Öz
Bu çalışmada meydan okumak deyiminin kökeni, çağdaş Türk yazı dillerindeki kullanım biçimleri, anlamı, yaygınlığı, tarihi, özetle sözlük bilimi açısından özellikleri incelenecektir. Dilin söz varlığındaki sözcükler, tarihî süreç içerisinde ses, yapı, anlam bakımından türlü değişikliklere uğrayarak varlıklarını sürdürürler. Eski Türkçe döneminde “davet etmek, çağırmak” anlamında kullanılan oku- fiili, standart dilde bahsedilen anlamını kaybetmekle birlikte, ağızlarda ve meydan okumak deyiminde bu arkaik anlamını hâlâ yaşatmaktadır. Eserlerde en erken 17. yüzyılda ve sadece Anadolu sahasında kullanıldığı tespit edilen meydan okumak deyimi, görece geç bir dönemde oluşmuştur. Meydan okumak deyimi modernite öncesinde meydanların sosyalleşme, görüşme ve toplanma işlevlerine paralel olarak “meydana çağırmak, davet etmek, koz paylaşmak” anlamlarında kullanılırken moderniteyle birlikte meydanların bu fonksiyonlarını kaybetmesi ve kentsel yaşamın değişmesi sonucunda anlamsal bir değişiklik sürecine girmiş ve günümüzde daha çok “kafa tutmak, karşı çıkmak, açıkça belirtmek” gibi anlamları karşılamaya başlamıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- KOÇ, Fatma (2019). Hacı Bektāş-ı Velí’nin Eserlerinde Söz Varlığı, Yayımlanmamış doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
- KOÇAK, Murat (2019). Karay Türkçesi Ağızlarının Karşılaştırmalı Söz Varlığı, Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- KURTOĞLU, Orhan, (2017). Diyarbakırlı Lebîb Divânı, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr.
- MACİT, Muhsin (2017). Nedîm Dîvânı, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr.
- MAŞKARAOĞLU, Seher (2018). Kırım-Tatar Söz Varlığı, Yayımlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dil Çalışmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Kasım 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 14 Sayı: 27 |
