Pollen Characteristics and Hybridization Possibilities in Almond

Yıl 2024, Cilt: 53 Sayı: Özel Sayı 1, 228 - 231, 16.07.2024

Ömer Can Devrim Demircioğlu Batuhan Karadağ Abdulkadir Selamet Yusuf Can Güvenç Gonca Günver Dalkılıç Zeynel Dalkılıç

https://doi.org/10.53471/bahce.1509626

Öz

Almond (Prunus dulcis, n=x=8, Rosaceae, hermaphrodite) is a temperate climate fruit species. The aim was to conduct a preliminary study to develop new cultivars for almonds which are sensitive to spring late frosts. The experiment was conducted at Aydın Adnan Menderes University in 2022-2023. Data on the number of anthers in a flower, number of pollens in a flower, number of pollens in an anther, pollen viability (%, IKI) and pollen germination (%, agar on Petri) were respectively: locan almond cultivars Ak (35.7, 172000, 4818, 68.8, 89.9), Konya (26.1, 160000, 6130, 53.7, 36.8), Nurlu (34.6, 152000, 4393, 66.0, 81.3); foreign almond cultivars Ferraduel (30.7, 128000, 4169, 41.7, 10.9), Ferragnes (32.2, 148000, 4582, 68.5, 79.6), Nonpareil (24.2, 90000, 3719, 53.2, 85.8), Texas (Mission) (36.1, 114000, 3158, 66.1, 48.0), Tuono (35.4, 154000, 4350, 46.3, 54.8) and apricot cultivar Ninfa (29.3, 158000, 5392, … , 40.3). In controlled crossing, early varieties (Ak, Konya, Nurlu and Ninfa) were negatively affected by spring late frosts. The highest fruits were obtained from Texas and Tuono varieties used as female parents. Tuono variety can be used in selfing studies. Texas×Ninfa and Tuono×Ninfa crosses yielded seven (1.80%) and two (6.67%) fruits, respectively.

Anahtar Kelimeler

Prunus dulcis, anther number, pollen number, viability and germination, hybridization

Bademde Çiçek Tozu Özellikleri ve Melezleme Olanakları

Öz

Badem (Prunus dulcis, n=x=8, Rosaceae, hermafrodit) ılıman iklim meyve türüdür. Amaç, ilkbahar geç donlarına hassas olan bademde yeni çeşit geliştirmeye yönelik ön çalışma yapmaktır. Deneme Aydın Adnan Menderes Üniversitesi’nde 2022-2023 yıllarında yürütülmüştür. Bir çiçekteki başçık sayısı, bir çiçekteki çiçek tozu sayısı, başçıktaki çiçek tozu sayısı, çiçek tozu canlılığı (%, IKI) ve çiçek tozu çimlenmesi (%, petride agar) verileri sırasıyla: yerli badem çeşitleri Ak (35,7, 172000, 4818, 68,8, 89,9), Konya (26,1, 160000, 6130, 53,7, 36,8), Nurlu (34,6, 152000, 4393, 66,0, 81,3); yabancı badem çeşitleri Ferraduel (30,7, 128000, 4169, 41,7, 10,9), Ferragnes (32,2, 148000, 4582, 68,5, 79,6), Nonpareil (24,2, 90000, 3719, 53,2, 85,8), Texas (Mission) (36,1, 114000, 3158, 66,1, 48,0), Tuono (35,4, 154000, 4350, 46,3, 54,8) ve kayısı çeşidi Ninfa (29,3, 158000, 5392, … , 40,3) bulunmuştur. Kontrollü melezlemede erkenci çeşitler (Ak, Konya, Nurlu ve Ninfa) ilkbahar geç donlarından olumsuz etkilenmiştir. Dişi ebeveyn olarak kullanılan Texas ve Tuono çeşitlerinden en yüksek meyve elde edilmiştir. Kendileme çalışmalarında Tuono çeşidi kullanılabilir. Texas×Ninfa ve Tuono×Ninfa melezlemelerinden sırasıyla 7 (%1,80) ve 2 (%6,67) meyve elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Prunus dulcis, başçık sayısı, çiçek tozu sayısı, canlılığı, çimlenmesi, melezleme

Kaynakça

• Sociasi Company, R., Ansón, J.M., Espiau, M.T. 2017. Taxonomy, botany and physiology. In: R. Sociasi Company, T. Gradziel (Eds.): Almonds: botany, production and uses. CABI, Wallingford, Oxfordshire, UK, pp:1-42.
• Özbek, S. 1978. Özel meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:128, Ders Kitabı:11, Adana, 486s.
• Jones, R.W. 1968. Hybridization of apricot×almond. Proceedings of the American Society for Horticultural Science 92:29-33.
• Açar, İ., Arpacı, S., Atlı, H.S., Kafkas, S., Eti, S., Çağlar, S., Yılmaz, A. 2012. Melezleme yoluyla kendine verimli ve geç çiçeklenen badem ıslahı. TÜBİTAK Proje No:108O388, Gaziantep, 55s.
• Eti, S. 1990. Çiçek tozu miktarını belirlemede kullanılan pratik bir yöntem. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 5(4):49-57.
• Eti, S. 1991. Bazı meyve tür ve çeşitlerinde değişik in vitro testler yardımıyla çiçek tozu canlılık ve çimlenme yeteneklerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 6(1):69-80.
• Godini, A. 1981. Counting pollen grains of some almond cultivars by menas of an haemocytometer. Riv. Ortoflorofrutt. It., 65:173-178.
• Dokuzoğuz, M., Gülcan, R., Karakır, N. 1979. Seçilmiş badem tiplerinin mukayesesi ve standardizasyonu üzerinde araştırmalar. TÜBİTAK TOAG-203. Bornova, İzmir. 42s.
• Açar, İ., Kafkas, S., Ak, B.E. 2018. Breeding of self-compatible and late flowering cultivars in almond. International Journal of Agricultural and Natural Sciences 1(3):181-184.