Yağışa Bağlı Koşullarda Yetiştirilen İleri Kademe Ekmeklik Buğday Islah Materyallerinin Kalite Özelliklerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 1 - 10, 18.12.2018

Seydi Aydoğan , Mehmet Şahin , Aysun Göçmen Akçacık Berat Demir Sumeyra Hamzaoğlu Enes Yakışır

Öz

Bu çalışma, 2010-2015 yıllarında yağışa bağlı koşullarda farklı lokasyonlardaki ön verim, verim ve

bölge verim denemelerindeki ekmeklik buğday genotiplerinin kalite performanslarının belirlenmesi ve

seleksiyon kriteri olarak değerlendirilmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada bazı kalite özellikleri, (bin

tane ağırlığı, protein oranı, Zeleny sedimantasyon değeri, reolojik özellikler (miksograf, farinograf) ve ekmek

hacmi) incelenmiştir. Yağışa bağlı koşullarda 2218 ekmeklik buğday genotipinin kalite analizleri yapılmıştır.

Bu analizler sonucu 178 genotipin kalite yönü ile ileri kademelere aktarılması sağlanmıştır. Islah programı

kapsamında 2010-2015 yılları arasında yapılan çalışmalar sonucunda yağışa bağlı koşullardaki ön verim,

verim ve bölge verim denemelerine ait materyalde seçilen hatlarda ortalama bin tane ağırlığı 34.14 g, protein

oranı %12.87, Zeleny sedimantasyon değeri 42.24 ml, miksograf gelişme süresi 3.11 dk, farinograf su

absorbsiyonu %60.69 ve ekmek hacmi 445.50 cm³ olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekmeklik buğday, ıslah, kalite özellikleri, seleksiyon

Assesment of Quality Traits of Advanced Stages Bread Wheat Breeding Materials Grown in Rainfed Conditions

Öz

This study was conducted to determine quality performances and evaluate as selection criteria of

quality traits of bread wheat genotypes in pre-yield, yield and advanced yield trials in rainfed conditions at

different locations in the 2010-2015. Some quality traits (thousand grain weight, protein content, Zeleny

sedimentation value, rheological traits (mixograph, farinograph) and bread volume) were investigated in this

research. Quality analyzes were done of 2218 bread wheat genotypes in rainfed conditions. It has been

contributed to be transferred 178 genotypes to advanced levels in terms of quality traits. As a result of

studies; mean values of selected lines of pre-yield, yield and advanced yield trials in rainfed conditions

between the years 2010-2015; thousand kernel weight 34.14 g, protein content 12.87%, Zeleny sedimentation

value 42.24 ml, mixograph development time 3.11 min, farinograph water absorption 60.69% and bread

volume 445.50 cm³ were determined as.

Anahtar Kelimeler

Bread wheat, breeding, quality traits, selection

Kaynakça

• Anonim, (2015). www.uhk.org.tr.
• Anonim, (2017). www.tuik.gov.tr.
• Anonymous, (2000). Approved Methods of the American Association of Cereal Chemist, USA.
• Anonymous, (2009). Approved Methodologies. www.leco.com/resources/approved_methods.
• Aydın, N., Bayramoğlu, H. O., Mut, Z., Özcan, H. (2005). “Ekmeklik buğday (Triticum Aestivum L.) çeşit ve hatlarının Karadeniz koşullarında verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi 2005, Cilt 11, Sayı 3 .
• Aydoğan, S., Göçmen Akçacık, A., Şahin, M., Kaya, Y. (2007). Ekmeklik buğday (T.aestivum L.) genotiplerinde verim ve bazı kalite özellikleri arasındaki ilişkiler. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 16:21-30.
• Elgün, A., Türker S, Bilgiçli, N. (2001). Tahıl ve ürünlerinde analitik kalite kontrolü. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği, Konya Ticaret Borsası Yayın No:2, Konya.
• Erekul, O., Oncan, F., Erekul, A., Yava, İ., Engün, B., Koca, Y. O. (2005). İleri ekmeklik buğday hatlarında verim ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül 2005, s:111-116, Antalya.
• Öztürk, A. (1999). Ekmeklik buğday genotiplerinde kurağa dayanıklılık. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23 ek sayı:5: 1237-1247.
• Peterson, C., Graybosch, R., Baenziger, P., Grombacher, A. (1992). Genotype and environment effects on quality characteristics of hard red winter wheat. Crop Science, 32(1), 98-103.
• Roth, G. W., Marshall, H. G., Hatley, O. E., Hill R. R. (1984). Effect of management practices on grain yield, test weight, and lodging of soft red winter wheat. Agronomy J., 76: 379-383.
• Sade, B. (2008). Yeni boyutlarıyla kuraklık ve nadas. Ülkesel Tahıl Sempozyumu, 2-5 Haziran, Konya, Türkiye, s. 230-235.
• Souza, J. M., Martin, M. J., Guttieri, K. M., O'Brien, D. K., Habernicht, S. P., Lanning, R., McLean, G. R., Talbert, L. E. (2004). Influence of genotype, environment, and N management on spring wheat quality. Crop Sci. 44(2): 425-432.
• Şahin, M., Göçmen Akçacık, A., Aydoğan S., Hamzaoğlu, S., Demir, B., Yakışır, E. (2017). Kışlık ekmeklik buğday çeşitlerinde zeleny sedimantasyon ile verim ve bazı kalite özellikleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 6 (1): 10-21.
• Yazar, S., Salantur, A., Özdemir, B., Alyamaç, M. E., Kaplan Evlice, A., Pehlivan, A., Akan, K., Aydoğan, S. (2013). Orta Anadolu Bölgesi ekmeklik buğday ıslah çalışmalarında bazı tarımsal karakterlerin araştırılması. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2013, 22 (1): 32-40.