Environmental sustainability codes of companies in BIST Aydin and Denizli city indices

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 34 - 49, 16.03.2022

Hüseyin Önlem Ersöz Filiz Gülsevin Ersöz

Öz

We first surrounded our natural environment with our cities, then occupied it and now we are about to destroy it. Our economic, social and environmental activities have wearing effects on our natural resources. The discourse that we need to slow down these effects and protect the environment occupies our agenda. However, the success of this discourse can only be possible with strategic applications in the long run. In this context, the concept of sustainable development and its economic, social and environmental sustainability dimensions come to the fore. Society has given businesses various roles in ensuring sustainable development. Therefore, the aim of the study is to analyze the environmental sustainability awareness of enterprises and so on to develop suggestions. For this purpose, the environmental sustainability status of 10 companies in Borsa Istanbul Aydin and Denizli city indexes were examined in this study. In the study, secondary data obtained from corporate websites and annual reports of enterprises were used. The data set was subjected to content analysis. According to the results of the study, businesses are most sensitive about materials, energy, water and wastes in environmental sustainability. They gave little consideration to biodiversity, transport, supplier and environmental grievance mechanisms.

Anahtar Kelimeler

Sustainability, Environmental Sustainability, Borsa İstanbul, Aydin, Denizli

BİST Aydın ve Denizli şehir endekslerinde yer alan şirketlerin çevresel sürdürülebilirlik kodları

Öz

Doğal çevremizi önce şehirlerimizle kuşattık, sonra işgal ettik şimdi de yok etmek üzereyiz. Ekonomik, toplumsal ve çevre faaliyetlerimizin, doğal kaynaklarımız üzerinde yıpratıcı etkileri olmaktadır. Bu etkileri yavaşlatmamız ve çevreyi korumamız gerektiği söylemi gündemimizi meşgul etmektedir. Fakat, bu söylemin başarısı, uzun vadede stratejik uygulamalarla mümkün olabilir. Bu bağlamda, sürdürülebilir kalkınma kavramı ve bu kavramın, ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik boyutları öne çıkmaktadır. Toplum, işletmelere sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında çeşitli roller vermiştir. Bu nedenle çalışmanın amacı, işletmelerin çevresel sürdürülebilirlik farkındalığını analiz ederek bazı öneriler geliştirebilmektir. Bu amaçla, çalışmada Borsa İstanbul Aydın ve Denizli şehir endekslerinde yer alan 10 işletmenin çevresel sürdürülebilirlik konusundaki durumları incelenmiştir. Çalışmada işletmelerin kurumsal web siteleri ve faaliyet raporlarından elde edilen ikincil veriler kullanılmıştır. Veri seti içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışma sonuçlarına göre işletmeler çevresel sürdürülebilirlikte en çok malzemeler, enerji, su ve atıklar konusunda duyarlıdır. Biyolojik çeşitlilik, nakliye, tedarikçi ve çevresel şikayet mekanizmaları konularına çok az yer vermişlerdir.

Anahtar Kelimeler

sürdürlebilirlik, çevresel sürdürülebilirlik, Borsa İstanbul, Aydın, Denizli

Kaynakça

• Adomako, S., & Tran M. D. (2022). Sustainable environmental strategy, firm competitiveness, and financial performance: Evidence from the mining industry. Resources Policy, 75 (March), 102515, 1-8, https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2021.102515
• Akbostancı, E., Tunç, İ., & Türüt Aşık, S. (2005). İmalat sanayi ve kirlilik: Bir kirli endüstri sığınağı olarak Türkiye. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(1), 3-28, https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001417
• Aksu, C. (2011). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre. Güney Ege Kalkınma Ajansı. Avrupa Birliği Delegasyonu. (2022). https://iklim.csb.gov.tr/paris-anlasmasi-i-98587, Erişim tarihi: 25/01/2022
• Ay, Ü., & Koca, A. İ. (2012). “İSO 500 listesindeki işletmelerin misyon, vizyon ve değerlerinin içerik analizi”. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2), 201-210
• Birleşmiş Milletler. (2022). Sürdürülebilir kalkınma hedefleri, https://www.un.org/development/desa/disabilities/envision2030.html, Erişim tarihi: 20/01/2022
• Borsa İstanbul. (2014a). Şirketler için sürdürülebilirlik rehberi. Borsa İstanbul Yayınları
• Borsa İstanbul. (2014b). Borsa İstanbul sürdürülebilirlik bülteni. Borsa İstanbul Yayınları
• Borsa İstanbul. (2022). BİST şehir endeksleri. https://borsaistanbul.com/tr/sayfa/164/sehir-endeksleri, Erişim Tarihi: 11/11/2021
• Deniz, M. H. (2009). Sanayileşme perspektifinde kentleşme ve çevre ilişkisi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi, 19, 95-105.
• Dışişleri Bakanlığı. (2022). https://www.mfa.gov.tr/paris-anlasmasi.tr.mfa, Erişim Tarihi: 20/01/2022
• Dil, E., & Talaş, Z. (2021). Türkiye’de faaliyet gösteren başarılı şirketlerin çevresel sürdürülebilirlik yaklaşımlarına dair bir araştırma. İş Ahlakı Dergisi, 14(2), 201-241. https://doi: 10.12711/tjbe.2021.14.2.2714
• DPT. (1993). Sanayi ve Çevre Özel İhtisas Komisyonu Raporu. DPT yayını, 2324 -ÖİK:420, Ankara
• Dyllick, T., & Hockerts, K. (2002). Beyond the business case for corporate sustainability. Business Strategy and the Environment, 11, 130-141. https://doi:10.1002/bse.323
• GRI. (2021a). Global Reporting Initiative. https://www.globalreporting.org/about-gri/mission-history/, Erişim Tarihi: 10/12/2021
• GRI. (2021b). G4 sürdürülebilirlik raporlaması kılavuzları. Global Reporting Initiative, https://surdurulebilirlik.garantibbva.com.tr/media/1059/turkish-g4-part-one.pdf, Erişim Tarihi: 18/12/2021
• Gündoğan, A. C., Turhan, E., Aydın, C. İ., & Berke, M. S. (2016). 100 Maddede sürdürülebilirlik rehberi. Doğru, B. (Ed.), SKD Türkiye, Ekologos Sürdürülebilirlik Hizmetleri, İstanbul
• Harris, J. (2000). Basic principles of sustainable development, dimensions of sustainable developmnet, Edit: Bawa, K. S and Seidler R., Eolls Publishers/UNESCO, vol.1, Oxford, United Kingdom
• Hasçelik, E. (2015). Binyıl kalkınma hedefleri ve yoksul odaklı büyüme: yükselen ekonomiler üzerine amprik bir analiz. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı, Ankara
• Joshi, S., & Li, Y. (2016). What is corporate sustainability and how do firms practice it? A management accounting research perspective. Journal of Management Accounting Research, 28(2), 1-22, https://DOI: 10.2308/jmar-10496
• KAP. (2021). BİST Aydın Şehir Endeksi ve BİST Denizli Şehir Endeksi. https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler, Erişim Tarihi:01/11/2021
• Karadeniz, E., & Uzpak, B. D. (2020). Borsa İstanbul sürdürülebilirlik endeksinde sürekli olarak yer alan şirketlerin sürdürülebilirlik faaliyetlerinin analizi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 492-511. https://doi: 10.25287/ohuiibf.667720
• Kaypak, Ş. (2011). Küreselleşme sürecinde sürdürülebilir bir kalkınma için sürdürülebilir bir çevre. KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si, 13(20), 19-33
• Kıral, B. (2020). Nitel bir analiz yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 170-189
• Kuhlman, T., & Farrington J. (2010). What is sustainability?. Sustainability, 2, 3436-3448. https://doi:10.3390/su2113436
• Marshall, J. D., & Toffel, M. W. (2005). Framing the elusive concept of sustainability: a sustainability hierarchy. Environmental Science & Technology, 39(3), 673-682
• Miklosik, A. & Evans, N. (2021). Environmental sustainability disclosures in annual reports of mining companies listed on the Australian Stock Exchange (ASX). Heliyon, 7(7), e07505, 1-11. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2021.e07505
• Modan, B., Janouskova, S., & Hak, T. (2012). How to understand and measure environmental sustainability: indicators and targets. Ecological Indicators, 17, 4-13. htpps://doi:10.1016/j.ecolind.2011.04.033
• Morelli, J. (2011). Environmental sustainability: a definition for environmental professionals. Journal of Environmental Sustainability, 1(1), 1-9. https://doi: 10.14448/jes.01.0002
• OECD. (2003). OECD environmental indicators development, measurement and use. https://www.oecd.org/environment/indicators-modelling-outlooks/24993546.pdf
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343
• Önder, Ş. (2017). İşletme karlılığına kurumsal sürdürülebilirliğin etkisi: BİST’te bir uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(4), 937-936
• Özgen, N. (2019). Sürdürülebilirlik kavramı ve kullanım alanları. Özgen, N ve Kahyaoğlu, M.(Ed.), Sürdürülebilir Kalkınma. Pegem Akademi: Ankara
• Sheehy, B., & Farneti, F. (2021). Corporate social responsibility, sustainability, sustainable development and corporate sustainability: What is the difference, and does it matter?. Sustainability, 13(11), 59-65. https://doi.org/10.3390/su13115965
• Şen, H., Kaya, A., & Alpaslan, B. (2018). Sürdürülebilirlik üzerine tarihsel ve güncel bir perspektif. Ekonomik Yaklaşım, 29(107), 1-47, doi: 10.5455/ey.39101
• Tarım ve Orman Bakanlığı. (2022). https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP/menu/26/Korunan-Alanlar, Erişim Tarihi:08/03/2022
• TDK. (2022). Türk Dil Kurumu Bilim ve Sanat Bilimleri Sözlüğü. https://sozluk.gov.tr, Erişim Tarihi: 09/01/2022
• Tıraş, H. H. (2012). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 57-73
• Türkiye Çevre Vakfı. (1991). Ortak geleceğimiz, dünya çevre ve kalkınma komisyonu. (B. Çorakçı, Çev.), Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Ankara
• Toprak, D. (2006). Sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde çevre politikaları ve mali araçlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(4), 146-169.
• TSE. (2022). Türkiye Standartları Enstitüsü https://www.tse.org.tr/Icerik/DuyuruDetay? DuyuruID=4287#:~:text=%C3%87evre%20Y%C3%B6netim%20Sistemi%20standard%C4%B1n%C4%B1n%20TS,olan%20kurulu%C5%9Flara%20artan%20tan%C4%B1n%C4%B1rl%C4%B1l%C4%B1k%20sa%C4%9Flamaktad%C4%B1r, Erişim Tarihi: 11/01/2022
• WCED. (1987). Development and international economic co-operatıon: environment, A/42/427, World Commission on Environment and Development, General Assembly of UN, https://digitallibrary.un.org/record/139811?ln=en#record-files-collapse-header, Erişim Tarihi: 05/01/2022
• White, M. A. (2013). Sustainability: I know it when I see it. Ecological Economics, 86, 213-217. http://dx.doi.org/10.1016/j.ecolecon.2012.12.020
• Yıkmaz, R. F. (2011). Sürdürülebilir kalkınmanın ölçülmesi ve Türkiye için yöntem geliştirilmesi. (Uzmanlık alan tezi). T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Yayın No: 2820, Ankara