TÜRKİYE’DE KIDEM TAZMİNATININ ÖDENME ORANI VE ÖDENMEME SEBEPLERİ
Yıl 2016,
İİBF 10. Yıl Özel Sayı, 747 - 767, 15.12.2016
Kemal Yıldız
,
Hamit Akçay
Öz
Bu çalışmanın amacı, işçilerin, yasa tarafından kendilerine verilen kıdem tazminatını,
iş akdinin hak doğuracak şekilde sonlanmasını müteakip süreçte alıp alamadıklarını araştırmak, kıdem tazminatı hakkının ne oranlarda tahsil edildiğinin tespitini yapmaktır. Aynı
zamanda kıdem tazminatının alınamama sebeplerinin hangi değişkenlere bağlı olduğunun
ortaya çıkarılmasını sağlamak ve kıdem tazminatı meselesiyle ilgili benzeri sorunları irdelemektir. Çalışmada öncelikle konu ile ilgili literatürün özeti ortaya konmuş, daha sonra
sahadan toplanılan veriler analiz edilmiştir. En sonunda da bu verilerin sonuçları üzerinde
tartışılmıştır. İşten ayrılanların yaklaşık %60’ının çeşitli sebeplerle kıdem tazminatını alamadığı görülmüştür. Özellikle kıdem tazminatını alamayanlar mevcut uygulamanın değiştirilmesinden yanadır.
Kaynakça
- Akbıyık, N. ve Koç, M. (2011). Kıdem Tazminatı ve Kıdem Tazminatının İktisadi ve Sosyal Sonuçları, Süleyman Demirel üniversitesi İktisadi ve İdari
Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 3, 253-284.
- Akdoğan, U. (2013). TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardı
Kapsamında Kıdem Tazminatı Karşılığı Uygulaması Üzerinden
TFRS’nı İlk Defa Uygulayacak İşletmelerin Hazırlık Seviyelerinin Analizi, Mödav, 2013/2, 91-113.
- Anadolu, F. K. (2003). Kıdem Tazminatı Koşulları ve İşçinin Kıdeminin Hesaplanması, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 239-264.
- Ankara Barosu Yasa İzleme Enstitüsü (2014). Kıdem Tazminatı Çalıştayı Özet
Tutanağı, 10 Ekim 2016 tarihinde http://www.yasaizleme.org.tr/index.php/9-uncategorised/286-kidem-tazminati-calistayi-tutanak-ozeti-11-03-2014 adresinden erişildi.
- Aygören, H., Çelik, M., Uyar, U. (2012). Kıdem Tazminatı Fonu’nun Aktüeryal
Prim Oranı Hesaplamaları ve Muhasebesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Nisan 2012, 123-140.
- Başterzi, S. (1995). Kıdem Tazminatı-İşsizlik Sigortası İlişkisi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 44, Sayı: 1-4, 314-334.
- Bayhan, V. (2002). Demokrasi ve Sivil Toplum Örgütlerinin Engelleri: Patronaj
ve Nepotizm, C.Ü Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs 2002, Cilt: 26, No:1, 1-13.
- Bosnalı, Ö. (2015). Emek ve Toplum, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 8, 76-85.
- Clark, L. L., vd. (2005). The Practical Soul of Business Ethics: The Corporate
Managers Dilemma and the Social Teaching of the Catholic Churc, Seatle University, Law Review, 139-204.
- Çalışma Bakanı Soylu’danKıdem TazminatıAçıklaması. (2016). 03 Eylül 2016 tarihinde http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2016/06/14/calisma-bakani-soyludan-kidem-tazminati-aciklamasi adresinden erişildi.
- Çelik, A. (2015). Dünyada ve Türkiye’de Kıdem Tazminatı Uygulamaları, İktisat Dergisi, Ocak-Mart 2015, Sayı: 530, 27-39.
- Doğan, B. B. ve Yıldırım E. A. (2016). Kıdem Tazminatı ve Ülke Örnekleri, Dicle
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:6, Sayı: 10, 16-31.
- Eker, D. (2014). Kıdem Tazminatı İçin Daha Çok Çalışmak Lazım, Mali Çözüm,
Kasım-Aralık 2014, 187-190.
- Gürsel, S. ve İmamoğlu, Z. (2012). Kıdem Tazminatı Reformu Sorunlar ve Çözümler, Bahçeşehir Üniversitesi Araştırma Merkezi, Temmuz 2012, 1-70.
- Gomez, R.-Meja, L. ve Werner, S. (2008). Organizational Compensation Ethics,
Routledge, Abingdon.
- Holzman, R. ve Vodopivec, M. (2012). Reforming Severance Payment, World
Bank Publications, January 2012, 1-289.
- Holzman, R., vd. (2011). Severance Pay Programs around the World: History, Rationale, Status and Reforms, Discussions Paper Serries, 571, May 2011, 2-77.
- İstifaya Zorlanan İşçiye Kıdem Tazminatı. (2015). 09 Ekim 2016 tarihinde http://www.hurriyet.com.tr/istifaya-zorlanan-isciye-kidem-tazminati-29584782 adresinden erişildi.
- İstifaya Zorlanan İşçiye Kıdem Tazminatı Ödenir. (t.y.). 10 Ekim 2016 tarihindehttp://www.hukukihaber.net/kararlar/istifaya-zorlanan-isciye-kidem-tazminati-odenir-h61499.html adresinden erişildi.
- Kıdemde Yeni Sayfa! İsteyene Toplu Para İsteyene Yüksek Maaş. (2016). 01 Eylül
2016 tarihinde http://www.milliyet.com.tr/kidemde-yeni-sayfa-isteyene-toplu-ekonomi-2273394/ adresinden erişildi.
- Kim, T. (2014). Decent Termination: A Moral Case for Severance Pay, Business
Ethics Quarterly, 24:2, 2014 April, 203-227.
- Kutal, M. (1985). Hizmet Sözleşmesinin Feshi ve İş Kanununun Uygulanmasından
- Kıdem Tazminatı Bakımından Doğan Başlıca Sorunlar, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Çalışma Ve Endüstri İlişkileri Araştırma Merkezi
Sosyal Siyaset Konferansları 34. Kitap.
- Limon, R. (2016). Türkiye’de Kıdem Tazminatının Tarihi Gelişimi ve Kıdem
Tazminatı Fonu, İş ve Hayat, 10 Ekim 2016 tarihinde 147-170, www.
sekeris.org.tr/multimedia/6resullimon.pdf adresinden erişildi.
- Müftüoğlu, Ö. (2011). Emek Piyasasında Esnekleşme ve Kıdem Tazminatı, TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Temmuz-Ağustos-Eylül 2011, 8-13.
- Okay, S. N. (1975). Kıdem Tazminatı Müessesi ve Türkiye’deki Uygulaması, Sosyal Siyaset Konferansları 26. Kitap İstanbul Üniversitesi Yayınları, 105-124
- Özveri, M. (2012). Güvencesiz Çalışmanın Hukuki Dayanakları, Çalışma ve
Toplum, Sayı: 33, 147-172.
- Person D. Q., Understanding Severance Pay, Discussion Paper No.741, September 2013, 1-28.
- Topaloğlu, S. ve Camkurt, M. Z. (2008). İş Mevzuatında Kıdem Tazminatı, TÜHİS
İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 2-3, Kasım 2007/ Şubat 2008, 40-89.
- Yücel, S. ve Taşar, M. M. (2016). Sosyal Darwinizm: Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve
Erken Cumhuriyete Etkisi, Kutadgubilig Felsefe Bilim Araştırmaları, Mart
2016, Sayı: 29, 309-360.
- Zeytinoğlu, E., Fatih, Ş., ve Elitaş, C. (2015). Çalışanlara Sağlanan Faydalar
Standardı ve Kıdem Tazminatının Türkiye’deki Mevcut Düzenlemeler
Kapsamında İncelenmesi, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 17(4), 737-758.
- 4857 Sayılı İş Kanunu (2003) 22.05.2003.
- 1475 Sayılı İş Kanunu (1971) 25.08.1971.
Payment Rate of Severance Pay and Reasons for Non-payment of Severance Pay in Turkey
Yıl 2016,
İİBF 10. Yıl Özel Sayı, 747 - 767, 15.12.2016
Kemal Yıldız
,
Hamit Akçay
Öz
The aim of this study that to research if employees have access to the severance
pay that the law allow them after their dismissal, to determine to what extent the severance
pay is collected, to present to which variants the lack of severance pay depends on and
examine other issues related to the severance pay issue. In the study, first the summary of
the literature about the subject is studied, then the data collected from the field is analyzed.
Finally the results of these data are discussed. It has been observed that approximately 60%
of leaving the job have not received severance pay because of a variety of reasons. Especially
those who cannot get severance pay are in favor of changing the current implementation
Kaynakça
- Akbıyık, N. ve Koç, M. (2011). Kıdem Tazminatı ve Kıdem Tazminatının İktisadi ve Sosyal Sonuçları, Süleyman Demirel üniversitesi İktisadi ve İdari
Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 3, 253-284.
- Akdoğan, U. (2013). TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardı
Kapsamında Kıdem Tazminatı Karşılığı Uygulaması Üzerinden
TFRS’nı İlk Defa Uygulayacak İşletmelerin Hazırlık Seviyelerinin Analizi, Mödav, 2013/2, 91-113.
- Anadolu, F. K. (2003). Kıdem Tazminatı Koşulları ve İşçinin Kıdeminin Hesaplanması, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 239-264.
- Ankara Barosu Yasa İzleme Enstitüsü (2014). Kıdem Tazminatı Çalıştayı Özet
Tutanağı, 10 Ekim 2016 tarihinde http://www.yasaizleme.org.tr/index.php/9-uncategorised/286-kidem-tazminati-calistayi-tutanak-ozeti-11-03-2014 adresinden erişildi.
- Aygören, H., Çelik, M., Uyar, U. (2012). Kıdem Tazminatı Fonu’nun Aktüeryal
Prim Oranı Hesaplamaları ve Muhasebesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Nisan 2012, 123-140.
- Başterzi, S. (1995). Kıdem Tazminatı-İşsizlik Sigortası İlişkisi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 44, Sayı: 1-4, 314-334.
- Bayhan, V. (2002). Demokrasi ve Sivil Toplum Örgütlerinin Engelleri: Patronaj
ve Nepotizm, C.Ü Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs 2002, Cilt: 26, No:1, 1-13.
- Bosnalı, Ö. (2015). Emek ve Toplum, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 8, 76-85.
- Clark, L. L., vd. (2005). The Practical Soul of Business Ethics: The Corporate
Managers Dilemma and the Social Teaching of the Catholic Churc, Seatle University, Law Review, 139-204.
- Çalışma Bakanı Soylu’danKıdem TazminatıAçıklaması. (2016). 03 Eylül 2016 tarihinde http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2016/06/14/calisma-bakani-soyludan-kidem-tazminati-aciklamasi adresinden erişildi.
- Çelik, A. (2015). Dünyada ve Türkiye’de Kıdem Tazminatı Uygulamaları, İktisat Dergisi, Ocak-Mart 2015, Sayı: 530, 27-39.
- Doğan, B. B. ve Yıldırım E. A. (2016). Kıdem Tazminatı ve Ülke Örnekleri, Dicle
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:6, Sayı: 10, 16-31.
- Eker, D. (2014). Kıdem Tazminatı İçin Daha Çok Çalışmak Lazım, Mali Çözüm,
Kasım-Aralık 2014, 187-190.
- Gürsel, S. ve İmamoğlu, Z. (2012). Kıdem Tazminatı Reformu Sorunlar ve Çözümler, Bahçeşehir Üniversitesi Araştırma Merkezi, Temmuz 2012, 1-70.
- Gomez, R.-Meja, L. ve Werner, S. (2008). Organizational Compensation Ethics,
Routledge, Abingdon.
- Holzman, R. ve Vodopivec, M. (2012). Reforming Severance Payment, World
Bank Publications, January 2012, 1-289.
- Holzman, R., vd. (2011). Severance Pay Programs around the World: History, Rationale, Status and Reforms, Discussions Paper Serries, 571, May 2011, 2-77.
- İstifaya Zorlanan İşçiye Kıdem Tazminatı. (2015). 09 Ekim 2016 tarihinde http://www.hurriyet.com.tr/istifaya-zorlanan-isciye-kidem-tazminati-29584782 adresinden erişildi.
- İstifaya Zorlanan İşçiye Kıdem Tazminatı Ödenir. (t.y.). 10 Ekim 2016 tarihindehttp://www.hukukihaber.net/kararlar/istifaya-zorlanan-isciye-kidem-tazminati-odenir-h61499.html adresinden erişildi.
- Kıdemde Yeni Sayfa! İsteyene Toplu Para İsteyene Yüksek Maaş. (2016). 01 Eylül
2016 tarihinde http://www.milliyet.com.tr/kidemde-yeni-sayfa-isteyene-toplu-ekonomi-2273394/ adresinden erişildi.
- Kim, T. (2014). Decent Termination: A Moral Case for Severance Pay, Business
Ethics Quarterly, 24:2, 2014 April, 203-227.
- Kutal, M. (1985). Hizmet Sözleşmesinin Feshi ve İş Kanununun Uygulanmasından
- Kıdem Tazminatı Bakımından Doğan Başlıca Sorunlar, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Çalışma Ve Endüstri İlişkileri Araştırma Merkezi
Sosyal Siyaset Konferansları 34. Kitap.
- Limon, R. (2016). Türkiye’de Kıdem Tazminatının Tarihi Gelişimi ve Kıdem
Tazminatı Fonu, İş ve Hayat, 10 Ekim 2016 tarihinde 147-170, www.
sekeris.org.tr/multimedia/6resullimon.pdf adresinden erişildi.
- Müftüoğlu, Ö. (2011). Emek Piyasasında Esnekleşme ve Kıdem Tazminatı, TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Temmuz-Ağustos-Eylül 2011, 8-13.
- Okay, S. N. (1975). Kıdem Tazminatı Müessesi ve Türkiye’deki Uygulaması, Sosyal Siyaset Konferansları 26. Kitap İstanbul Üniversitesi Yayınları, 105-124
- Özveri, M. (2012). Güvencesiz Çalışmanın Hukuki Dayanakları, Çalışma ve
Toplum, Sayı: 33, 147-172.
- Person D. Q., Understanding Severance Pay, Discussion Paper No.741, September 2013, 1-28.
- Topaloğlu, S. ve Camkurt, M. Z. (2008). İş Mevzuatında Kıdem Tazminatı, TÜHİS
İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 2-3, Kasım 2007/ Şubat 2008, 40-89.
- Yücel, S. ve Taşar, M. M. (2016). Sosyal Darwinizm: Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve
Erken Cumhuriyete Etkisi, Kutadgubilig Felsefe Bilim Araştırmaları, Mart
2016, Sayı: 29, 309-360.
- Zeytinoğlu, E., Fatih, Ş., ve Elitaş, C. (2015). Çalışanlara Sağlanan Faydalar
Standardı ve Kıdem Tazminatının Türkiye’deki Mevcut Düzenlemeler
Kapsamında İncelenmesi, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 17(4), 737-758.
- 4857 Sayılı İş Kanunu (2003) 22.05.2003.
- 1475 Sayılı İş Kanunu (1971) 25.08.1971.