SAVAŞ HEMŞİRELİĞİNDEN CERRAHİYE

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: Özel Sayı, 82 - 90, 26.09.2024

Handan Aktaş

https://doi.org/10.18221/bujss.1434983

Öz

Bu çalışma tarihsel süreç içerisinde savaşlarda görev yapan hemşirelerin uygulamaya koymuş oldukları hemşirelik hizmetlerini değerlendirmek ve cerrahi hemşireliğinin gelişiminde savaşların önemini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada bilinen veri tabanları kullanılarak literatür taraması yapılmıştır. Elde edilen bulgular 19. Yüzyılda modern savaşların başlaması ile birlikte savaş hemşireliğinin öneminin anlaşıldığını, savaşların tıp ve hemşireliğin gelişimi üzerinde olumlu etkilerinin olduğunu göstermiştir. Birinci ve ikinci dünya savaşları sırasında yaşanan bombardımanlar neticesinde çok sayıda kafa, yüz yaralanmaları ve ekstiremite kayıplarına bağlı şekil bozuklukları ve sakatlanmalar yaşanmış, bu durum ortopedi ve maksillofasiyal cerrahi gibi cerrahi bilim alanlarında gelişimin önünü açmıştır. Hemşireler ise yaralılara bakım ve psikolojik destek sağlamışlardır. Dünya savaşları sırasında tıbbi tedavide ve hasta naklinde ilerlemeler sağlanmış ambulans kullanımının önemi anlaşılmıştır. İlk kez lokal anestezik olarak kokain hidroklorür, genel anestezik ve sakinleştirici olarak kloroform, antiseptik olarak dakin solüsyonu savaşlar sırasında kullanılmıştır. Savaşlar cerrahi hemşireliğinin gelişimine de katkı sağlamış, triyaj uygulamalarında büyük ilerleme sağlanmış ve hemşireler tarafından aktif olarak kullanılmaya başlanmıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında hemşireler, ameliyat ve anestezi uygulama gibi daha önce erkeklere ayrılan görevleri yerine getirmek için eğitim alma fırsatı yakalamışlar, böylece ameliyathane hemşireliğinin bir çalışma alanı olarak kabul görmesinin önü açılmış ve profesyonel cerrahi hemşireliğinin de temelleri atılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Savaşlar, Hemşirelik, Milli Mücadele, Cerrahi

Etik Beyan

Bu makale, 27-28 Ekim 2023 tarihinde “İstiklâlden İstikbâle Cumhuriyet Sempozyumu’nda sözlü olarak sunulan ancak tam metni yayımlanmayan “Savaş Hemşireliğinden Cerrahiye .” adlı tebliğin içeriği geliştirilerek ve kısmen değiştirilerek üretilmiş hâlidir.

FROM WAR NURSING TO SURGERY

Öz

This study was conducted to evaluate the nursing services provided by nurses working in wars in the historical process and to reveal the importance of wars in the development of surgical nursing. In the study, a literature review was conducted using known databases. The findings showed that the importance of war nursing was understood with the beginning of modern wars in the 19th century and that wars had positive effects on the development of medicine and nursing. As a result of the bombardments during the first and second world wars, a large number of head and face injuries, deformities and disabilities due to extremity losses were experienced, which paved the way for the development of surgical sciences such as orthopedics and maxillofacial surgery. Nurses provided care and psychological support to the wounded. During the World Wars, advances were made in medical treatment and patient transportation, and the importance of ambulance use was understood. For the first time, cocaine hydrochloride as a local anesthetic, chloroform as a general anesthetic and sedative, and dacin solution as an antiseptic were used during the wars. The wars also contributed to the development of surgical nursing, and great progress was made in triage practices and started to be actively used by nurses. During the First World War, nurses were used to perform tasks previously reserved for men, such as surgery and anesthesia administration.

Anahtar Kelimeler

Wars, Nursing, War of Independence, Surgery

Kaynakça

• Arpag, N., Gür, S. ve Katran, H. B. (2022). Türk hemşirelik tarihindeki lider hemşireler ve cerrahi hemşireliğinin gelişimi. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi,2(2),522-530.
• Aslan, E. F. (2009). Cerrahi hemşireliğinin tarihçesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1),104-113.
• Atıcı, T., Atıcı, E., ve Şahin, N. (2010). Geçmişten günümüze cerrahi dikiş ipliklerinin tarihsel gelişimi. Ulusal Cerrahi Dergisi, 26(4),233-242.
• Aygin, D. ve Gül, A. (2021). Geçmişten günümüze cerrahi ve cerrahi hemşireliğinin yeri. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (15), 692-704.
• Barger, J. (2013). Beyond the call of duty: Army flight nursing in World War II. Kent State University Press.
• Bhattacharya, S. (2012). Wound healing through the ages. Indian Journal of Plastic Surgery. 45(2),177-179.
• Bricknell, M. C. M. (2023). Observations from the Korean War for modern military medicine. Korean Journal of Medical History, 32(3),787-828.
• Bebiş, H. ve Özdemir, S. (2013). Savaş, terör ve hemşirelik. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 21(1),57-68.
• CEUfast. (2017). Nursing and medicine during World War I. https://ceufast.com/blog/nursing-and-medicine-during-world-war-i
• Chatterton, C. (2021). Working in a ‘world of hurt’. nursing and medical care following facial ınjury during World War One. Europan Journal for Nursing History and Ethic,3,24-43.
• Çamlıca,T.ve Kartal, H.(2021). Historical development of nursing education. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics, 29(1),142-147.
• Draenert, M. O. (2013). Swiss contributions to war surgery during the great war. Clinical Orthopaedics and Related Research, 471(8), 2712-2725.
• Dülcek, S., Eryiğit, T., Çoban, N., Beydağ, K. D., ve Ortabağ, T. (2022). Savaş ve savaş sonrası hemşirelik. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2),515-521.
• Fink, A. M. ve Milbrath, G. R. (2023). A concept analysis of nurses in conflicts after World War II.
• Journal of Advanced Nursing, 79, 31–47.  
• Fitzgerald, J. G. (2008). Chemical warfare and medical response during World War I. American journal of Public Health, 98(4), 611–625.
• Gedük, E. A. ve Türkoğlu, D. (2019). Savaş ve terörün hemşirelik hizmetlerine etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 22(3), 205-210.
• Gören, Ş. Y. ve Yalım, N. Y. (2016). Hemşirelik tarihinde bir öncü “Safiye Hüseyin Elbi. Lokman Hekim Dergisi, 6(2),38-45.
• Harris, K. (2013). Giving the dope’: Australian army nurse anaesthetists during World War I. Journal of Military and Veterans Health, 21(3),45-50.
• Hernigou, P. (2013). Ambroise Paré III: Paré’s contributions to surgical instruments and surgical instruments at the time of Ambroise Paré. International Orthopaedics,37, 975-980.
• Kurt, N. (2003). Yara tedavisinin tarihçesi. N. Kurt (Ed.), Akut ve kronik yara bakımı içinde (s.1-7). Nobel Tıp Kitapevleri.
• Leblebicioğlu, H. (2017). 18. Yüzyıldan günümüze Türkiye ve Amerika’da askeri hemşireliğin tarihsel gelişimi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4),268-274.
• McCullough, M. ve Carlson, G. W. (2014). Dakin's solution: Historical perspective and current practice. Annals of Plastic Surgery, 73(3),254-256.
• Naki, S. (1998).Yanık sorunu ve önemi. S. Naki (Ed.),Yanıklar ve tedavileri içinde (s.11-21). GATA.
• Ökdem, Ş., Abbasoğlu, A., ve Doğan, N. (2000). Hemşirelik tarihi, eğitimi ve gelişimi. Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Yıllığı, 1(1), 4-11.
• Özer. N. (2016). Cerrahi ve cerrahi hemşireliğinin tarihçesi. F. E. Aslan (Ed.), Cerrahi bakım,vaka analizleri ile birlikte içinde (s. 3-33 ). Akademisyen Tıp Kitabevi.
• Ray, W. T. ve Desai, S. P. (2016). The history of the nurse anesthesia profession. Journal of Clinical Anesthesia, 30, 51-58.
• Ruane, M. E. (2014, September 22 ). An American sculptor’s masks restored French soldiers disfigured in World War I. The Wahington Post. https://www.washingtonpost.com/local/an-american-sculptors-masks-restored-french-soldiers-disfigured-in-world-war-i/2014/09/22/4748b8d4-38ec-11e4-9c9f-ebb47272e40e_story.html
• Seyhun, G. (2018). II. Dünya Savaşında Türkiye’de gönüllü hemşirelik kursları. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, (16),7-30.
• Şentürk, S. E. (1989). Hemşirelik tarihi (4. Baskı). Can Kitapçılık Pazarlama Yayınları.
• Tan, A. (2013). Savaşlar ve tıp. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 25, 102-104.
• Tien, A., Beckett, L. C. A. ve Pannell, M. D. (2017). The University of Toronto’s lasting contribution to war surgery: How Maj. L. Bruce Robertson fundamentally transformed thinking toward blood transfusion during the First World War. Canadian Journal of Surgery, 60(3), 152.
• Tood, C. (2018, Kasım 11). How nurses in World War I helped change ideas about what women could accomplish. Time. https://time.com/5450885/wwi-nurses/
• Torun, S. (2014). Kırım Savaşı'nda hasta bakımı ve hemşirelik. Akademisyen Kitabevi.
• Vane, E. A. P. ve Marble, S. (2014, June). Contribution of the us army nurse corps to the First World War. Army Nurse Corps Association. https://e-anca.org/History/Topics-in-ANC-History/Contributions-of-the-US-Army-Nurse-Corps-in-WWI
• Yağmurlu, A. (2006). Nobel ödüllü cerrahlar. Ulusal Cerrahi Dergisi, 22(3), 120-128.
• Yılmaz, Ş. (2022). Savaş ve hemşirelik. G.Ö. Güven (Ed.), Tıp, savaş ve etik içinde (1.vBaskı, s. 5-9) Türkiye Klinikleri.