Meslek Liselerindeki Öğrencilerin Bilimsel Süreç Beceri Düzeylerinin İncelenmesi: Balıkesir Örneği

Yıl 2010, Cilt: 4 Sayı: 2, 79 - 109, 01.12.2010

Nursen Azizoğlu Füsun Dönmez Nursen Azizoğlu

Öz

Bu çalışmada meslek liselerinde öğrenim gören lise 1. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeyleri belirlenmiş; bilimsel süreç beceri düzeylerinin okul türü, yaş, cinsiyet ve tutum gibi değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir. Araştırma 2006–2007 eğitim-öğretim yılında Balıkesir iline bağlı altı ilçede eğitim veren beş tür meslek lisesinde 970 tane lise 1. sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Araştırmada meslek liselerinde okuyan öğrencilerin bilimsel süreç beceri düzeyleri karşılaştırılmış, bilimsel süreç becerilerinin kimyaya yönelik tutum, eğitim gördükleri okul türü, yaş ve cinsiyet değişkenleri ile ilişkisi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilimsel süreç becerileri, kimyaya yönelik tutum, meslek liseleri, fen bilimleri

Kaynakça

• Akar, Ü. (2007). Öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ve eleştirel düşünme beceri düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Akkuzu, N., Akçay, H., & Gülüm, H. (2009). 9. sınıf kimya dersinin ve ders kitabının bilimsel süreç becerileri yönünden değerlendirilmesi ve yeni müfredat ile ilgili öğretmen görüşleri, XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İzmir.
• Aktamış, H. & Ergin, Ö. (2007). Investigating the relationship between science process skills and scientific creativity, Hacettepe University Journal of Education, 33, 11-23.
• Altunsoy, S. (2008). Ortaöğretim biyoloji öğretiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine, akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Anagün, Ş. S. & Yaşar, Ş. (2009). İlköğretim beşinci sınıf fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesi, İlköğretim Online, 8(3), 843-865.
• Arı, E. (2008). Yapılandırmacı yaklaşım ve öğrenme stillerinin genel kimya laboratuar uygulamalarında öğrencilerin başarısı, bilimsel işlem becerileri ve tutumları üzerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Ayas, A., Çepni, S., & Akdeniz, A.R. (1993). Development of the Turkish secondary science curriculum. Science Education, 77(4), 433 - 440.
• Ayas, A., Çepni, S., Jhonson, D., & Turgut, M.F. (1997). Kimya öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası, Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
• Aydınlı, E. (2007). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerine ilişkin performanslarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Aydoğdu, B. (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Bağçe, H., Koray, Ö., & Köksal, M.S. (2006). Bilimsel süreç becerilerinin 10. ve 11. sınıf kimya ders kitapları ve kimya ders müfredatında temsil edilme durumları. VII Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Başdağ, G. & Güneş, B. (2006). 2000 yılı Fen Bilgisi Dersi ve 2004 yılı Fen ve Teknoloji Dersi öğretim programlarıyla öğrenim gören ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin karşılaştırılması. VII Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Başdağ, G. (2006). 2000 yılı fen bilgisi ve 2004 yılı fen ve teknoloji dersi öğretim programlarının bilimsel süreç becerileri yönünden karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Başdaş, E. (2007). İlköğretim fen eğitiminde, basit malzemelerle yapılan fen aktivitelerinin bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve motivasyona etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Berberoğlu, G. (1993). Kimyaya yönelik tutumlara ilişkin çok boyutlu bir ölçeğin geliştirilmesi, Eğitim ve Bilim Dergisi, 87, 29-36.
• Bilgin, İ. (2006). The effects of hands-on activities incorporating a cooperative learning approach on eight grade students’ science process skills and attitudes toward science.
• Journal of Baltic Science Education, 5(1(9)), 27-37. Budak, E. & Köseoğlu, F. (2007). Sorgulayıcı-araştırmaya dayalı çalışma atölyesi ile kimya öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ve ders planı hazırlama yetkinliklerinin geliştirilmesi. 1. Ulusal Kimya Eğitimi Kongresi, İstanbul.
• Çakar, E. & Çelik, F. (2009). 5. sınıf Fen ve Teknoloji programının bilimsel süreç becerileri kazanımlarının gerçekleşme düzeylerinin belirlenmesi. XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İzmir.
• Çoban, G. (2009). Modellemeye dayalı fen öğretiminin öğrencilerin kavramsal anlama düzeylerine, bilimsel süreç becerilerine, bilimsel bilgi ve varlık anlayışlarına etkisi: 7. sınıf ışık ünitesi örneği. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Downing, J. & Filer, J. (1999). Science process skills and attitudes of preservice elementary teachers. Journal of Elementary Science Education, 11(2), 57-64.
• Dökme, I. (2005). Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ilköğretim 6. sınıf fen bilgisi ders kitabının bilimsel süreç becerileri yönünden değerlendirilmesi, İlköğretim Online, 4(1), 7–17.
• Dönmez, F., Serin Ergin, Ö., & Azizoğlu, N. (2007). Fen alanları öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri düzeyleri: okul türü, kimyaya ilgi ve cinsiyetin etkisi. 1. Ulusal Kimya Eğitimi Kongresi, İstanbul.
• Erdoğan, M. N. (2005). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin atomun yapısı konusundaki başarılarına, kavramsal değişimlerine, bilimsel süreç becerilerine ve fene karşı tutumlarına sorgulayıcı-araştırma yönteminin etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ergin, Ö., Şahin Pekmez, E., & Öngel Erdal, S. (2005). Kuramdan uygulamaya deney yoluyla fen öğretimi. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
• Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education (6th ed.). New York: McGraw-Hill Book Company
• Geban, Ö, Aşkar, P., & Özkan, İ. (1992). Effects of computer simulated experiments and problem solving approaches on students learning outcomes at the high school level. Journal of Educational Research, 86(1), 5-10.
• Geban, Ö. (1990). Effects of two different ınstructional treatments on the students’ chemistry achievement, science process skills and attitudes towards chemistry at the high school level. Yayımlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Geban, Ö., Ertepınar, H., Yılmaz, G., Altın, A., & Şahbaz, F. (1994). Bilgisayar destekli eğitimin öğrencilerin fen başarılarına ve fen bilgisi ilgilerine etkisi. I. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, İzmir.
• Gültekin, Z. (2009). Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenme uygulamalarının öğrencilerin bilimin doğasıyla ilgili görüşlerine, bilimsel süreç becerilerine ve tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Harlen, W., (1999). Purposes and procedures for assessing science process skill. Assessment in Education, 6(1), 129-140.
• Hupper, J., Lomask, S. M., & Lazarorcitz, R. (2002). Computer simulations in the high school: students’ cognitive stages, science process skills and academic achievement in microbiology. International Journal of Science Education, 24(8), 803–821.
• Kanlı, U. & Yağbasan, R. (2008). 7E modeli merkezli laboratuar yaklaşımının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirmedeki yeterliliği, GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 91-125
• Karademir, E. (2009). Bilgisayar destekli öğretimin öğrencilerin fen ve teknoloji dersi elektrik ünitesindeki akademik başarı düzeylerine, bilimsel süreç becerilerine ve tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Karahan, Z.(2006). Fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerine dayalı öğrenme yaklaşımının öğrenme ürünlerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Karaöz, M. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersi ‘Kuvvet ve Hareket’ ünitesinin probleme dayalı öğrenme yaklaşımıyla öğretiminin öğrencilerin bilimsel süreç becerileri, başarıları ve tutumları üzerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Karatepe, A., Şensoy, Ö., & Yalçın N. (2004). Fen öğretimi amaçlarının gerçekleştirilmesinde yeni programın içerik boyutunda uygunluğu konusunda öğretmen görüşleri, Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(2), 327-338.
• Koch, J. (1999). Science stories: Teachers & children as science learners. New York: Houghton Mifflin.
• Koray, Ö., Bahadır, H., & Geçgin, F. (2006). Bilimsel süreç becerilerinin 9. sınıf kimya ders kitabı ve kimya müfredatında temsil edilme durumları, ZKU Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 147-156.
• Koray, Ö., Köksal, M. S., Özdemir, M., & Presley, A. İ. (2007). The effect of creative and critical thinking based laboratory applications on academic achievement and science process skills, İlköğretim Online, 6(3), 377-389.
• Korkmaz, H. & Kaptan, F. (2005). Fen eğitiminde öğrencilerin gelişimini değerlendirmek için elektronik portfolyo kullanımı üzerine bir inceleme, The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(1), 101-106. Erişim http://www.tojet.net/articles/4113.pdf
• Kula, Ş. G. (2009). Araştırmaya dayalı fen öğrenmenin öğrencilerin bilimsel süreç becerileri, başarıları, kavram öğrenmeleri ve tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Laçin Şimşek, C. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji ders kitaplarındaki deneyleri bilimsel süreç becerileri açısından analiz edebilme yeterlilikleri, İlköğretim Online, 9(2), 433-445.
• Lee, T. Y. (1993). Comparisons of cognitive development, science process skills, and attitude toward science among Republic of China pre-service teachers with different science backgrounds. Science Education, 77(6), 625-636.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2006). İlköğretim Fen veTeknoloji dersi (6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. Bulunduğu yer http://ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/modules.php?name=Downloads&d_op=viewdownload&cid=74 Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2007). Ortaöğretim 9. sınıfkimya dersi öğretim programı. Bulunduğu yer http://ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/modules.php?name=Downloads&d_op=viewdownload &cid=75&min=30&orderby=titleA&show=10 Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2004). Taslak Fen ve Teknoloji programının değerlendirilmesi, (Toplantı tarihi, 22-25 Mart 2004). Erişim http://ttkb.meb.gov.tr/programlar/prog_giris/prog_giris_13.html
• Kız meslek liselerinin tarihi gelişimi(KMLTG). (n.d.). Erişim tarihi Temmuz 24, 2007, http://okulweb.meb.gov.tr/59/05/966066/bolumler/tarihce.htm
• Mesleki teknik eğitimin tarihçesi(MTET). (n.d.). Erişim tarihi Temmuz 24, 2007, http://etogm.meb.gov.tr/index.asp?sayfa_id=300&sayfa=tarihce_mesleki Monhardt, L. & Monhardt, R. (2006). Creating a context for the learning of science process skills through picture books. Early Childhood Education Journal, 34, 67-71.
• Myers, B. E. (2004). Effects of investigative laboratory integration on student content knowledge and science process skill achievement across learning styles. Yayımlanmamış doktora tezi, Florida Üniversitesi, Florida.
• Okey, J. R., Wise, K. C., & Burns, J. C. (1982). Integrated Process Skill Test-2, (Dr. James R. Okey, Fen Eğitimi Bölümü, Georgia Üniversitesi, Athens, GA, 30602, USA).
• Özdemir, M. (2004). Fen eğitiminde bilimsel süreç becerilerine dayalı laboratuar yönteminin akademik başarı, tutum ve kalıcılığa etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Öztürk, Ç. (2008). Coğrafya öğretiminde 5E modelinin bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve tutuma etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Pabuçcu, P. (2008). Improving 11th grade students' understanding of acid-base concepts by using 5E learning cycle model. Yayımlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Padilla, J. M. & Okey, J. R. (1984). The effects of instruction on integrated science process skill achievement. Journal of Research in Science Teaching, 21(3), 277-287.
• Sarıbaş, D. (2009). Öz-düzenlemeye dayalı öğrenme stratejilerini geliştirmeye yönelik laboratuar ortamının kavramsal anlama, bilimsel işlem becerisi ve kimyaya karşı tutum üzerindeki etkisinin incelemesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Serin, G. (2009). The effect of problem based learning instruction on 7th grade students’ science achievement, attitude toward science and scientific process skills. Yayımlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Şahin, M. (2008). The effect of modeling instruction on high school students' understanding of projectile motion. Yayımlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. Taşar, M. F., Temiz, B. K., & Tan, M. (2002). İlköğretim fen öğretim programında hedeflenen öğrenci kazanımlarının bilimsel süreç becerilerine göre sınıflandırılması. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara. Tatar, N. (2006). İlköğretim fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve tutuma etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. Tekin, S. & Yılmaz, M. (2004). Meslek liselerinde kimya öğretiminin sorunları ve çözüm önerileri. VI. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, İstanbul.
• Temiz, B. K. (2001). Lise1. sınıf fizik dersi programının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirmeye uygunluğunun incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Walters, Y. B. & Soyibo. K. (2001). An analysis of high school students’ performance on five integrated science process skills. Research in Science & Technological Education, 19(2), 133-145.