Okul Öncesi Dönem 5 Yaş Çocuklarının Sosyal Konumları ile Mizaç Özellikleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Yıl 2021, Sayı: 52, 112 - 132, 31.12.2021

Ceren Arı Arat Burcu Ozdemir Beceren

https://doi.org/10.53444/deubefd.847663

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmadaki amaç okul öncesi dönem 5 yaşındaki çocukların sosyal konumları ile mizaç özellikleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bu araştırmanın örneklemini 2017-2018 eğitim öğretim senesinde İzmir ilinin Buca ilçesinde okul öncesi eğitime devam eden 114 çocuk(70 kız, 44 erkek) ve anneleri ile babaları meydana getirmektedir. Çalışma tarama modelli bir araştırma çalışmasıdır. Okul Öncesi Dönem 5 yaş çocuklarının sosyal konumları ile mizaç özellikleri arasındaki bağlantıyı tespit etmek için korelasyon analizi gerçekleştirilmiştir. Okul Öncesi Dönem 5 yaş çocuklarının sosyal konumlarınının ve mizaçlarının cinsiyetlerine, anne ve babanın çalışma durumlarına, yaşadıkları eve ve aile tipine göre farklılaşmasının olup olmadığı Mann-Whitney U testiyle analiz edilmiştir. Okul öncesi dönem 5 yaş çocuklarının sosyal konumları ve mizaçlarının anne ve babaların eğitim seviyesine, babaların mesleklerine ve kaç kardeş olduğuna ve doğum sırasına göre farklılaşıp farklılaşmadığı Kruskal-Wallis Testiyle analiz edilmiştir. Yapılan bu analizler SPSS 20.0 paket programı ile meydana getirilmiştir. Analizlerin sonucunda okul öncesi dönem 5 yaş çocuklarının sosyal konum puanları ile sebatkarlık ve ritmiklik alt ölçek puanları arasında olumsuz ve anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Erkeklerin sosyal konumları ve sebatkarlıkları kızlarınkinden daha düşük olarak belirlenmiştir. Anne ve babanın eğitim seviyesine bağlı olarak sosyal konum ve sebatkarlık olumlu yönde tepkisellik olumsuz yönde anlamlı farklılaşma göstermiştir. Doğum sırasıyla tepkisellik arasında anlamlı farklılaşma olduğu görülmüştür. Geniş ailelerde yaşayan çocuklar çekirdek ailedeki çocuklardan daha sebatkar bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

sosyal konum, mizaç, akran ilişkileri, akran ilişkisi, okul öncesi, erken çocukluk, sosyal statü, sosyal gelişim, kişilik gelişimi

The Analysis of the Relationship Between the Temperament and the Social Status of Preschool Students Age 5

Öz

This study aims at revealing the relationship between social statuses and temperament characteristics of 5-year-old preschool children. The sample of the study comprises 114 children (70 girls, 44 boys) who
continue their preschool education in the study year of 2017-2018 in İzmir Province, Buca District and their
parents. The research is a screening model study. A correlation analyze was made to determine the
Relationship between social statuses and Temperament Characteristics of 5-year-old Preschool Children. The Mann-Whitney U test was used to test whether the social statuses and temperaments of 5-year-old preschoolers differ according to their sex, working statuses of their parents, the home they live at and family type. In addition, Kruskal-Wallis Test was used to test whether the social statuses and temperaments of 5- year-old preschoolers differ according to the level of education of their parents, the professions of their parents, the number of siblings and birth order. Analyzes were performed using the SPSS 20.0 package program. As a result of the analysis, negative and significant correlations between the social status scores of the 5-year-old preschoolers and their persistence and rhythmical subscale scores were found. Girls’ social statuses and persistence were determined to be higher than boys. Depending on the level of parental education, social statuses and persistence showed a positive reactivity and a negative and significant differentiation. There was a significant differentiation between birth order and reactivity. Children living in nuclear families were found to be more persistent than children in extended families.

Anahtar Kelimeler

Social status, temperament, peer relations, preschool

Kaynakça

• Altunışık, R., Çoşkun, R., Bayraktaroğlu S.,& Yıldırım, E. (2005), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, Sakarya Bookstore, Sakarya.
• Akbaş, B. (2016). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60 ay ve üzeri çocukların sosyal uyum becerileri ile mizaç özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Unpublished Master's Thesis). Aksaray University, Social Sciences Institute, Aksaray.
• Asher, S. R., Singleton, L. C., Tinsley, B. R., & Hymel, S. (1979). A reliable sociometric measure for preschool children. Developmental Psychology, 15(4), 443–444.
• Atış-Akyol, N. (2017). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 5 yaş çocuklarının akran ilişkileri ile ilkokula hazırbulunuşluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Unpublished Master's Thesis). Marmara University, Institute of Education Sciences, İstanbul.
• Aytar, A. G., Aksoy, A. B., & Kaytez, N. (2014). Anne kişiliği ve çocuğun mizaç özelliği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 237-251.
• Buhs, E.S. & Ladd, G.W. (2001). Peer rejection in kindergarten as an antecedent of young children’s school adjustment: An examination of mediating processes. Developmental Psychology, 37, 550–560.
• Coie, J. D., & Krehbiel, G. (1984). Effects of academic tutoring on the social status of low achieving, socially rejected children. Child Development, 55, 1465-1478.
• Çorbacı Oruç, A. (2008). 6 Yaş Çocuklarında Sosyal Yeterliliğin, Akran İlişkilerinin ve Sosyal Bilgi İşleme Sürecinin Değerlendirilmesi (Unpublished Doctoral Dissertation). Ankara University, Institute of Education Sciences, Ankara.
• Demir, S. (2006). Arkadaşlık Becerilerini Geliştirmeye Dönük Grup Rehberliği Programının ilköğretim ikinci Kademe Öğrencilerinin Sosyometrik Statülerine Etkisi. (Unpublished Master's Thesis). İnönü University, Social Sciences Institute, Malatya.
• Goldsmith, H. H., Buss, A. H., Plomin, R., Rothbart, M. K., Thomas, A., Chess, S., et al. (1987).Roundtable: What is temperament? Four approaches. Child Development, 58, 505-529.
• Gülay, H. (2008). 5-6 Yaş Çocuklarına Yönelik Akran İlişkileri Ölçeklerinin Geçerlik Güvenirlik Çalışmaları ve Akran İlişkilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi.
• (Unpublished Doctoral Dissertation). Marmara University, Institute of Education Sciences, İstanbul.
• Gülay, H. (2009a). 5-6 Yaş Çocuklarının Sosyal Konumlarını Etkileyen Çeşitli Değişkenler. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1), 104-121.
• Gülay, H. (2009b). Okul Öncesi Dönemde Akran İlişkileri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (22), 82-93.
• Gülay-Ogelman, H. (2012). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Sosyal Konumlarının Aile Değişkenlerine Bağlı Olarak İncelenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 213-230.
• Hatzichristou, C., Hopf, D. (1996). A multi-perspective comparison of peer sociometric status groups in childhood and adolescence. Child Development, 67, 1085–1102. Hintsanen, M., Alatupa, S., Pullmann, H., Hirstiö-Snellman, P., Keltikangas-Järvinen, L. (2010). Associations of self-esteem and temperament traits to self- and teacher-reported social status among classmates. Scandinavian Journal of Psychology, 51, 488–494. Helsinki, Finland.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: Yazar.
• Öneren-Şendil, Ç. (2010). An ınvestıgatıon of socıal competence and behavıoral problems of 5- 6 year - old chıldren through peer preference, temperament and gender. (Unpublished Master's Thesis). Middle East Technical University, Social Sciences Institute, Ankara.
• Öngören, S., Köçer, G., (2017). Annelerin duygu sosyalleştirme davranışları ile çocukların mizaç özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. 5. İnternational Early Childhood Education Congress sunuluan bildiri. Gazi University, Ankara, Turkey, 18-21 October.
• Özdemir, A.N. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının akran şiddetine maruz kalma düzeyi, mizaç tarzı ve empatik becerilerinin incelenmesi. (Unpublished Master's Thesis). Gazi University, Institute of Education Sciences, Ankara.
• Özdemir, L. K., Acarkan, İ. (2010). Çocuklarda Mizaç Farklılıkları ve Kişilik Gelişimi. İstanabul: Lika Publications.
• Özdemir Beceren, B.(2012). Güçlü başlangıç sosyal duygusal öğrenme programının 5 yaş çocuklarının sosyal duygsal gelişimine etkisi. (Unpublished Doctoral Dissertation). Marmara University, Institute of Education Sciences, İstanbul.
• Rothbart, M. K., Ahadi, S. A. (1994). Temperament and the development of personality. Journal of Abnormal Psychology. 103, 55-66.
• Rothbart, M. K., Ahadi, S. A., Hershey, K. L. (1994).Temperament and social behavior in childhood. Merrill-Palmer Quarterly, 40(1), 21-39.
• Uçar-Çabuk, F. (2013). 5 Yaş çocuklarının sosyal konumlarının anne babalarının kabul red düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi. (Unpublished Master's Thesis). Pamukkale University, Institute of Education Sciences, Denizli.
• Uluyurt, F. (2012). Bazı değişkenlere göre okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu çocuklarının akran ilişkileri. (Unpublished Master's Thesis). Selçuk University, Social Sciences Institute, Konya.
• Ummunel, A (2007). Okul Öncesi Çocuklarda Akran Kabulünün Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Unpublished Master's Thesis). Ankara University, Institute of Education Sciences, Ankara.
• Walker, S.,(2004). Teacher reports of social behaviour and peer acceptance in early childhood: Sex and social status differences. Child Study Journal. 34(1): 13-28. Wentzel, K. R., Asher, S. R. (1995). Academic lives of neglected, rejected, popular, and controversial children. Child Development, 62, 1066-1078.
• Wood, W., Jacinto, A., Grose, R., Woolner, S., Gale, J., Wilson, C., Martin, P. (2002). Wound healing recapitulates morphogenesis in Drosophila embryos. Nat. Cell Biol. 4(11): 907-912.
• Yağmurlu, B. & Altan, O. (2010). Maternal socialization and child temperament as predictors of emotion regulation in Turkish preschoolers. Infant and Child Development, 19, 275-296.
• Yağmurlu, B., Sanson, A., Köymen, S. B. (2005). Ebeveynlerin ve çocuk mizacının olumlu sosyal davranış gelişimine etkileri: Zihin kuramının belirleyici rolü, Türk Psikoloji Dergisi, 20(55), 1-20.
• Yagmurlu, B., & Sanson, A. (2009). Parenting and temperament as predictors of prosocial behaviour in Australian and Turkish Australian children. Australian Journal of Psychology, 61, 77-88.