Investigation of the National and Cultural Concepts in First and Second Grade Primary School Turkish Textbooks

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 37, 349 - 379, 25.06.2019

Emine Gül Özenç , Hanife Gülhan Orhan-karsak

https://doi.org/10.34234/ded.547761

Cited By: 8

Öz

The texts in Turkish textbooks are very important in
terms of national and cultural concepts acquisition. These concepts are
included in the 2018 Turkish course curriculum as the recommended topic
proposals under the theme of National Culture. The purpose of this research
is; to determine the status of national and cultural concepts in in First
and Second Grade
Primary School Turkish textbooks used in 2018-2019 academic year.
Qualitative method was used in the study and data were collected by document
analysis by descriptive analysis technique. According to the research results; certain
concepts (such as Atatürk, flag concepts under the theme of National Struggle
and Atatürk) are more frequent in certain themes; some of these concepts were
distributed under the themes included in the textbooks examined, and compared
to other books the first semester first-grade primary school textbook was found
to contain more limited themes. In addition, it has been concluded that the concepts
studied at both grade levels are not distributed evenly according to types of
writing and themes. Based on the results of the study; The distribution of
national and cultural concepts in the firs and second grade of Turkish Primary textbooks
must be reviewed, concepts are given less or no place in textbooks should be
distributed in more balanced way, preventing the exclusion of some themes in
certain concepts, it may be suggested that examination of the situation of
national and cultural concepts in different grade levels textbooks by different
publishers.  

Anahtar Kelimeler

Primary school, Turkish curriculum, National and cultural concepts, Textbook İnvestigation

İlkokul Birinci ve İkinci Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Milli ve Kültürel Kavramlara Yer Verilme Durumu

Öz

İlkokulda milli ve kültürel kavram
ediminde Türkçe ders kitaplarındaki metinler oldukça öne çıkmaktadır. Bu
kavramlara 2018 Türkçe dersi öğretim programında Milli Kültürümüz teması adı
altında tavsiye edilen konu önerileri olarak yer verilmektedir. Yapılan bu
araştırmanın amacı; ilkokul birinci ve ikinci sınıf düzeyinde, 2018-2019
eğitim-öğretim yılında kullanılan Türkçe ders kitaplarında milli ve kültürel
kavramlara yer verilme durumunu belirlemektir. Çalışmada nitel yöntem
kullanılmış olup, veriler doküman analizi ile toplanmış ve betimsel analiz
tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; belli kavramların
(örneğin Milli Mücadele ve Atatürk temasında Atatürk, bayrak kavramları), belli
temalarda daha sık geçtiği; bazı kavramlarınsa incelenen ders kitaplarında yer
verilen temalara yayıldığı, ilkokul birinci sınıf birinci dönem İlkokuma ve
yazma ders kitabında diğer kitaplara göre daha sınırlı kavramların geçtiği
belirlenmiştir. Ayrıca her iki sınıf düzeyinde incelenen kavramların, yazım
türlerine ve temalara göre çok fazla dengeli dağılmadığı sonuçlarına
ulaşılmıştır. Yapılan çalışma sonucundan hareketle; İlkokul birinci ve ikinci
sınıf Türkçe ders kitaplarında milli ve kültürel kavramların dağılımın
tekrardan gözden geçirilerek, metinlerde daha az yer verilen ya da hiç yer
verilmeyen kavramların dengeli olarak dağıtılması, bazı kavramların bazı
temalarda hiç yer almamasının önüne geçilmesi, milli ve kültürel kavramların
aynı ya da farklı sınıf düzeylerinde farklı yayınevleri tarafından yayınlanmış
ders kitaplarındaki durumunun incelenmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

İlkokul, Türkçe dersi öğretim programı, Milli ve kültürel kavramlar, Ders kitabı inceleme

Kaynakça

• Açık-Önkaş, N., Çulha, B. Şiveroğlu, E. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin fonetik-semantik i̇lişkisine eleştirel bir yaklaşım. 2. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu (Dil ve Üslûp İncelemeleri), 19-21 Ekim 2011, Isparta.
• Aktan, O., Padem, S. (2013). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında kullanılan okuma metinlerinde yer alan değerler. E-AJI (Asian Journal of Instruction), 1(2), 44-55
• Aral, D. (2008). Millî eğitim bakanlığı’nın hazırladığı 6. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan değerler üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Belet, D., Deveci, H. (2008). Türkçe ders kitaplarının değerler bakımından i̇ncelenmesi. VII. ulusal sınıf öğretmenliği sempozyumu: 2-4 Mayıs - Çanakkale: Bildiriler. Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Coşkun, E., Taş, S. (2008). Ders kitaplarına metin seçme açısından Türkçe öğretim programlarının değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 59-74.
• Çelikpazu, E. E., Aktaş, E. (2011). MEB 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Turkish Studies, 6(2), 413-424.
• Çengelci, T. Hancı, B. Karaduman, H. (2013). Okul Ortamında Değerler Eğitimi Konusunda Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 33-56.
• Dilmaç, B. (2002). İnsanca değerler eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Doğan, B., Gülüşen, A. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki (6-8) metinlerin değerler bakımından i̇ncelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 75-102.
• Fırat, H., Mocan, A. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki hikâyelerde yer alan değerler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 183(183), 25-49.
• Göğüş, B. (1993). Türkçe öğretimine genel bir bakış. Türkçe öğretimi ve sorunları. Ankara: TED Yayıncılık.
• Güfta, H., Kan, O. (2011). İlköğretim 7. sınıf Türkçe ders kitabının dil ile i̇lgili kültür ögeleri açısından i̇ncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 239-256.
• Karadüz, A. (2008). İlköğretim okulları Türkçe dersi kitaplarında millî ve kültürel değerler(s. 384-390). Türk Halkları Edebiyatı II. Çocuk Edebiyatı Kongresi, 13-15 Kasım 2008, Bakü: Azerbaycan Kafkas Üniversitesi Yayınları.
• Kaşkaya, A., Duran, T. (2017). İlkokul Türkçe ders kitaplarının değer aktarımı açısından i̇ncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 7(2), 417-441.
• Kaygana, M., Yapıcı, Ş., Aytan, T. (2013). Türkçe ders kitaplarında değer eğitimi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7), 657-669.
• Kolaç, E., Karadağ, R. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının “değer” kavramına yükledikleri anlamlar ve değer sıralamaları. İlköğretim Online, 11(3), 762-777.
• Kumbasar, E. (2011). Muzaffer İzgü’nün romanlarının değerler eğitimi açısından i̇ncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Lüle-Mert, E. (2013). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan öykü metinlerindeki değerlerin eşdizimli sözcükler bağlamında i̇ncelenmesi. İlköğretim Online, 12(3), 808-821.
• MEB (2018). Türkçe dersi öğretim programı (1-8. sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• Mutluel, O. (2014). Çocukta değer bilinci ve karakter eğitimi. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), 106-112.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(11), 323-343.
• Özensel, E. (2003). Sosyolojik bir olgu olarak değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3).
• Sönmez, V., Alacapınar, F.G. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, A., Oflaz, E., İnceoğlu T. (2010). İlköğretim 7. Ve 8. Sınıf Türkçe ders kitaplarında millî kültür temalı metinlerin öğrencilerin söz varlığına katkısının değerlendirilmesi. L. Subaşı uzun ve Ü. Bozkurt (haz.), Türkçe öğretiminde güncel tartışmalar içinde (s. 174-185). Ankara: TÖMER Yayınları.
• Şahin, K., H. (2010). İlköğretim okullarında sosyal bilgiler dersini yürüten 4. Ve 5. sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlerin kazandırılmasına i̇lişkin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şen, Ü. (2008). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin i̇lettiği değerler açısından i̇ncelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5), 763- 779.
• Şentürk, L., Aktaş, E. (2015). Türkiye’de ve Romanya’da okutulan ana dili Türkçe ders kitaplarının değer i̇letimi açısından karşılaştırılması. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 215-243.
• Tavşancıl, E., Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Üstüner, A. (t.y.). Türkçe’nin Anlatım Gücü. Erişim: 2 Şubat 2019, http://www.dilimiz.com/makaleler/tranlatimgucu.htm
• Yılar, R. (2016). İlettiği değerler açısından i̇lkokul Türkçe ders kitaplarındaki metinler üzerinde i̇ncelemeler. Journal of Bayburt Education Faculty, 11(2), 491- 506
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• http://mufredat.meb.gov.tr/dosyalar/201812312239736-t%c3%bcrk%c3%a7e%20 %c3%96%c4%9fretim%20program%c4%b1%202018.pdf, s16. Erişim tarihi: 10 Mart 2019