Programa Bağlılık Konusunda Yayımlanmış Makalelerin İncelenmesi: Betimsel İçerik Analizi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 122 - 141, 29.12.2023

Tuğba Kırabalı Melis Yeşilpınar Uyar

Öz

Araştırmanın amacı 2018-2022 yılları arasında TR Dizin, ERIC ve SSCI veri tabanlarında programa bağlılık konusunda yayımlanmış makalelerin farklı boyutlar açısından incelenmesidir. Araştırmada betimsel içerik analizi yöntemi temel alınmıştır. Verilerin toplanmasında doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında incelenen dokümanları; ilgili veri tabanlarında yer alan ve dahil edilme ölçütlerini karşılayan 204 makale oluşturmuştur. Verilerin analizinde tümdengelimsel içerik analizi yönteminden yararlanılmış, bu kapsamda araştırmacılar tarafından hazırlanan yayın sınıflama formu kullanılmıştır. Analiz sonucunda; programa bağlılık konusunda yayımlanan makalelerin 2018 yılından günümüze azalma eğiliminde olduğu; araştırmaların hedef kitlesinin çoğunlukla öğretmen eğitimine yönelik olduğu belirlenmiştir. Yayınlarda nicel, nitel ve karma olarak üzere farklı araştırma türlerinin temel alındığı, çalışmaların çoğunluğunda öğrencilerin ve öğretmenlerin veri kaynağı olarak yer aldığı tespit edilmiştir. Nitel verilerin toplanmasında gözlem ve görüşme yöntemlerinin; nicel verilerin toplanmasında ise anketin veri toplama aracı olarak daha sık kullanıldığı belirlenmiştir. Nitel verilerin analizinde çoğunlukla tümevarımsal içerik analizi yöntemi kullanıldığı, nicel verilerin analizinde ise yordamsal istatistik tekniklerinden yararlanıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İçerik analizi, makaleler, programa bağlılık.

Kaynakça

• Acar, S., & Peker, B. (2022). Türkiye'de matematik eğitimi alanında yayımlanan sayı hissi ile ilgili makalelerin içerik analizi. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 9(1), 14-32.https://doi.org/10.17278/ijesim.1016379
• Akyürek, M. İ. (2022). Eğitim yönetimi alanında yayımlanan araştırmaların eğilimleri: Betimsel içerik analizi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(33), 324-341. https://doi.org/10.35675/befdergi.774620
• Albayrak, E., & Çiltaş, A. (2017). Türkiye’de matematik eğitimi alanında yayınlanan matematiksel model ve modelleme araştırmalarının betimsel içerik analizi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2017(9), 258-283.
• Alkan, Ş., & Cengiz, C. (2022). Yaratıcı düşünmeyi konu alan ulusal çalışmalara yönelik betimsel içerik analizi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(2), 1057-1072.
• Alkan, Ş., Kuruçay, E. N., Aladağ, M., Tatar, T., Çolak, Z. & Cengiz, C. (2022). Okul öncesi çevre eğitimini konu alan çalışmalara yönelik betimsel içerik analizi. Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi, 3(2), 328-352. https://doi.org/10.54637/ebad.1141413
• Alparslan, A., Polatcı, S., & Yastıoğlu, S. (2021). Covid-19 pandemisinin akademisyenliğe yabancılaşmaya etkisi üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 312-338. https://doi.org/10.30798/makuiibf.805133
• Arık, R. S., & Türkmen, M. (2009, Mayıs). Eğitim bilimleri alanında yayımlanan bilimsel dergilerde yer alan makalelerin incelenmesi. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi’nde sunulmuş bildiri. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Arık-Güngör, B., & Saraçoğlu, S. (2023). Fen eğitiminde bağlam temelli öğrenme yaklaşımı konulu tezlerin içerik analizi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 13(2), 564-598.
• Arslan-Çelik, F. M., & Gelmez-Burakgazi, S. (2020). Öğretim programına bağlılık araştırmalarına yönelik bir meta-sentez çalışması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 796-824. https://doi.org/10.33711/yyuefd.938722
• Aslan, M., & Erden, R. Z. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin öğretim programına bağlılıklarının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 175-199. https://doi.org/10.33711/yyuefd.691525
• Ayvacı, H. Ş., & Sezer, K. (2019). Astronomi ile ilgili yapılan çalışmalara yönelik betimsel içerik. International e-Journal of Educational Studies, 3(5), 47-57.
• Baş, G. ve Şentürk, C. (2017). Öğretme-öğrenme anlayışları ve öğretim programına bağlılık: İlişkisel bir araştırma. 1.Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitim Araştırmaları Sempozyumu, 3-5 Kasım, Antalya.
• Bay, E., Kahramanoğlu, R., Döş, B. & Turan Özpolat, E. (2019). Programa bağlılığı etkileyen faktörlerin analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 110 137.
• Baysal, E. A., & Kırat, K. (2022). A meta-evaluation study on master's theses in curriculum and instruction (2019-2021). International Journal of Science and Education, 5(2), 113-132. https://doi.org/10.47477/ubed.1059232
• Berman, P., & McLaughlin, M. W. (1976). Implementation of educational innovation. The Educational Forum 40(3), 345–370.
• Brantlinger, E., Jimenez, R., Klingner, J., Pugach, M. & Richardson, V. (2005). Qualitative studies in special education. Exceptional Children, 71(2), 195-207.
• Burkhauser, M., & Lesaux, K. (2015). Exercising a bounded autonomy: novice and experienced teachers’ adaptations to curriculum materials in an age of accountability, Journal of Curriculum Studies, 49(3), 291-312. https://doi.org/10.1080/00220272.2015.1088065
• Burul, C., & Tezci, E. (2022). Öğretmenlerin öğretim programına bağlılıklarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 51(235), 2417-2446.https://doi.org/10.37669 milliegitim.896628
• Bümen, N. T., Çakar, E., & Yıldız, D. G. (2014). Curriculum fidelity and factors affecting fidelity in the Turkish context. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(1), 203-228. https://doi.org/10.12738/estp.2014.1.2020
• Carroll, C., Patterson, M., Wood, S., Booth, A., Rick, J., & Balain, S. (2007). A conceptual framework for implementation fidelity. Implementation Science, 2, 1-9. https://doi.org/10.1186/1748-5908-2-40
• Century, J., Rudnick, M., & Freeman, C. (2010). A framework for measuring fidelity of implementation: A foundation for shared language and accumulation of knowledge. American Journal of Evaluation, 31(2), 199-218. https://doi.org/10.1177/1098214010366173
• Chen, H.T. (1998). Theory-Driven evaluations. Adv Educ Productivity, 7, 15-34.
• Coşkun, E. (2005). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğretmen ve öğrencilerinin yeni Türkçe dersi öğretim programıyla ilgili görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5(2), 455-456.
• Creswell, J.W. (2008). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantative and qualitative research (3nd ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, Inc.
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38. https://doi.org/10.15390/EB.2014.3412
• Çoban, A. (2022). Yaratıcı yazmayla ilişkili hazırlanan doktora tezlerinin betimsel içerik analizi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(1), 142-153.
• Dane, A. V., & Schneider, B. H. (1998). Program integrity in primary and early secondary prevention: Are implementation effects out of control? Clinical Psychology Review, 18(1), 23-45.
• Daymon C., & Holloway I. (2010). Qualitative research methods in public relations and marketing communications. New York: Routledge.
• Dhillon, S., Darrow, C. & Meyers, C. V. (2015). Implementation fidelity in education research: Designer and evaluator considerations, In Meyers, C. V. & Brandt, C. (Ed.), Introduction to implementation fidelity (pp. 8-22). New York: Routledge.
• Dunkin, M. J. (1996). Types of errors in synthesizing research in education. Review of Educational Research, 66(2), 87-97.
• Dusenbury, L., Brannigan, R., Falco, M., & Hansen, W. B. (2003). A Review of research on fidelity of implementation: Implications for drug abuse prevention in school settings. Health Education Research, 18(2), 237-256. https://doi.org/10.1093/her/18.2.237
• Eliyeşil, B. C., & Tuna, G. (2023). 5E modelinin geometri öğretiminde ele alındığı tezlerin betimsel içerik analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 6(1), 177-199.
• Elo, S. & Kyngäs, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing, 62(1), 107–115. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2007.04569.x
• Erdemir, A. Ü., & Özgür, S. D. (2023). Türkiye’de bilimin doğası konusunda yapılan tezlere yönelik bir betimsel içerik analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22(86), 683-713.
• Gitlin, A., & Ornstein, S. (2007). A political humanist curriculum for the 21 st centruty. A.C. Ornstein, E. F. Pajak & S.B. Ornstein (Ed.), In Contemporary issues in curriculum (4 th ed.) (pp. 262-272). Pearson/Allyn and Bacon.
• Gömleksiz, M. N. (2005). Yeni ilköğretim programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5(2), 339-384.
• Gündoğdu, K., Çelik, B, Hancı-Yanar, B., Yolcu, O., & Ceylan, V. K. (2016). Curriculum development in the context of internatıonalization in higher education in Turkey. Atatürk University Journal of Kazım Karabekir Education Faculty, 33, 35-48.
• Güven, A. (2021). Covid 19 pandemi sürecinin birinci yılında, Türkiye’de akademisyenlerin iş yaşam kaliteleri üzerine bir değerlendirme. Enderun, 5(1), 1-21.
• Hasson, H. (2010). Systematic evaluation of implementation fidelity of complex interventions in health and social care. Implementation Science, 5(67), 1-9. https://doi.org/10.1186/1748-5908-5-67
• Kablan, Z (2011). Analysis of elementary mathematics curriculum evaluation studies. Elementary Education Online, 10(3), 1160-1177.
• Karakuyu, A., & Oğuz, A. (2021). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin öğretim programlarına bağlılıkları. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(16), 85-103. https://doi.org/10.29129/inujgse.915003
• Kauchak, D., & Eggen, P. (2012). Learning and teaching: Research-based methods. Boston: Pearson.
• Koşar, D., Er, Emre, E., Kılınç, A. Ç., & Koşar, S. (2017). Öğretmen liderliğine ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi: Bir içerik analizi çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(7), 29-46.
• Kozikoğlu, İ., & Senemoğlu, N. (2016). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan doktora tezlerinin içerik analizi (2009-2014). Eğitim ve Bilim, 40(182), 29-41. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2015.4784
• Little, M. A., Sussman, S., Sun, P. & Rohrbach, L. A. (2013). The effects of implementation fidelity in the towards no drug abuse dissemination trial. Health Education, 113(4), 281- https://doi.org/296. 10.1108/09654281311329231
• Marsh, C. J., & Willis, G. (2007). Curriculum: Alternative approaches, ongoing issues (4th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, Inc.
• McCarthey, S.J & Woodard, R. (2018) Faithfully following, adapting, or rejecting mandated curriculum: teachers’ curricular enactments in elementary writing instruction. Pedagogies: An International Journal, 13(1), 56-80. https://doi.org/10.1080/1554480X.2017.1376672
• McCuaig, L., & Hay. P. J. (2014). Towards an understanding of fidelity within the context of school-based health education. Critical Public Health, 24(2), 143–158.
• Mihalic, S. F., Fagan, A. A., & Argamaso, S. (2008). Implementing the LifeSkills Training drug prevention program: factors related to implementation fidelity. Implementation Science, 3, 1-16. https://doi.org/10.1186/1748-5908-3-5 Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Ortaöğretim öğretim programları. Ankara. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=329
• Molla, A. S., & Lee, Y. J. (2012). How much variation is acceptable in adapting a curriculum? Journal of Education Research, 6(1), 1-34.
• Ntumi, S. (2016). Challenges pre-school teachers face in the implementation of the early childhood curriculum in the cape coast metropolis. Journal of Education and Practice, 7(1), 54-62.
• O’Donnell, C. L. (2008). Defining, conceptualizing, and measuring fidelity of implementation and its relationship to outcomes in K–12 curriculum intervention research. Review of Educational Research, 78(1), 33-84. https://doi.org/10.3102/0034654307313793
• Oğuzman, T., Metin, M., & Kaya, H., (2021). Türkiye’deki astronomi eğitimi araştırmalarının incelenmesi: Bir betimsel içerik analizi. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 43- 65. https://doi.org/10.46762/mamulebd.883360
• Orhan, A. T. (2022). İşe yabancılaşmanın akademisyenler bağlamında incelenmesi: bir literatür çalışması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(2), 135-154.
• Ornstein, A. C., & Hunkins F. P. (2016). Eğitim programı (Trans. A. Arı). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Ozan, C., & Köse, E. (2014). Research trends in curriculum and instruction. Sakarya University Journal of Education, 4(1), 116-136.
• Özçelik, D. A. (1992). Eğitim programları ve öğretim. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Patton, M.Q. (2002). Qualitative evaluation and research methods (3rd ed.). London: Sage Publications.
• Ringwalt, C. L., Ennett, S., Johnson, R., Rohrbach, L. A., Simons-Rudolph, A., Vincus, A., & Thorne, J. (2003). Factors associated with fidelity to substance use prevention curriculum guides in the nation's middle schools. Health Education & Behavior, 30(3), 375-391. https://doi.org/10.1177/1090198103030003010
• Roitman, D. B., & Mayer, J. P. (1982). Fidelity and reinvention in the implementation of innovations. Washington: ERIC Clearinghouse.
• Saban, A., Koçbeker-Eid, B. N., Saban, A., Alan, S., Doğru, S., Ege, İ., Arslantaş, S., Çınar, D., & Tunç, P. (2010). Eğitim bilim alanında nitel araştırma metodolojisi ile gerçekleştirilen makalelerin analiz edilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 125-142.
• Shawer, S. F. (2010). Classroom-level curriculum development: EFL teachers as curriculum-developers, curriculum-makers and curriculum-transmitters. Teaching and Teacher Education, 26, 173-184. https://doi.org/10.1016/j.tate.2009.03.015
• Sözbilir, M., Kutu, H., & Yaşar, M. D. (2012). Science education research in Turkey: A content analysis of selected features of papers published. In J. Dillon & D. Jorde (Eds), The world of science education: Handbook of research in Europe (pp.341-374). Rotterdam: Sense Publishers.
• Sözbilir, Ö., Gül, Ş. Okçu, B., Yazıcı, F., Kızılaslan, A., Zorluoğlu, S. L. ve Atilla, G. (2015). Görme yetersizliği olan öğrencilere yönelik fen eğitimi araştırmalarında eğilimler. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 218-241.
• Suri, H., & Clarke, D. (2009). Advancements in research systhesis methods: From a methodologically inclusive perspective. Review of Educational Research, 79(1), 395-430.
• Turan-Özpolat, E., & Bay, E. (2015). Program uyumluluğu ve program uyumluluğunu etkileyen faktörlere yönelik literatür taraması. Route Educational and Social Science Journal, 2(4), 200-227.
• Wadheefa, A., & Yew, T. M. (2020). Teachers’use of curriculum: A review of literature. JuKu: Jurnal Kurikulum & Pengajaran Asia Pasifik, 8(3), 39-48.
• Weber, R. P. (1990). Basic content analysis (2nd ed.). Sage Publications, Inc.
• Yaşaroğlu, C., & Manav, F. (2015). Öğretim programına bağlılık ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 247-258.
• Yeşilpınar Uyar, M. (2017). Eğitim programları ve öğretim alanına yönelik bir dergideki araştırmalara ilişkin içerik analizi: 2002-2015. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1009-1024.
• Yeşilpınar Uyar, M., & Eti, İ. (2022). Curriculum fidelity of Turkish preschool teachers in school-based practices. Education 3-13, 1-16. https://doi.org/10.1080/03004279.2021.2024867
• Yılmaz-Tanataş, D. (2010). Teacher opinions about application of the optional information technologies course teaching program in primary education (Unpublished Master's Thesis). İnönü University, Turkey.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2010). Yükseköğretimde yeniden yapılanma: 66 Soruda Bologna süreci uygulamaları. Ankara: Yükseköğretim Kurulu.