Positioning the graffiti writer as a translator: The documentary “Revolt against Gray” and the transformative effect of graffiti in the urban space

Yıl 2022, Sayı: 33, 42 - 59, 31.12.2022

Ayşe Ayhan

https://doi.org/10.37599/ceviri.1207772

Öz

Translating discursive and non-discursive interventions through various translation practices aiming at creating a social, cultural, and political effect in the public and urban space, starting a protest, and/or creating a passage for communication (see Baker, 2015) has become one of the significant research areas in translation studies. Street art has been discussed within the context of urban intervention (Ayhan, 2021) as a polymorphous translational activity, which “enacts concrete, physical interventions that transform and redefine the urban experience” (Suchet & Mekdjian, 2016). With a multimodal translation approach, this paper focuses on positioning graffiti writers as translators and discusses the dynamics of the transformative effect of graffiti in urban space. Hence the documentary “Revolt Against Gray” is analyzed to contextualize the graffiti writers' narratives. Internet sources on the documentary and the graffiti trio B.O.K – Bad of Kings, including Mr. Hure, Olihe, and Luckypunch are also analyzed. By describing how graffiti writers are defined as translators in the documentary, and on other related Internet sources, this study aims to reveal the approach to positioning artists as translators. The study also seeks to examine the transformation effect in the urban space within the framework of the art-artwork-audience relationship. The approach of a “shift from one way of speaking, writing about and interpreting the world to another” (Cronin, 2006) enabled the interventions of street artists to be examined as multimodal forms of translation. In the context of street art and cultural translation, it can be discussed within the framework of “interpreting the objects of the world as ‘source texts’ with which we each can and should engage as it is with the communication of this interpretation towards an eventual audience” (Maitland, 2017).

Anahtar Kelimeler

Revolt against Gray, graffiti, multimodal translation, intersemiotic translation, urban intervention

“Griye İsyan”: Grafiti Yazarını Çevirmen Olarak Konumlandırmak ve Grafitinin Kent Mekanının Dönüşümündeki Etkisi

Öz

Söylemsel ve söylemsel olmayan müdahalelerin, kamusal alanda ve kent mekânında toplumsal, kültürel, siyasi bir etki yaratmak, bir protesto başlatmak, bir iletişim kanalı oluşturmak gibi amaçlar doğrultusunda çok çeşitli çeviri etkinlikleri yoluyla aktarılması (Bkz. Baker, 2015) çeviri çalışmalarının da başlıca konularından biri halini almıştır. Sokak sanatı, kentsel müdahalenin çeviri etkinliği olarak kavramsallaştırılması bağlamında, kentsel deneyimi dönüştüren ve yeniden tanımlayan somut, fiziksel müdahaleler ortaya çıkartan (Suchet & Mekdjian, 2016) çok biçimli bir çeviri etkinliği olarak ele alınmıştı (Ayhan, 2021). Bu çalışma, çokkipli multimodal çeviri yaklaşımıyla grafiti yazarlarının çevirmen olarak konumlan(dırıl)masına odaklanacak ve grafitinin kent mekanında ortaya çıkardığı somut dönüşüm etkisinin dinamiklerini Karaköy örneği üzerinden tartışacaktır. Grafiti yazarının çevirmen olarak konumlan(dırıl)ması ve grafiti ile gelen değişimin kent mekanındaki somut etkileri, grafiti yazarlarının “Griye İsyan” belgeselindeki kendi anlatımları ve Internet ortamında incelenen haber ve röportajlarda okunmaktadır. Üç bölümden oluşan “Griye İsyan” belgeseli ile birlikte Internet ortamında incelenen kaynaklar hem belgesel hem de Mr. Hure, Olihe ve Luckypunch’un bir araya geldiği grafiti üçlüsü B.O.K – Bad of Kings hakkındaki haber ve röportajlardan oluşmaktadır. Bu çalışma, grafiti yazarlarının konu edilen belgesel, haber ve röportajlarda çevirmen olarak ne şekilde tanımlandığını betimleyerek belgeselin söylemsel çözümlemesi ve ilgili kaynakların incelenmesiyle ortaya çıkarılan kavram ve ifadelerle sanatçıların çevirmen olarak konumlan(dırıl)masındaki yaklaşımı ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanın bir diğer amacı da sanat- sanat eseri-izleyici ilişkisi çerçevesinde kent mekânında ortaya çıkan somut dönüşüm etkisini incelemektir. Bir tür konuşma, yazma ve dünyayı yorumlama biçiminden diğerine doğru gerçekleşen bir yer değiştirme (Cronin, 2006) yaklaşımı, sokak sanatçıların müdahalelerinin çokkipli çeviri biçimleri olarak incelenmesine olanak tanımıştı. Sokak sanatı, kültürel çeviri bağlamında da dünyaya ait nesnelerin her birimizin meşgul olabildiği ve olması gereken kaynak metinler olarak yorumlanması ve bu yorumun nihai bir alıcıya iletilmesi (Maitland, 2017) çerçevesinde tartışılabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Griye isyan, grafiti, çokkipli çeviri, göstergelerarası çeviri, kentsel müdahale

Kaynakça

• Artful Living. (2017, Şubat 10). Gündüz Çalışıp Gece Grafiti Yapıyorduk. https://www.artfulliving.com.tr/sanat/gunduz-calisip-gece-grafiti-yapiyorduk-i-10561
• Ayhan, A. (2021). Kent mekânında bir çeviri biçimi olarak sokak sanatı. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, 31, 91-107. http://10.37599/ceviri.1018156
• Ayhan, A., & Bogenç-Demirel, E. (2018). Understanding urban ıntervention as a translational activity: A case of the Yeldeğirmeni neighborhood. Translation Spaces. 7(2), 202-219. https://doi.org/10.1075/ts.18004.ayh
• Baker, M. (2015). Translating dissent: Voices from and with the Egyptian revolution. Routledge.
• Baudrillard, J. (2002). Simgesel değiş tokuş ve ölüm (Çev. O. Adanır). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Biedarieva, S. (2016). The street artist as translator. Space and Culture. 19(1), 4-14. https://doi.org/10.1177/1206331215579752.
• BirGün. (2017, Şubat 21). Karaköy’e grafiti ile gelen değişim Griye İsyan’da. https://www.birgun.net/haber/karakoy-e-grafitti-ile-gelen-degisim-griye-isyan-da-147731
• Blanché, U. (2015). Street Art and related terms. SAUC- Street Art and Urban Creativity, 1(1), 32- 39. https://doi.org/10.25765/sauc.v1i1.14
• Boria, M., & Tomalin, M. (2020). Introduction. M. Boria, A. Carreres, M. Noriega- Sánchez & M. Tomalin (Ed.), Translation and multimodality: Beyond words içinde (ss. 1-24). Routledge.
• Cronin, M. (2006). Translation and identity. Routledge.
• Daily Sabah. (2017, Şubat 23). Graffiti artists enliven grey walls of Karaköy. https://www.dailysabah.com/life/2017/02/23/graffiti-artists-enliven-grey-walls-of-karakoy
• Erdoğan, B. (2017, Nisan 2). Sokağın gizemli grafiticileri. Star. https://www.star.com.tr/pazar/sokagin- gizemli-grafiticileri-8200-3b-haber-1202936/
• Gambier, Y., Juzelėnienė, S., & Petroniené, S. (2021). Traduction et pratiques pluri-sémiotiques: exemples de peintures murals. JoSTrans: The Journal of specialized Translation. 35, 96-121.
• Ganz, N., & Manco, T. (2004). Graffiti world: Street art from five continents. Harry N. Abrams Inc. Publishers.
• Griye İsyan. (2017, Mayıs 5). RedBull. Erişim: 25 Aralık 2022. https://www.redbull.com/tr-tr/griye-isyan
• Heilbron, J., & Sapiro, G. (2002). Traduction: Les échanges littéraires internationaux. Special Issue of Actes de Recherche en Sciences sociales, 144. Éditions du Seuil.
• Inghilleri, M. (2003). Habitus, field and discourse: Interpreting as a socially situated activity. Target. 15(2), 243-68. https://doi.org/10.1075/target.15.2.03ing
• Inghilleri, M. (2009). Sociological approaches. M. Baker & G. Saldanha (Ed.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies içinde (ss. 279-282). Routledge.
• Irvine, M. (2012). The work on the street: Street art and visual culture. H. Ian, B. Sandwell, M. Gardiner, G. Nadarajan & C. M. Soussloff (Ed.), The Handbook of Visual Culture içinde (ss. 235-278). Berg London.
• İzci, İ. (30 Ocak 2017). Biz renkleri mutlu etmek için varız. Hürriyet. https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/keyif/biz-renkleri-mutlu-etmek-icin-variz-40348950
• Jakobson, R. (1971). On linguistic aspects of translation. Selected Writings II: Word and Language, 260–66. Mouton.
• Johnstone, B. (2008). Discourse analysis. Blackwell Publishing.
• Kaindl, K. (2021). (Literary) Translator Studies: Shaping the field. K. Kaindl, W. Kolb & D. Schlager (Ed.), Literary Translator Studies içinde (ss. 1-40). John Benjamins.
• Klanten R., Ehmann S., Hellige H., & Alonzo P. (2008). The upset: Young contemporary art. Die Gestalten Verlag.
• Maitland, S. (2017). What is cultural translation? Bloomsbury.
• McCormick, C., Schiller M., & Schiller S. (2010). Trespass: A history of uncommissioned urban art. Taschen.
• Meylaerts, R. & Gonne M. (2014). Transferring the city – transgressing borders: Cultural mediators in Antwerp (1850–1930). Translation Studies 7(2), 133-151. https://doi.org/10.1080/14781700.2013.869184
• Milliyet Cadde. (10 Şubat 2017). İstanbul’un Batman’leri griyle savaşıyor!. https://www.milliyet.com.tr/cadde/istanbul-un-batman-leri-griyle-savasiyor-2393879
• Milliyet Sanat. (13 Şubat 2017). Gri’ye İsyan’ın belgeseli çekildi. http://www.milliyetsanat.com/haberler/plastik-sanatlar/-gri-ye-isyan-in-belgeseli-cekildi/7506
• Nguyen, P., & Mackenzie S. (2010). Beyond the street: With the 100 most important players in urban art. Die Gestalten Verlag.
• Sarıyıldız, H. Ö. (2007). Graffiti and urban space in İstanbul [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Simeoni, D. (1998). The pivotal status of the translator’s habitus. Target. 10(1), 1-39. https://doi.org/10.1075/target.10.1.02sim.
• Simon, S. (2012). Cities in translation: Intersections of language and memory. Routledge.
• Suchet, M., & Sarah Mekdjian. (2016). Artivism as a form of urban translation: An ındisciplinary hypothesis. S.
• Simon (Ed.), Speaking Memory: How Translation Shapes City Life içinde (ss. 220-248). McGill-Queen’s University Press.
• Van Dijk, T. A. (1993). Principles of critical discourse analysis. Discourse and Society. 4(2), 249-283.
• Wolf, M. (2007). Introduction: The emergence of a sociology of translation. M. Wolf & A. Fukari (Ed.), Constructing A Sociology of Translation içinde (ss. 1-38). John Benjamins.