İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Sindirim Sistemi Konusundaki Didaktik Kökenli Kavram Yanılgılarının Nedenleri

Yıl 2009, Cilt: 3 Sayı: 2, 149 - 177, 01.12.2009

Burcu Güngör , Sami Özgür

Bu makale için 30 Haziran 2022 tarihinde bir düzeltme yayımlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/balikesirnef/issue/70286/1130817

Öz

Günümüzde yapılan alan eğitimi araştırmaları ile pek çok konuda öğrencilerin sahip oldukları kavram yanılgıları belirlenmekte ve bu kavram yanılgılarını gidermek için yeni öğretim stratejileri denenmektedir. Kavram yanılgıları; didaktiksel, epistemolojik, ontogenetik ya da kültürel engeller nedeniyle ortaya çıkmış olabilirler. Bu araştırma, ilköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin sindirim sistemi ile ilgili sahip oldukları kavram yanılgılarından didaktik kökenli olanların nedenlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla ilköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin sindirim sistemi ile kavram yanılgıları ön-test ve son-test olarak kullanılan bir anket ile belirlenerek öğretmen, ders kitabı ve öğretim programından kaynaklanan didaktik kökenli nedenler araştırılmıştır. Didaktik ortamın temel unsurları olan öğretmen, öğrenci ve bilgi ile ilgili veriler toplanmış, betimsel olarak analiz edilmiştir. Öğretim programları, ders kitapları, ders kayıtları ve öğrenci görüşmelerinin analizleri yapılarak belirlenen kavram yanılgılarının didaktik ortamdan kaynaklanan nedenleri belirlenmiştir. Bu nedenlerin bilinmesinin ve öğretim ortamında gerekli düzenlemelerin yapılmasının, didaktik kökenli kavram yanılgılarının oluşmasını engelleyebileceği düşünülmektedir. Didaktik kökenli kavram yanılgıları belirlenirken epistemolojik ve kültürel kökenli olduğu düşünülen kavram yanılgılarına da değinilmiş ancak bunlar üzerinde derinlemesine bir analiz yapılmamıştır.

Anahtar Kelimeler

öğrenme engeli, kavram yanılgıları, sindirim sistemi.

Kaynakça

• Astolfi, J.P., & Peterfalvi, B. (1993). Obstacles et construction de situations didactiques en sciences expérimentales. Aster, 16 (4.2), 103-141.
• Bachelard G. (1938). La formation de l’esprit scientifique, Vrin, Bruxelles.
• Banet,E., & Nünez,F.(1997). Teaching and Learning about Human Nutrition: A constructivist approach. International Journal of Science Education, 19(10), 1169-1194.
• Baragli, S. (2004 ). Teachers’ Convıctıons On Mathematıcal Infınıty. Phd Dissertation.
• Baştürk, S. (2009). Mutlak Değer Kavramı Örneğinde Öğretmen Adaylarının Öğrenci Hatalarına Yaklaşımları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi,3 (1), 174-194.
• Brousseau G. (1986). Fondements et méthodes de la didactique des mathématiques. Recherches en didactique des mathématiques. 7( 2), 33-115.
• Brousseau G. (1997). Theory of Didactical Situation in mathematics. Dordrecht, Kluwer Academic Publication.
• Carvalho, G.S., Silva, R., & Clément, P. (2003). Epistemological and didactical learning obstacles identified in Portuguese primary school pupils (Synopsis), in ESERA 2003: Research and the Quality of Science Education. ESERA, Noordwijkerhout, CD.
• Carvalho, G.S., Silva, R., Lima, N., Coquet, E., & Clément, P. (2004). Portuguese primary schoolchildren’s conceptions about digestion: Identification of learning obstacles. International Journal of Science Education, 26, 1111-1130.
• Carvalho, G.S., Dantas, C., & Clément, P. (2004). Conceptions of digestion and their possible evolution. A study on primary school teachers and trainee teachers in Portugal’ (Oral Comunication), Fifth Conference of European Researchers in Didactic of Biology – ERIDOB 2002, Patras, Greece, 23-27.09.2004.
• Carvalho, G.S., Silva, R., & Clément, P. (2007). Historical Analysis of Portuguese Primary School Textbooks (1920–2005) on the Topic of Digestion. International Journal of Science Education , 29( 2),173–19.
• Chevallard Y., & Joshua M.A. (1982). Un exemple d’analyse de la transposition didactique: la notion de distance. Recherches en didactique des mathématiques. 3(1), 159-239.
• Chevallard Y. (1985). La transposition didactique, du savoir savant au savoir enseigné. Grenoble: La Pensée Sauvage.
• Chevallard Y. (1992). Concepts fondamentaux de la didactique: perspectives apportées par une approche antropologique. Recherches en didactique des mathématiques. 12(1), 73- 112.
• Chevallard Y. (1994). Les processus de transposition didactique et leur théorisation. In: Arsac G., Chevallard Y., Martinand J. L., Tiberghien A. La Transposition didactique à l’épreuve. Grenoble: La Pensée Sauvage.135-180.
• Clément, P., & Tunnicliffe, S.D. ( 2002). Digestion / Circulation / Excretion : First results on the ontogenesis of the continuous tubing conception in U.K. pupils. Poster in Meeting ERIDOB, ENFA, Toulouse.
• Cornu, L., & Vergnioux, A. (1992). La didactique en questions. Paris: Hachette.
• Çakıcı,Y.,(2005). Exploring Turkish Upper Primary Level Pupils’ Understanding of Digestion. International Journal of Science Education, 27(1), 79-100.
• D’Amore B. (1999). Elementi di Didattica della Matematica. Bologna: Pitagora. III ed. 2001.
• D’Amore, B., & Fandiño Pinilla, M.I. (2002). Un acercamiento analítico al “triángulo de la didáctica”. Educación Matemática (México DF, México). 14, 1, 48-6
• Hayes, D., Symington, D. & Martin, M. (1994). Drawing during science activity in the primary school. International Journal of Science Education, 16, 265-277.
• Nünez, F., & Banet,E., (1997) “Students conceptual patterns of human nutrition” International Journal of Science Education, 19 (5), 509-526.
• Özgür, S., & Darley, B. (2002). Comparaison des conceptions des eleves Turcs et Français a propos du concept de respiration en classe de 5e , Actes Des XXIVes Journees Internationales Sur La Communication, L’education Et La Culture Scientifiques Et Industrielles, Des Cultures, Des Techniques, Des Sciences, Chamonix, 18-22 Mars 2002, 327-332. , A. Giordan, J.L. Martinand et D. Raichvarg (Eds)
• Pelitoğlu, Ç. F. (2006). İlköğretim 6. Sınıf “Sindirim Sistemi” Konusunun Transpozisyon Didaktik Teorisine Göre İncelenmesi. Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Reiss, M.J. (2002). An international study of young peoples’ drawings of what is inside themselves. Journal of Biological Education, 36(2), 58-64.
• Speranza, F. (1992). Tendenze empiriste nella Matematica. Quaderni di Epistemologia della Matematica. CNR, Progetto TID-FAIM. 10, 77-88. [Reprinted in: Speranza F. (1997). Scritti di Epistemologia della Matematica. Bologna: Pitagora. 57-64].
• Teixeira, F. M. (2000). What happens to the food we eat? Children’s conceptions of the structure and function of the digestive system. International Journal of Science Education, 22, 507–520.
• White, R., & Gunstone, R. (1992). Probing Understanding (London: Falmer Press).