon Yöntemi ile Okul Öncesi Çocuklara Fen Konularının Öğretimine Yönelik Etkinlikler Oluşturulması/Preparing Activities for Teaching Science Subjects to Pre-School Children Through Dramatization Method. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35).
• Aral, N., Gürsoy, F., Yıldız Bıçakçı, M., ve Aysu, B. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin müzik etkinlikleri hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 21-31.
• Artan,İ., "Yaratıcı hareket ve dans çalışmaları," Okul Öncesi Dönemde Müzik Eğitimi, Ankara: Hedefcs, 2017, pp.75-90.
• Aslan, T. N. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin aldıkları müzik eğitimini müzik etkinliklerinde kullanabilmelerine ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Atılgan, D. S. (2020). Müzik eğitiminin çeşitli boyutlarda çocuk gelişimine olan etkileri. Sanat ve Tasarım Dergisi, 10(1), 120-136.
• Aysu, B., ve Aral, N. (2016). Examination of preschool teachers' views and practices about learning centres. Kastamonu Education Journal, 24(5), 2561-2574.
• Aysu, B., Aral, N., Gürsoy, F., ve Bıçakçı, M. Y. (2018). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Müzik Etkinlikleri Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 21-31.
• Barrett, J. S., Schachter, R. E., Gilbert, D., ve Fuerst, M. (2022). Best practices for preschool music education: Supporting music-making throughout the day. Early childhood education journal, 50(3), 385-397.
• Başaran, S. T., ve Ulubey, Ö. (2018). 2013 Okul öncesi eğitim programının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 51(2), 1-38.
• Bredekamp, S. (2015). Erken çocukluk eğitiminde etkili uygulamalar (2. Baskı). ZH İnan ve T. İnan, Çev.). Ankara: Nobel Akademi.
• Bolat, E. Y. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin müzik etkinlikleri konusundaki görüşlerinin belirlenmesi. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(35), 2073-2096.
• Braun, V., and Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
• Cary, D. G. (2012). Kodály and Orff: A comparison of two approaches in early music education. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(15), 179-194.
• Chen-Hafteck, L., and Mang, E. (2018). Music and language in early childhood development and learning. Music Learning and Teaching in Infancy, Childhood, and Adolescence: An Oxford Handbook of Music Education, Volume 2, 2, 40.
• Colletti, L., Shannon, R. V., and Colletti, V. (2014). The development of auditory perception in children after auditory brainstem implantation. Audiology and Neurotology, 19(6), 386-394.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry ve Research design: Choosing among five approaches (3rd. Ed.). Thousand Oaks: Sage. Çarıkçı, K., Meral, H., Berkil, S., Çalışır A., Önala, L., ve Arslan, Ö. (2024). Nitel Araştirmalarda Tematik Analiz. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Researches, 10(37), 127-140.
• Dalgın, M., ve Sözbir, S. A. (2019) Okul Öncesi Dönem Müzik Etkinliklerinde Uygulanan Yöntem, Teknik ve Yaklaşımlar. Fine Arts, 14(1), 39-59.
• Dansereau, D. R. (2019). On beginning and becoming. International Journal of Music in Early Childhood, 14(1), 3-5.
• Demirci, F. G., ve Şıvgın, N. (2017). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öğrenme Merkezleri ile İlgili Uygulama ve Görüşleri. Electronic Turkish Studies, 12(18).
• Elaldı, Ş., Batdı, V., ve Ölger, D. (2020). Music education competencies of preschool teachers and preservice preschool teachers. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(2), 617-636.
• Faber, R. (2017). Dance and early childhood cognition: The Isadora effect. Arts Education Policy Review, 118(3), 172-182.
• Flores, R. L. (2018). Kindergarten teachers’ beliefs about the relationship between music and early learning. Creative Education, 9(12), 1835.
• Gojmerac, I. (2016). Importance of Music in Education System. New Trends And Challenges In Today’s Europe, 178.
• Göle, M. O., ve Temel, Z. F. (2015). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Nitelikli Bir Okul Öncesi Eğitim Programında Bulunması Gereken Özelliklere İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 11(3).
• Guetzko, H. (2017). Music and its Importance in the Development of Children.
• Hadwin, A. F., and Winne, P. H. (2001). CoNoteS2: A software tool for promoting self-regulation. Educational Research and Evaluation, 7(2-3), 313-334.
• Johnson, A. P. (2015). Eylem araştırması el kitabı (2. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kabataş, M. (2017). Okul öncesi dönemde müzik eğitiminin önemi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi, 3(6), 1-16.
• Kaçan, M. O., Dedeoğlu, N., Karayol, S., ve Kimzan, İ. (2021). Okul öncesi sınıflarda öğrenme merkezlerinin incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 436-451.
• Kandır, A., ve Türkoğlu, D. (2015). MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı'nın Müzikal Becerilerin Gelişimi Yönünden Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi.
• Kemple, K. M., Batey, J. J., and Hartle, L. C. (2004). Music play: Creating centers for musical play and exploration. YC Young Children, 59(4), 30.
• Kirby, A. L., Dahbi, M., Surrain, S., Rowe, M. L., and Luk, G. (2023). Music uses in preschool classrooms in the US: a multiple-methods study. Early Childhood Education Journal, 51(3), 515-529.
• Koca, Ş. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının müzik etkinliklerine yönelik özyeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 375-386.
• Koç, F. ve Sak R. (2016). “Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programındaki etkinliklere yönelik öz-yeterlik inançlarının incelenmesi”. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 43-71.
• La Rocca, G. (2022). Facing the music: An investigation of the factors that influence early career teachers’ music practices in early childhood education settings in Australia (Doctoral dissertation, Macquarie University).
• McDevitt, T.M. and Ormrod, J.E. (2002). Child Development and Education. Upper Saddle River, NJ: Merrill Prentice Hall.
• McNiff, J. and Whitehead, J. (2011). All you need to know about action research (2nd ed.). London: Sage Publications.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber (S. Turan, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. (Orijinal baskı, 1998).
• Ogelman, H. G. (2014) Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Serbest Zaman Etkinliklerinin Gözlemlenmesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(26), 125-138.
• Özgül, I. (2017). An Analysis of Music Courses Offered in the Primary School Teacher Education Programs in Turkey. International Education Studies, 10(4), 8-17.
• Özkut, B., ve Kaya, S. Ö. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan okulöncesi öğretmenlerinin lisans döneminde aldıkları müzik eğitiminin mesleki yaşantılarına olan etkilerinin incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports ve Science Education, 167-179.
• Özsırkıntı, D., Akay, C., ve Bolat, E. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programı hakkındaki görüşleri: Adana ili örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 313-331.
• Özyürek, A., ve Kılınç, N. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki öğrenme merkezlerinin çocukların serbest oyun davranışları üzerine etkisi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 125-138.
• Pekince, P., ve Avcı, N. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin erken çocukluk matematiği ile ilgili uygulamaları: Etkinlik planlarına nitel bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2391-2408.
• Polat, Ö. (2019). Türkiye’de okul öncesi eğitimin genel durumu. İstanbul: Testfen Yayın Grubu.
• Polat, B. B. (2018). Okul öncesi müzik eğitiminin önemi ve eğitim yöntemleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi, 4(7), 52-64.
• Purohman, S. P. (2018). Classroom action research alternative research activity for teachers. Research gate. Ramazan, O., Çiftçi, H. A., ve Tezel, M. (2018). Okul öncesi sınıflarındaki öğrenme merkezlerinin durumunun belirlenmesi ve öğretmenlerin öğrenme merkezleri hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(2), 213-233.
• Sali, G., Akkol, M., ve Oğuz, V. (2013). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Müzik Etkinliklerinde Yaşadığı Sorunlar. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 15(2).
• Sığırtmaç, A. (2005). Okul öncesi dönemde müzik eğitimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(9).
• Sönmezöz, F., ve Hakyol, F. L. H. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarında müzik eğitiminde kullanılan materyallerin okul öncesi öğretmenlerinin görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama Journal of Theory and Practice in Education, Makaleler, 12(3), 723-737.
• Stringer, E. T. (2014). Action research (4th ed.). London: Sage Publications.
• Şen, Ü. S. (2016). Okul Öncesi Müzik Eğitiminde Öğretmen Faktörü. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 6(14), 1-17.
• Tetik, A. G. G. (2016). Okul Öncesi Dönemde Müzik ve Dans. Icwsr, 343-348.
• Tufan, S. (2006). Okulöncesi müzik öğretmeni profili. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu, 26-28.
• Williams, K. E. (2018). Moving to the beat: Using music, rhythm, and movement to enhance self-regulation in early childhood classrooms. International Journal of Early Childhood, 50(1), 85-100.
• Yıldız, G. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarına yönelik müzik eğitimi öz-yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 396-407.
• Young, S. (2016). Early childhood music education research: An overview. Research Studies in Music Education, 38(1), 9-21.
• Zachopoulou, E., Derri, V., Chatzopoulos, D., and Ellinoudis, T. (2003). Application of Orff and Dalcroze activities in preschool children: Do they affect the level of rhythmic ability?. Physical Educator, 60(2), 50-56.