İSTİSMARCI YÖNETİM VE TÜKENMİŞLİK: LİDER-ÜYE ETKİLEŞİMİ VE GÜÇ MESAFESİNİN DÜZENLEYİCİ ETKİSİ

Yıl 2017, Cilt: 20 Sayı: 38, 123 - 162, 01.12.2017

Oya İnci Bolat Tamer Bolat Oya Seymen Murad Yüksel

https://doi.org/10.31795/baunsobed.645144

Cited By: 7

Öz

Örgütlerde ast-üst ilişkilerini olumsuz yönde etkileyen istismarcı yönetim konusu, yazında giderek önem kazanmaktadır. İstismarcı yönetim davranışlarının en önemli etkilerinden biri, astların tükenmişlik yaşamaları olup, bu da hem bireysel hem de örgütsel açıdan birçok olumsuz sonucun ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Öte yandan istismarcı yönetimin tükenmişlik üzerindeki etkisini artıran ya da azaltan çeşitli değişkenler de söz konusudur. Çalışmamızda bu değişkenlerden, lider-üye etkileşimi ve güç mesafesi dikkate alınmıştır. Bu çalışmanın amacı, güç mesafesi ve lider-üye etkileşiminin, istismarcı yönetim ve tükenmişlik ilişkisi üzerindeki düzenleyici etkisini ortaya koymaktır. Bu kapsamda, istismarcı yönetim, lider-üye etkileşimi, güç mesafesi ve tükenmişlik ölçeklerini kapsayan bir anket formu oluşturulmuştur. Anketler, kolayda örnekleme yöntemi ile Bandırma’da faaliyet gösteren ve kamuya ait olan bir fabrikada 02-15 Mayıs 2017 tarihleri arasında uygulanmıştır. Ankete 363 işgören katılmıştır. Araştırma sonuçları, istismarcı yönetimin tükenmişliği artırıcı yönde bir etkiye sahip olduğunu ve lider-üye etkileşimi ile güç mesafesinin de bu ilişkide düzenleyici bir rol oynadığını göstermektedir

Anahtar Kelimeler

İstismarcı Yönetim, Lider-Üye Etkileşimi, Güç Mesafesi, Tükenmişlik

Abusive Supervision and Burnout: The Moderating Effects of Leader-Member Exchange and Power Distance

Öz

The abusive supervision that affects the subordinate-superior relations negatively in organizations is increasingly important in the literature. One of the most significant effects of abusive supervision behaviors is the burnout of employees, which causes a lot of negative consequences in terms of both individual and organizational. On the other hand, there are various variables that increase or decrease the effect of abusive supervision on burnout. In our study, the leader-member exchange and power distance were taken into account. The aim of this study is to demonstrate the moderating effects of power distance and leader-member exchange on abusive supervision and burnout relationship. Within this scope, a questionnaire composing scales of abusive supervision, leader-member exchange, power distance and burnout has been formed. The questionnaires have been applied to a governmental factory in Bandırma through convenience sampling technique between May 2-15, 2017. 363 employees have been participated to the study. The results of the study showed that there was an enhancing effect of abusive supervision on burnout and variables of leader-member exchange and power distance have a moderating effect on the relationship between this relationship

Anahtar Kelimeler

Abusive Supervision, Leader-Member Exchange, Power Distance, Burnout

Kaynakça

• Ahmad, A. ve Omar, Z. (2013). Abusive Supervision and Deviant Workplace Behavior: The Mediating Role of Work-Family Conflict. The Journal of Human Resource and Adult Learning, 9(2), 124-130.
• Aiken, L.S. ve West, S.G. (1991). Multiple Regression: Testing and Interpreting Interactions, Newbury Park: Sage Publications, Inc.
• Akgündüz, Y. ve Çakıcı, A.C. (2015). Algılanan Örgütsel Desteğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkisinde Örgütsel Stresin Aracılık Rolü: Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7(2), 29-41.
• Ardıç, K. ve Polatcı, S. (2008). Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (GDO Örneği). Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 69-96.
• Bakker, A.B., Schaufeli, W.B., Demerouti, E., Janssen, P.P.M., Hulst, R.V.D. ve Brouwer, J. (2000). Using Equity Theory to Examine the Difference between Burnout and Depression. Anxiety, Stress, and Coping, 13, 247- 268.
• Baş, T. (2001). Anket. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Baş, T., Keskin, N. ve Mert, İ.S. (2010). Lider Üye Etkileşimi (LÜE) Modeli ve Ölçme Aracının Türkçe’de Geçerlik ve Güvenilirlik Analizi. Ege Akademik Bakış, 10(3), 1013-1039.
• Begley, T.M., Lee, C., Fang, Y. ve Li, J. (2002). Power Distance as a Moderator of the Relationship between Justice and Employee Outcomes in a Sample of Chinese Employees. Journal of Managerial Psychology, 17(8), 692-711.
• Bolat, O.İ. (2011a). Öz Yeterlilik ve Tükenmişlik İlişkisi: Lider-Üye Etkileşiminin Aracılık Etkisi. Ege Akademik Bakış, 11(2), 255-266.
• Bolat, O.İ. (2011b). Lider Üye Etkileşimi ve Tükenmişlik İlişkisi. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(2), 65-80, (DOI: 10.4026/1303-2860.2010.0173.x).
• Bolat, O.İ. (2011c). Öz Yeterlilik ve Lider Üye Etkileşimi İlişkisi: Göze Girme Davranışları ve Güç Mesafesinin Etkisi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Bolat, O.İ. (2011d). İş Yükü, İş Kontrolü ve Tükenmişlik İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 25(2), 87-101.
• Breukelen, W.V., Schyns, B. ve Le Blanc, P. (2006). Leader-Member Exchange Theory and Research: Accomplishments and Future Challenges. Leadership, 2(3), 295-316.
• Burton, J.P. ve Hoobler, J.M. (2011). Aggressive Reactions to Abusive Supervision: The Role of Interactional Justice and Narcissism. Scandinavian Journal of Psychology, 52(4), 389-398.
• Carlson, D., Ferguson, M., Hunter, E. ve Whitten, D. (2012). Abusive Supervision and Work-Family Conflict: The Path through Emotional Labor and Burnout. The Leadership Quarterly, 23, 849-859.
• Cevrioğlu, E. (2007). Lider-Üye Etkileşimi ile Bireysel ve Örgütsel Sonuçlar Arasındaki İlişki: Ampirik Bir İnceleme. Doktora Tezi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Clugston, M., Howell, J.P. ve Dorfman, P.W. (2000). Does Cultural Socialization Predict Multiple Bases and Foci of Commitment?. Journal of Management, 26(1), 5-30.
• Cohen, J. ve Cohen, P. (1983). Applied Multiple Regression/Correlation Analysis for the Behavioral Sciences, (2.b.), New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Costello, A.B. ve Osborne, J.W. (2005). Best Practices in Eploratory Factor Analysis: Four Recommendations for Getting the Most From Your Analysis. Practical Assessment, Research & Evaluation, 10(7), 1-9.
• Çalgan, Z., Yeğenoğlu, S. ve Aslan, D. (2009). Eczacılarda Mesleki Bir Sağlık Sorunu: Tükenmişlik. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 29(1), 61-74.
• Çalışkan, S.C. (2008). Yöneticilerin Bireysel Yetkinliklerinin Liderlik Tarzları ve Lider Üye Etkileşimine Verdikleri Önem Üzerindeki Etkileri ve Bu Etkileşimde Kültürel Varsayımların Rolü. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çelik, M. (2007). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı -Bir Uygulama-. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Deluga, R.J. ve Perry, J.T. (1991). The Relationship of Subordinate Upward Influencing Behaviour, Satisfaction and Perceived Superior Effectiveness with Leader-Member Exchanges. Journal of Occupational Psychology, 64, 239-252.
• Dienesch, R.M. ve Liden, R.C. (1986). Leader-Member Exchange Model of Leadership: A Critique and Further Development. Academy of Management Review, 11(3), 618-634.
• Exchange Theory: Correlates and Construct Issues. Journal of Applied
• Psychology, 82(6), 827-844.
• Graen, G.B. ve Uhl-Bien, M. (1995). Relationship-Based Approach to Leadership: Development of Leader-Member Exchange (LMX) Theory of Leadership over 25 Years: Applying a Multi-Level Multi-Domain Perspective. Leadership Quarterly, 6(2), 219-247.
• Graham, L.N. ve Witteloostuijn, A.V. (2010). Leader-Member Exchange, Communication Frequency and Burnout. Utrecht School of Economics, Tjalling C. Koopmans Research Institute, Discussion Paper Series: 10-08, 2-42.
• Grandey, A.A., Kern, J.H. ve Frone, M.R. (2007). Verbal Abuse from Outsiders Versus Insiders: Comparing Frequency, Impact on Emotional Exhaustion, and the Role of Emotional Labor. Journal of Occupational Health Psychology, 12(1), 63-79.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. ve Anderson, R.E. (2010). Multivariate Data Analysis, (7th ed.), New Jersey: Pearson Education.
• Hayes, A.F. (2013). PROCESS for SPSS 2.16.3. http://www.guilford.com/p/ hayes3, Erişim Tarihi: 04.01.2017.
• Hayes, A.F., Montoyai A.K. ve Rockwood, N.J. (2017). The Analysis of Mechanisms and their Contingencies: PROCESS versus Structural Eqation Modeling. Austrilian Marketing Journal, 25, 76-81.
• Hayter, M. (2000). Utilizing the Maslach Burnout Inventory to Measure Burnout in HIV/AIDS Specialist Community Nurses: The Implications for Clinical Supervision and Support. Primary Health Care Research and Development, 1, 243-253.
• Hofstede, G. ve Hofstede, G.J. (2005). Cultures and Organizations: Software of the Mind. New York: McGraw-Hill.
• Hon, C.M. (2002). A Quantitative Analysis of Organizational Culture Perception in a Same Industry Merger. Ph.D. Thesis, Capella University.
• Hoof, H.B.V., Xu, S.T., Serrano, A-L. ve Torres, L. (2015). Abusive Supervision- A Form of Workplace Harassment: An Exploratory Study in the Ecuadorian Hospitality Industry. European Journal of Tourism, Hospitality and Recreation, 6(1), 103-121.
• Huang, X., Chan, S.C.H., Lam, W. ve Nan, X. (2010). The Joint Effect of Leader- Member Exchange and Emotional Intelligence on Burnout and Work Performance in Call Centers in China. The International Journal of Human Resource Management, 21(7), 1124-1144.
• Journal of Occupational Behaviour, 2(2), 99-113.
• Maslach, C., Schaufeli, W.B. ve Leiter, M.P. (2001). Job Burnout. Annual Review Psychology, 52, 397-422.
• Mawritz, M.B., Folger, R. ve Latham, G.P. (2014). Supervisors’ Exceedingly Difficult Goals and Abusive Supervision: The Mediating Effects of Hindrance Stress, Anger, and Anxiety. Journal of Organizational Behavior, 35, 358-372.
• Mitchell, M.S. ve Ambrose, M.L. (2007). Abusive Supervision and Workplace Deviance and the Moderating Effects of Negative Reciprocity Beliefs. Journal of Applied Psychology, 92(4), 1159-1168.
• Murari, K. (2013). Abusive Leadership-A Barrier to Employee Empowerment. European Journal of Business and Management, 5(4), 8-21.
• Murphy, S.M., Wayne, S.J., Liden, R.C. ve Erdogan, B. (2003). Understanding Social Loafing: The Role of Justice Perceptions and Exchange Relationships. Human Relations, 56(1), 61-84.
• Özutku, H., Ağca, V. ve Cevrioğlu, E. (2008). Lider-Üye Etkileşim Teorisi Çerçevesinde, Yönetici-Ast Etkileşimi ile Örgütsel Bağlılık Boyutları ve İş Performansı Arasındaki İlişki: Ampirik Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 193-210.
• Phillips, A.S. ve Bedeian, A.G. (1994). Leader-Follower Exchange Quality: The Role of Personal and Interpersonal Attributes. Academy of Management Journal, 37(4), 990-1001.
• Podsakoff, P.M., Mackenzie, S.B., Lee, J-Y. ve Podsakoff, N.P. (2003). Common Method Biases in Behavioral Research: A Critical Review of the Literature and Recommended Remedies. Journal of Applied Psychology, 88(5), 879-903.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures. Methods of Psychological Research Online, 8 (2), 23-74.
• Schwarzer, R., Schmitz, G.S. ve Tang, C. (2000). Teacher Burnout in Hong Kong and Germany: A Cross-Cultural Validation of the Maslach Burnout Inventory. Anxiety, Stress, and Coping, 13, 309-326.
• Seymen, O.A. (2008). Örgütsel Bağlılığı Etkileyen Örgüt Kültürü Tipleri Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Supervision to Employee Burnout and Upward Influence Tactics.
• Journal of Emotional Abuse, 6(1), 49-65.