BECERİŞSEL ALAN, ERİŞİMİN ÖLÇÜLMESİ VE BAZI KAVRAMLARIN TÜRKÇE KARŞILIKLARI: ERİŞİM PERFORMANCE , BELLİLENDİRME ASSESSMENT , ÇIKIN PORTFOLIO , BELLİK RUBRIC

Yıl 2012, Sayı: 8, 44 - 55, 01.12.2012

Vahit Bademci

Öz

Becerişsel alan davranışlarının büyük çoğunluğu ya da laboratuvar çalışması, konuşma hazırlama ve yapma, beden eğitimi, bir otomobilin motoruna ayar yapma, bir müzik aletini çalma, bir rapor yazma, deney yapma ile ilgili ve benzeri beceriler, erişim bellilendirmeleri performance assessment adı altında ölçülmekte ve bellilendirilmektedir. Bademci 2000; 2007 tarafından, “performance”,”assessment”, “portfolio”, “rubric” terimlerine, Türkçe karşılıklar olarak, sırasıyla, “erişim”, “bellilendirme”, “çıkın”, “bellik” önerilmiştir. 1990’ların başlarında, Türk eğitim, bilim ve sisteminde bilişsel alanda erişim [performans] ölçme teknikleri ve araçlarının kullanılmasının gereğini vurgulayan Bademci’nin 1993; 1994c; 1994e; 1997; 1998; 1999a; 2000; 2001a; 2001b; 2002 çalışmaları, Türk eğitim, bilim ve sisteminde erişim ölçme ve bellilendirmenin “postmodern dönem”ini başlatmıştır

Anahtar Kelimeler

Becerişsel [psikomotor] alan, erişim [performans] ölçme ve bellilendirme, çıkın, bellik, güvenirlik ve geçerlik

PSYCHOMOTOR DOMAIN, MEASUREMENT OF PERFORMANCE AND TURKISH EQUIVALENTS OF SOME CONCEPTS: PERFORMANCE, ASSESSMENT, PORTFOLIO, RUBRIC

Öz

Most of the psychomotor domain behaviors or skills related with laboratory work, preparing and presenting a speech, doing gymnastic, tuning a car’s engine, playing a musical instrument, writing a report, doing an experiment and similar skills are measured and assessed under the name of performance assessments. Bademci 2000; 2007 has proposed “erişim”, “bellilendirme”, “çıkın”, “bellik” respectively as Turkish equivalents for the terms of “performance”, “assessment”, “portfolio”, “rubric”. At the beginning of 1990s, the works of Bademci 1993; 1994c; 1994e; 1997; 1998; 1999a; 2000; 2001a; 2001b; 2002 who emphasized the necessity of the usage of performance measurement techniques and instruments in cognitive domain in Turkish education, science and system has commenced the “postmodern period” of the performance measurement and assessment in Turkish education, science and system

Anahtar Kelimeler

Psychomotor domain, performance measurement and assessment, portfolio, rubric, reliability and validity

Kaynakça

• AERA, APA ve NCME [American Educational Research Association, American Psychological Association ve National Council on Measurement in Education]. (1999). Standards for Educational and Psychological Testing. Washington, DC: American Educational Association.
• Ahmann, J. S. ve Glock, M. V. (1981). Evaluating Student Progress. Principles of Tests and Measurements. (Sixth Edition). Boston: Allyn and Bacon.
• Anderson, L. W. (2003). Classroom Assessment. Enhancing the Quality of Teacher Decision Making. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum.
• Airasian, P. W. (2000). Assessment in the Classroom. A Concise Approach. (Second Edition). Boston: McGraw-Hill.
• Amin, Z. ve Eng, K. H. (2003). Basics in Medical Education. Singapore: World Scientific.
• Aslan, A. E. ve Sevinçler-Togan, S. (2009). A Service for Emotion Management: Turkish Version of the Adolescent Anger Rating Scale (AARS). Educational Sciences: Theory & Practice [/ Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri] , 9(2), 391-400.
• Bademci, V. (2012). Değerbiçiciler Arası (Interrater) Ölçüm Güvenirliğinin Cronbach’ın Alfası ile Kestirilmesi. (Yayımlanmamış Çalışma). Ankara.
• Bademci, V. (2011b). Kuder-Richardson 20, Cronbach’ın Alfası, Hoyt’un Varyans Analizi, Genellenirlik Kuramı ve Ölçüm Güvenirliği Üzerine Bir Çalışma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 17, 173-193.
• Bademci, V. (2011a). Türk Eğitim ve Biliminde Bilimsel Devrim: Testler ya da Ölçme Araçları Güvenilir ve Geçerli Değildir. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 16, 116-132.
• Bademci, V. (2010). Türk Eğitim ve Biliminde Paradigma Değişikliği: Testler veya Ölçekler Güvenilir ve Geçerli Değildir. Konferans. Düzenleyen: Gazi Üniversitesi, Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dekanlığı. Ankara: G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalı Konferans Salonu, 26 Nisan 2010. [Konferansla ilgili haber için; Gazi Haber, Nisan 2010, Sayı 104, Sayfa 48-49.]
• Bademci, V. (2008). Araştırmalarda Ölçme ile İlgili Bazı Büyük Hataları Düzeltmek ve Eğitimde Yeniden Yapılanmayı Sürdürmek: Güvenirlik, Testlerin Bir Özelliği Değildir. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 22, 50-69.
• Bademci, V. (2007). Ölçme ve Araştırma Yöntembiliminde Paradigma Değişikliği: Testler Güvenilir Değildir. Ankara: Yenyap Yayınları.
• Bademci, V. (2006c). Paradigma Değişikliği: Testler Güvenilir Değildir. Konferans. Düzenleyen: G.Ü. Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dekanlığı. Ankara: G.Ü. Mesleki Eğitim Fakültesi Konferans Salonu, 28 Nisan 2006. [Konferansla ilgili haber için; Gazi Haber, Nisan 2006, Sayı 66, Sayfa 64.]
• Bademci, V. (2006b). Tartışmayı Sonlandırmak: Cronbach’ın Alfa Katsayısı, İki Değerli [0,1] Ölçümlenmiş Maddeler ile Kullanılabilir. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 13, 438-446.
• Bademci, V. (2006a). Güvenirliği Doğru Anlamak ve Bazı Klişeleri Yıkmak: Bilinenlerin Aksine, Cronbach’ın Alfa Katsayısı, Negatif ve –1’den Küçük Olabilir. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 12, 3-26.
• Bademci, V. (2005c). Hakemlerin Değerlendirmelerindeki Hatalar Üzerine: Fisher’in Z Dönüşümü ve Güvenirlik Çalışmaları İçin Örneklem Büyüklüğü. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 17, 46-75.
• Bademci, V. (2005b). Testler Güvenilir Değildir: Ölçüm Güvenirliğine Yeterli Dikkat ve Güvenirlik Çalışmaları İçin Örneklem Büyüklüğü. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 17, 33-45.
• Bademci, V. (2005a). Araştırmalarda Ölçme ile İlgili Bazı Büyük Hataları Düzeltmek ve Bir Reformu Başlatmak: Güvenirlik, Testlerin Bir Özelliği Değildir. Eğitim Fakültelerinde Yeniden Yapılandırmanın Sonuçları ve Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu. Ankara: Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, 22-23-24 Eylül 2005.
• Bademci, V. (2004). “Testin Güvenirliği” veya “Test Güvenilirdir” Diye İfade Etmek Doğru Değildir. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt 2, 367–373.
• Bademci, V. (2002). Türkiye’deki Okullar Ne İşe Yarar? Türkiye’nin Anomi, Yabancılaşma, Ekonomik Büyüme, Demokratikleşme Sorunlarına Çözüm Önerisi.
• Konferans. Düzenleyen: ESEF Öğrenci Bilimsel Faal. Org. Kom. Ankara: G.Ü. Mesleki Eğitim Fakültesi Konferans Salonu, 30 Mayıs 2002.
• Bademci, V. (2001b). Türkiye’deki Okullar Ne İşe Yarar? Konferans. Düzenleyen: Ankara Türk Telekom Anadolu Teknik L. Ankara: Başkent Öğretmenevi Konferans Salonu, 9 Aralık 2001.
• Bademci, V. (2001a). Düşünmenin Öğretilmesi ve Öğretimde Kullanılan Yöntemler-Teknikler. Konferans. Düzenleyen: TÜRMOB. Bursa: Bursa SMMM Odası Konferans Salonu, 9 Kasım 2001.
• Bademci, V. (2000). Türkiye’deki Okullar Ne İşe Yarar? Ankara: Başkent Basım Yayın.
• Bademci, V. (1999b). Hedefin Davranışlara Çevrilmesi, Davranışlardan Seçmeli Test Maddeleri Yazılması. (Geliştirilmiş Üçüncü Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Bademci, V. (1999a). Öğretmen Yetiştiren Programlar Nasıl Olmalı? Türkiye’de Eğitim Fakülteleri ve Öğretmen Yetiştirme Paneli. Düzenleyen: ESEF İşletme Araştırma Topluluğu. Ankara: G.Ü. Mesleki Eğitim Fakültesi Konferans Salonu, 21 Mayıs 1999.
• Bademci, V. (1998). Performans Değerlendirme. Ankara: Gazi Kitabevi
• Bademci, V. (1997). Aymazlığın Sonu: Geleceği Tehlikede Bir Ulus. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Bademci, V. (1994e). Psikomotor Alana ve Yeni Bir Akım Olan Performans Değerlendirmelerine Bir Bakış. Ankara: H.Ü., Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü. (Çoğaltılmış Çalışma-22 sayfa).
• Bademci, V. (1994d). Mesleki-Teknik Eğitimde Değerlendirme Sorunları ve Değerlendirme Teknikleri. Eğitim Bilimleri Birinci Ulusal Kongresi. Ankara: 24- 28 Eylül 1990. Bildiriler IV. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Bademci, V. (1994c). Ürün ve Süreç Değerlendirmesi Yapılan Öğrencilerin Erişi Düzeyleri ile İlgili Bir Araştırma. (Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bademci, V. (1994b). Performansın Ölçülmesi, Ürüne ve Sürece Karar Verme. Kalkınmada Anahtar Verimlilik, Sayı 67, Sayfa 10.
• Bademci, V. (1994a). Performansın Ölçülmesinde Kullanılan Teknikler. Kalkınmada Anahtar Verimlilik, Sayı 61, Sayfa 7.
• Bademci, V. (1993). Psikomotor (Becerişsel) Alana ve Performans Değerlendirmelerine Bir Bakış. Ankara: H.Ü., Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü. (Çoğaltılmış Çalışma-21 sayfa).
• Bademci, V. (1990). Mesleki Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Eğitim Bilimleri Birinci Ulusal Kongresi. 24-28 Eylül 1990. Bildiri Özetleri. Ankara: Tekışık Matbaası.
• Baldwin, T. S. (1971). Industrial Education. Handbook on Formative and Summative Evaluation of Student Learning. Bloom, B. S., Hastings, J. T. ve Madaus, G. F. (Eds). New York: McGraw-Hill.
• Barnes, L. L. B., Harp, D. ve Jung, W. S. (2002). Reliability Generalization of Scores on the Spielberger State-Trait Anxiety Inventory. Educational and Psychological Measurement, Vol. 62, 603-618.
• Berk, R. A. (1986). Preface. Berk, R. A. (Ed.), Performance Assessment. Methods & Applications. Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
• Beycioğlu, K. (2007). Alfa Güvenirliği ve Eğitim Araştırmaları. Çağdaş Eğitim, 347, 37-42.
• Bodur, S., Filiz, E., Durduran, Y. ve Durduran, S. S. (2011). Mühendis ve Tekniker Adayları İş Sağlığı ve Güvenliğinden Ne Kadar Haberdar? Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi, Cilt 3( 3), 9-15.
• Brookhart, S. M. ve Nitko, A. J. (2008). Assessment and Grading in Classrooms. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Education.
• Buluş Kırıkkaya, E. ve Bozkurt, E. (2012). Fen ve Teknoloji Derslerinde Gazetelerden Yararlanılarak Hazırlanan Ders Etkinliklerinin Öğrencilerin Akademik Başarısına Etkisi. Education and Science [Eğitim ve Bilim], Vol. 37(165), 64-80.
• Buluş Kırıkkaya, E. ve Bozkurt, E. (2011). The Effects of Using Newspapers in Science and Technology Course Activities on Students’ Critical Thinking Skills.
• Buluş Kırıkkaya, E., Bozkurt, E., İşeri, Ş., Vurkaya, G. ve Bali, G. (2011). Tubitak Supported Science Summer School for Primary School Students: Happinence of Learning by Exploring and Enjoying. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 2219-2227.
• Eurasian Journal of Educational Research, Issue 44, 149-166.
• Cebeci, S. (2006). “The Examination of Guidance and Research Centers’ Administrators’ Conflict Management Strategies with the Perceptions of Self and Teachers”. Unpublished Master’s Thesis. Ankara: Middle East Technical University, The Graduate School of Social Sciences.
• Chalmers, A. (1994). Bilim Dedikleri. (Çev.: Arslan, H.). (İkinci Baskı). Ankara: Vadi.
• Chatterji, M. (2003). Designing and Using Tools for Educational Assessment. Boston: Allyn and Bacon / Pearson Education.
• Deniş Çeliker, H. ve Balım, A. G. (2012). “Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi” Ünitesinde Proje Tabanlı Öğrenme Uygulamalarının Öğrenci Başarılarına Etkisi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(3), 254-277.
• Ebel, R. L. ve Frisbie, D. A. (1991). Essentials of Educational Measurement. (Fifth Edition). Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall.
• Ertürk, S. (1984). Eğitimde “Program” Geliştirme. (Beşinci Baskı). Ankara: METEKSAN.
• Fitzpatrick, R. ve Morrison, E. J. (1971). Performance and Product Evaluation.
• Thorndike, R. L. (Ed.), Educational Measurement. (Second Edition). Washington, D.C.: American Council on Education.
• Frisbie, D. A. (2005). Measurement 101: Some Fundamentals Revisited. Educational Measurement: Issues and Practice, Vol. 24(3), 21-28.
• Gaberson, K. B. ve Oermann M. H. (2010). Clinical Teaching Strategies in Nursing (Third Edition). New York: Springer.
• Green, J. A. (1970). Introduction to Measurement and Evaluation. New York: Dodd, Mead.
• Gronlund, N. E. ve Waugh, C. K. (2009). Assessment of Student Achievement. (Ninth Edition). Upper Saddle River, New Jersey: Pearson.
• Hopkins, C. D. ve Antes, R. L. (1978). Classroom Measurement and Evaluation. Itasca, Illinois: F. E. Peacock.
• Hotaman, D. ve Yüksel-Şahin, F. (2010). The Effect of Instructors’ Enthusiasm on University Students’ Level of Achievement. Education and Science [Eğitim ve Bilim], Vol. 35(155), 89-103.
• Kane, M. (2006). Content-Related Validity Evidence in Test Development. Downing S. M. ve Haladyna, T. M. (Eds.), Handbook of Test Development. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum.
• Kartal, H. (2009). Öğretmen Adaylarının Uygulama Okullarındaki Zorbalıkla İlgili Değerlendirmeleri. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 29(1), 141-172.
• Kartal, E. ve Pekkanlı, İ. (2011). Yabancı Dil Öğretmen Adaylarının Anadil ve Yabancı Dilde İnternet Üzerinden Okuma Alanları ve Sıklıkları. International Journal of Human Sciences, Vol. 8(1), 1316-1326.
• Korkmaz, A. (2010). “Vahit Bademci’nin Paradigma Değişikliği Üzerine Bir Araştırma: “Testler Değil, Ölçümler Güvenilirdir” ”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Linn, R. L. (2002). Validation of the Uses and Interpretations of Results of State Assessment and Accountability Systems. Tindal, G. ve Haladyna, T. M. (Eds.), Large-Scale Assessment Programs for All Students: Validity, Technical Adequacy, and Implementation. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Linn, R. L. ve Gronlund, N. E. (1995). Measurement and Assessment in Teaching. (Seventh Edition). Upper Saddle River, New Jersey: Merrill/Prentice-Hall.
• Linn, R. L. ve Miller, M. D. (2005). Measurement and Assessment in Teaching. (Ninth Edition). Upper Saddle River, New Jersey: Merrill.
• Madaus, G. F. ve O’Dwyer, L. M. (1999). A Short History of Performance Assessment. Phi Delta Kappan, Vol. 80(9), 688-695.
• McMillan, J. H. (2001). Classroom Assessment. Principles and Practice for Effective Instruction. (Second Edition). Boston: Allyn and Bacon.
• Mehrens, W. A. ve Lehmann, I. J. (1991). Measurement and Evaluation in Education and Psychology. (Fourth Edition). Fort Worth: Harcourt Brace.
• Messick, S. (1995). Validity of Psychological Assessment. Validation of Inferences From Person’s Responses and Performances as Scientific Inquiry into Score Meaning. American Psychologist, Vol. 50, 741-749.
• Mji, A. ve Onwuegbuzie, A. J. (2004). Evidence of Score Reliability and Validity of the Statistical Anxiety Rating Scale Among Technikon Students in South Africa. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, Vol. 36, 238-251.
• Moore, M. R. (1967). A Proposed Taxonomy of the Perceptual Domain and Some Suggested Applications. (ERIC Document Reproduction Service No. ED 016 266).
• Murhpy, K. R. ve Davidshofer, C. O. (2001). Psychological Testing. Principles and Applications. (Fifth Edition). Upper Saddle River, New Jersey: Prentice- Hall.
• Musial, D., Nieminen, G., Thomas, J. ve Burke, K. (2009). Foundations of Meaningful Educational Assessment. New York: McGraw-Hill.
• Nitko, A. J. (2001). Educational Assessment of Students. (Third Edition). Upper Saddle River, New Jersey: Merrill/Prentice-Hall.
• Nitko, A. J. ve Brookhart, S. M. (2011). Educational Assessment of Students. (Sixth Edition). Boston: Pearson.
• Oğuzkan, A. F. (1981). Eğitim Terimleri Sözlüğü. (Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş İkinci Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Oosterhof, A. (1994). Classroom Applications of Educational Measurement. (Second Edition). New York: Merrill / Macmillan.
• Orlich, D. C., Harder, R. J., Callahan, R. C., Kauchak, D. P., Pendergrass, R. A., Keogh, A. J. ve Gibson, H. (1990). Teaching Strategies. A Guide to Better Instruction. (Third Edition). Lexington, Massachusetts: D. C. Heath.
• Özçelik, D. A. (1992). Eğitim Programları ve Öğretim. (Genel Öğretim Yöntemi). (Üçüncü Baskı). Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Payne, D. A. (2003). Applied Educational Assessment. (Second Edition). Belmont, CA: Wadsworth / Thomson Learning.
• Priestley, M. (1982). Performance Assessm nt in Education and Training: Alternative Techniques. Englewood Cliffs, New Jersey: Educational Technology Publications.
• Reynolds, C. R., Livingston, R. B. ve Willson, V. (2010). Measurement and Assessment in Education. (Second Edition). Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Education.
• Russell, M. K. ve Airasian, P. W. (2012). Classroom Assessment. Concepts and Applications. New York: McGraw-Hill.
• Ryans, D. G. ve Frederiksen, N. (1951). Performance Tests of Educational Achievement. Lindquist, E. F. (Ed.), Educational Measurement. Washington, D.C.: American Council on Education.
• Sayın, S. (2010). Bilimsel Araştırmalarda Yapılan İstatistiksel ve Yöntembilimsel Hatalar-II: Grafik, Tablo ve Gösterim Hataları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt 8(1), 117-143.
• Sayın, S. (2008). Bilimsel Araştırmalarda Yapılan Bazı İstatistiksel ve Yöntembilimsel Hatalar-III: Güvenirlik Kestirimlerine Yönelik Hatalar. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 15, 53-69.
• Sever, E. (2008). “Öğrenme Stilleri: İlköğretim 6-8. Sınıf Öğrencilerine Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Simpson, E. J. (1972). The Classification of Educational Objectives in the Psychomotor Domain. The Psychomotor Domain. Washington, D.C.: Gryphon House.
• Sönmez, V. (1986). Program Geliştirmede Öğretmen Elkitabı. (Genişletilmiş İkinci Baskı). Ankara: Yargı Yayınları.
• Thompson, B. (Ed.) (2003). Score Reliability. Contemporary Thinking on Reliability Issues. Thousand Oaks, California: Sage.
• Turgut, M. F. (1987). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Metotları. (Beşinci Baskı). Ankara: Saydam Matbaacılık.
• Wiggins, G. (1998). Educative Assessment. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Worthen, B. R., White, K. R., Fan, X. ve Sudweeks, R. R. (1999). Measurement and Assessment in Schools. (Second Edition). New York: Longman.