YOLSUZLUKLA MÜCADELE BOYUTUYLA ETİK ve ETİK KÜLTÜRÜ

Yıl 2010, Sayı: 5, 44 - 53, 13.07.2016

Cevdet Bozkurt

Öz

“Bir bireyin izlemesi gereken ahlaki standartlar ve kurallar” şeklinde tanımlanabilen etik kavramı ile yolsuzluk arasında zıt yönlü bir korelâsyonun bulunduğunu, birinin artması durumunda, diğerinin gerilediğini görmekteyiz. Dünya Bankası tanımına göre, “kamu gücünün özel menfaat amacıyla kötüye kullanılması” şeklinde tanımlanan yolsuzluk da, tıpkı etik gibi bireyin kişiliğinden başlamak üzere, çevresel faktörlere kadar bir çok unsurun etkisinde kalmaktadır. Ancak, sosyo-kültürel yapının her iki kavram için temel belirleyici olduğunu söylemek kanımızca çok yanlış olmayacaktır. Günümüzde yolsuzluk ve etik kavramı küresel bir anlam kazanmış olup, ülkemizin de bu gelişmeleri yakından takip ettiğini görmekteyiz. Keza, dünyadaki gelişmelere paralel olarak, Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı’nın ülkemizdeki yansımalarının bir sonucu olarak, özellikle 5176 sayılı Yasanın kabulü ile birlikte, etik ve etik kültürüne önem verilmeye başlanmış, bu çerçevede, yasal düzenlemelerin yanında, özellikle Kamu Etik Kurulu kurumları aydınlatmaya yönelik bir misyon yüklenmiştir. Öte yandan, gerek yolsuzluk ve gerekse yolsuzlukla mücadele -tıpkı etik gibi- günümüzde uluslararası bir boyut kazanmış olup, yolsuzlukla mücadele sürecinde etik bir araç olarak kullanılmaya başlanılmıştır. Bu bağlamda, etik kavramının toplumda yaygınlaşması ve yolsuzlukla mücadele sürecinde etkin bir araç olarak kullanılması amacıyla, anılan Kurulun idari kapasitesinin güçlendirilmesinin yanında, gerek kamuda ve gerekse özel sektördeki bilinç düzeyinin artırılması gerektiğini ilk aşamada söyleyebiliriz. Ayrıca, yolsuzlukların önlenebilmesi için, kamu kesimi tarafından kullanılan kaynakların azaltılması, kaynakların ağırlıklı olarak piyasa ortamında dağıtılması, kamunun elindeki kaynakların daha etkin kullanılması, kamu kesiminin ekonomikleştirilmesi ve piyasalaştırılması, genel sorumluluğun hesap verme sorumluluğuna doğru kaydırılması ve kamu yönetimi sisteminin yeni kamu yönetimi anlayışı doğrultusunda yeniden inşa edilmesi gerekmektedir

Anahtar Kelimeler

Etik, etik kültürü, etik davranış ilkeleri, yolsuzluk, Uluslararası Saydamlık Örgütü, Kamu Etik Kurulu

Kaynakça

• OECD, Kamu Hizmetinde Etik: Güncel Konular ve Uygulama, (Çeviri), TÜSİAD Yay., No.2003-9-363, Ankara, 1996.
• PEHLİVAN, İnayet, Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik, Pegem Yayınları, Ankara, 1998.
• ÖZSEMERCİ, Kemal, Türk Kamu Yönetiminde Yolsuzluk ve Yoz- laşmanın Kültürel Altyapısı, Sayıştay Dergisi, shf. 1-18.
• GÖRMEZ, Kemal, ATAN, Murat ve diğerleri, Etik, Kültür ve Top- lum, Yolsuzluğun Önlenmesi İçin Etik Projesi, Ekim, 2009, shf.4- 70.
• AL, Hamza, Türk Kamu Yönetiminde Yolsuzlukla Mücadele: Ge- leneksel Bürokratik Yapı ve Yeni Etik Değerler http://www.etik- turkiye.com/etik/kamu/2HamzaAL.pdf (erişim: 12.06.2010).
• BERKMAN, Ümit, Değişen Etik Anlayışı ve Yolsuzlukla Mü- cadele, Etik Liderlik Seminerleri, Ocak 2009, (etik.gov.tr, eri- şim:13.06.2010).
• BOZKURT, Cevdet, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun İç Kontrol Bağlamında Değerlendirilmesi, Deneti- şim Dergisi, Sayı:3, shf.37-40.
• AKSAYA, Orhan, İyi Kişinin Mesleki Etik Mücadelesi, Gümrük Dünyası, Sayı;62, shf:21-21
• DURMAZ, Ö.Filiz, Yolsuzluk:Bedeli Hepimiz Ödüyoruz, Gümrük Dergisi, Sayı; 58-59, shf:4-50
• DEMİRER, Yücel, YILMAZ, Binhan Elif, Yolsuzluk Araştırmaları Üzerine Siyasal Kültür Eksenli Notlar, Kocaeli Üniversitesi, İktisa- di ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 7, Haziran 2009.
• 25.11.2009 tarihli, Yolsuzluğun Önlenmesi İçin Etik Projesi Kon- feransı, (Sn.) Devlet Bakanı Cevdet YILMAZ’ın açılış konuşması (etik.gov.tr).
• Kamu Etik Kurulu Başkanı, Bilal ERYILMAZ’ın 27 Mayıs 2009 ta- rihli, Kamuda ve Toplumda Etik Algılaması isimli konferansındaki konuşma metni (etik.gov.tr).
• 23.05.2010 tarihli Sabah Gazetesi.
• http://rega.basbakanlik.gov.tr (erişim:15.06.2010)
• http://www.etik.gov.tr (erişim:16.06.2010)
• http://mevzuat.gov.tr (erişim:17.06.2010)
• http://www.aa.com.tr (erişim:19.06.2010)