Bilgi İletişim Teknolojilerinin Akademik ve Sosyal Uyarlamalar Açısından Yükseköğretimde Kullanımına İlişkin Görme Yetersizliği Olan Üniversite Öğrencilerinin Görüşleri

Yıl 2024, , 538 - 567, 29.08.2024

Pelin Piştav Akmeşe , Tarık Kışla , Nilay Kayhan

https://doi.org/10.14812/cuefd.1121356

Öz

Bu araştırmada yükseköğretime devam eden görme yetersizliği olan öğrencilerin devam ettikleri kurumda bilgi iletişim teknolojilerinin kullanımına ilişkin görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden, durum çalışması türünde iç içe geçmiş tek durum deseni kullanılmıştır. Türkiye'de farklı bölge ve illerde devlet veya vakıf üniversitelerinde yükseköğretime devam eden görme yetersizliği olan öğrenciler, amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak gönüllülük ilkesine göre seçilmiştir. 2019-2020 güz-bahar ve 2020-2021 güz dönemlerinde eğitim alan araştırmaya katılmaya gönüllü 30 üniversite öğrencisi çalışma grubunu oluşturmuştur. Katılımcılar ile online ya da telefon yoluyla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi tekniği yoluyla analiz edilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgular Yasal düzenlemeler, İzleme ve değerlendirme, Eğitim hakkı temelinde tam katılım, Erişilebilirlik, Evrensel tasarıma dayalı teknoloji kullanımı, Etkili iletişim ve koordinasyon ana temalarıdır. Teknolojinin kolaylaştırıcı ve erişilebilirliği sağlayıcı özelliklerine yer verilmesi, yükseköğretime devam eden öğrencilerin meslek yaşamlarında kendilerinden beklenilen rol ve sorumlulukları çağın gerektirdiği biçimde yerine getirmelerine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bilgi İletişim Teknolojileri, Yükseköğretim, Görme Engelli Birey, Akademik ve Sosyal Uyarlama, Evrensel Tasarım

Destekleyen Kurum

Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Koordinasyon Birimi Genel Araştırma Projesi

Proje Numarası

20645

Opinions of Visually Impaired Students About the Use of Information and Communication Technologies in Higher Education in Terms Of Academic and Social Adaptations

Öz

This study aims to examine the opinions of visually impaired students who continue higher education about the use of information and communication technologies in higher education institutions where they continue their education. Embedded single case design, one of the qualitative research designs, was used in the study. The students who continue higher education in the state or foundation universities in different regions and provinces of Turkey were chosen based on the voluntary participation principle using the purposive sampling method. 30 visually impaired undergraduate students who received education in the 2019-2020 fall-spring and 2020-2021 fall terms and were volunteers to participate in the study form the participant group of the study. Semi-structured interviews were conducted online or on the telephone with the participants. The data obtained were analyzed using the content analysis. The findings obtained in the study are "Legal regulations, monitoring, and assessment, Full participation based on the right to education, Accessibility, Technology use based on the universal design, Effective communication and coordination" main themes. Including technological features that make life easier and more accessible will contribute to the fulfillment of roles and responsibilities expected from individuals in professional life as required by age.

Anahtar Kelimeler

Information and Communication, Higher Education, Visually Impaired Individual, Academic and Social Adaptation, Universal Design

Proje Numarası

20645

Kaynakça

• Akay, E., Uzuner, Y., & Girgin, Ü., (2014). Kaynaştırmadaki işitme engelli öğrencilerle gerçekleştirilen destek eğitim odası uygulamasındaki sorunlar ve çözüm gayretleri, Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 2(2), 43–68. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.3s3m
• American Foundation fort he Blind (2023). Screen readers. https://www.afb.org/blindness-and-low-vision/using-technology/assistive-technology-products/screen-readers
• Aslan, C. (2016). Görme engelliler için yardımcı teknolojiler. S. Çakmak (Ed.), Özel eğitim ve yardımcı teknolojiler içinde (ss. 56–92). Vize Yayıncılık.
• Ataman, A. (2003). Görme yetersizliğinin çocuklar üzerindeki etkileri. Ü. Tüfekçioğlu (Ed.), İşitme konuşma ve görme sorunu olan çocukların eğitimi içinde (ss. 235–236). Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Aydın, E. A (2011). Görme engelli üniversite öğrencilerinin bilgiye erişim sorunları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Braille Institute. (2021). How technology for visually ımpaired is helping people get an education. https://brailleinstitute.org/blog/sight-loss-blog/how-technology-for-visually-impaired-is-helping-people-get-an-education
• Brazier, H. (2007). The role and activities of the IFLA libraries for the blind section. Library Trends, 55(4), 864–878.
• Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. (3. Ed.) Sage Publications.
• Dünya Engellilik Raporu. (2011). Dünya Engellilik Raporu Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. https://www.engellilerkonfederasyonu.org.tr/wp-content/uploads/2020/04/D%C3%BCnya-Engellilik-Raporu-2011.pdf
• Eğitimde Görme Engelliler Derneği. (2016). Üniversitelerde engellilere yönelik erişilebilirlik hususunda mevcut durum analizi. http://eged.org/univerisilebilirlik2016.pdf
• Eğitimde Görme Engelliler Derneği. (2021). Görme engelliler için bilişim şart: Üretim toplumuna dâhil olma mücadelesi. https://journo.com.tr/gorme-engelliler-bilisim-teknoloji
• Emiroğlu B. G. (2008, 30 Ocak-01 Şubat). Üniversitelerde görme engelli öğrenciler için bilişim [Sözlü bildiri]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Akademik Bilişim, Çanakkale, Türkiye.
• Epp, M. A. (2006). Closing the 95 percent gap: Library resource sharing for people with print disabilities. Library Trends, 54(3), 411–429. http://doi.org/10.1353/lib.2006.0025
• Fernández-Batanero, J. M., Román-Graván, P., Montenegro-Rueda, M. & Fernández-Cerero, J. (2021). The impact of ICT on students with disabilities in Higher Education. A systematic review (2010-2020). EDMETIC, Revista de Educación Mediática y TIC, 10(2), 81–105. https://doi.org/10.21071/edmetic.v10i2.13362
• Gay, L. R., Mills, G. E., & Airasian, P. W. (2009). Educational research: Competencies for analysis and applications. Merrill/Pearson.
• Gündoğar, A.N. (2020). Yükseköğretime devam eden görme engelli öğrencilere yönelik öğretimsel uyarlamalar hakkındaki görüşler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Kayhan, N., Sen, M., & Akcamete, G. (2015). Opinions of university students with disabilities on current regulations and adaptations at higher education institutions. Procedia-Social and behavioral sciences, 197, 635–639. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.07.050
• Kendall, L. (2016). Higher education and disability: Exploring student experiences. Cogent Education, 3(1), 1256142. https://doi.org/10.1080/2331186X.2016.1256142
• Malone, J. A. (2017). Digital classrooms: A multiple case study of four visually impaired college students' challenges and opportunities. ProQuest LLC.
• Melekoğlu, M. A. (2017). Engelsiz erişim engelsiz eğitim. https://engelsiz.yok.gov.tr/Documents/Toplantilar/Macid_Melekoglu.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.htm
• Piştav Akmeşe, P. (2018). Yükseköğretim kurumlarına devam eden engelli öğrenciler ile engelli personelin sorunları ve yükseköğretim engelliler danışma ve koordinasyon yönetmeliği hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. ASOS Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 64, 214–232. https://doi.org/10.16992/ASOS.13198
• Piştav Akmeşe, P., & Kayhan, N. (2022). Accessibility experiences of the visually ımpaired students about distance education in higher education during coronavirus disease (COVID-19) pandemic. U. Bozdag, & T. Kara (Eds.), Current Researches in Educational Sciences IV (pp. 59–73). Akademisyen Kitabevi.
• Puffelen C, van der Geest T, van der Meij H. (2008, 22-24 July). The use of digital skills by visually disabled people to participate in society [Paper presentation). IADIS International Conference on ICT Society and Human Beings, Amsterdam, Netherlands.
• Segers, K. S. (2014). Assistive technology for students with visual impairments: In-service teacher training and its relationship to student access and usage across academic subject areas [Unpublished doctoral dissertation]. Capella University.
• Senjam, S. S. (2019). Assistive technology for students with visual disability: Classification matters. Kerala Journal of Ophthalmology, 31(2), 86-91.
• Şahin, Y. L., Tuncer, A. T., & Kuzu, A. (2015) Görme engelli bireylerin eğitiminde kullanılabilecek bir ses ile görme sitemi örneği. F. Odabaşı (Ed.), Özel eğitim ve eğitim teknolojisi içinde (ss. 67–90). Pegem Akademi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Bs.). Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2014). Case study research: Design and methods (applied social research methods). Sage Publications.