Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Ve Öğretmen Adaylarının Dijital Öğretmenlik Algıları

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 206 - 231, 30.04.2021

Faruk Aksakal Güldem Dönel Akgül Esra Geçikli Mehmet Ali Pınar

Öz

Bu çalışmada, fen bilgisi öğretmenleri ve öğretmen adaylarının dijital öğretmenlik algıları belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada hem nicel, hem de nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma (mixed) yöntem araştırmalarından açıklayıcı desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Doğu Anadolu Bölgesinin iki farklı üniversitesinde Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı son sınıfında öğrenim gören öğretmen adayları ile bu illerde görev yapan fen bilgisi öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmada katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt ve maksimum çeşitlilik örneklemesi yöntemleri dikkate alınarak seçilmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen ‘‘Dijital Öğretmenlik Algısı Ölçeği” ve açık uçlu soru formu kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde SPSS 15 paket programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Nitel verilerin analizinde ise betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Veri analizlerinin sonucunda katılımcıların dijital algı düzeyleri cinsiyet, hizmet süresi ve kodlama, tasarım gibi dersleri alma durumları bakımından anlamlı bir fark oluşturmamıştır. Ancak katılımcıların kendilerine ait sosyal ağı bulunma durumu, sosyal ağlarda arkadaşlık durumu, ortak bir whatsapp grubunun bulunması değişkenleri ile dijital öğretmenlik algısı arasında pozitif yönde anlamlı bir fark oluşturduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin öğrencileri ile whatsapp grubu kurmalarındaki gayelerini; öğrencilerin sorularını çözmek, okulla ilgili duyuru yapmak ve öğrencilerin sorunlarını dinlemek şeklinde ifade etmişlerdir. Öğretmenlerin öğrencileriyle sanal ortamda vakit geçirmenin koşulu ise; seviyenin korunması ve sadece ders ile ilgili paylaşım olması gerekliliğine dikkat çekmişlerdir. Katılımcıların, eğitimde dijitalleşmeye gidilmesiyle öğretmenin de kendini güncelleme zorunluluğunun oluştuğu, öğretmenin iş yükünü hafiflettiğini ve rehber pozisyonuna soktuğu şeklinde ifadeleri mevcuttur. Ayrıca öğretmenlerin dijital ortamda dahi rehberlik yapabileceği fikri yaygınken, yüz yüze yapılan rehberliğin daha etkili olacağı yönünde görüşler vardır.

Anahtar Kelimeler

Dijitalleşme, Fen Eğitimi

Kaynakça

• Akpınar, A. G. E., Aktamış, A. G. H. ve Ergin, Ö. (2002). Fen Bilgisi dersinde eğitim teknolojisi kullanılmasına ilişkin öğrenci görüşleri. The Turkish Online Journal of Educational Technology (TOJET), 4(1), 101-106. Arabacı, İ. ve Polat, M. (2013). Dijital yerliler, dijital göçmenler ve sınıf yönetimi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(47), 11-20. Arcagök, S. (2020). Öğretmenlerin dijital vatandaşlığa yönelik algılarının incelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal of Education Faculty), 17(1):534-556. Birgin, O., Çoker, B. and Çatlıoğlu, H. (2010). Investigation of first year pre-service teachers computer and internet uses in terms of gender”, Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 1588-1592. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemA Yayıncılık. Cemaloğlu, N. ve Bıçak, D. K. (2015). Sosyal ağlarda öğretmen-öğrenci arkadaşlığına yönelik öğrenci algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(2), 51-76. Çukurbaşı, B. ve İşman, A. (2014, Yaz). Öğretmen adaylarının dijital yerli özelliklerinin incelenmesi (Bartın Üniversitesi örneği). Bartın Unıversıty Journal Of Faculty Of Educatıon, 3(1), 28-54. Geçikli E., Dönel Akgül G., Aksakal F., (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital öğretmenlik algı ve tutumları. EJER, Denizli, Türkiye, 11-14 Mayıs, pp.837-838. Gordon, T. (2010). Etkili öğretmenlik eğitimi (S. Karakale, Çev.). İstanbul: Profil. Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., and Tatham, R. L. (2013). Multivariate data analysis: Pearson Education Limited. Ho, R. (2013). Handbook of Univariate and Multivariate Data Analysis with IBM SPSS, Chapman and Hall/CRC. New York. Karataş, S. (2006). Deneyim eşitliğine dayalı internet temelli ve yüz yüze öğrenme sistemlerinin öğrenci başarısı açısından karşılaştırılması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 113-132. Khoshemehr, A. H. (2013). Bilgi ve belge yönetiminde uzaktan eğitim: İran ve Türkiye milli kütüphanelerinin rolü üzerine bir araştırma ve kavramsal model önerisi (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Kılıç, G. N. ve Kocabaş, İ. (2018). Sanal ortamlardaki öğretmen-öğrenci arkadaşlığının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(10), 137-154. Korkut, E. ve Akkoyunlu, B. (2008). Yabancı dil öğretmen adaylarının bilgi ve bilgisayar okuryazarlık öz-yeterlikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 178-188. MEB (2009). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, İlköğretim Matematik Dersi (1-5. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Basımevi Naish, R. (2008). The digital ages of man. E-learning Age, ABI/FORM Global, 10-11. Palfrey, J. & Gasser, U. (2008). Born digital: Understanding the first generation of digital natives. NY: Basic Books. Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. On the Horizon, 9(5), 1-5. Patton, Q. M. (2002). Qualitative evaluation and research methods. London: Sage. Punch, K. F. (2009). Introduction to research methods in education. London: Sage. Som, S. ve Kurt, A. A. (2012). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeyleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2(1), 104-119. Şahin, M. C. (2009). Yeni binyılın öğrencileri’nin özellikleri. Anadolu University Journal Of Social Sciences, 9(2), 155–172. Tuti, S. (2005).Eğitimde bilişim teknolojileri kullanımı performans göstergeleri, öğrenci görüşleri ve öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimler Enstitüsü BÖTE ABD, Ankara. Weis, S. ve Bader, H. J. (2010). How to improve media literacy and media skills of secondary school teachers in order to prepare them for the next generation of learners: A new type of in-service training for teachers. In M. Ebner & M. Schiefner (Eds.), Looking toward the future of technology-enhanced education: ubiquitous learning and the digital native (pp. 37-54). Hershey. PA: Information Science Reference. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yılmaz, M. (2007). Sınıf öğretmeni yetiştirmede teknoloji eğitimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 155-167.