KORECE AKRABALIK HİTAPLARI İLE KADININ TOPLUMSAL STATÜSÜ ARASINDAKİ İLİŞKİ VE GÜNÜMÜZ DEĞİŞİMLERİ

Yıl 2024, Cilt: 64 Sayı: 2, 1276 - 1313

Özlem Gökçe

https://doi.org/10.33171/dtcfjournal.2024.64.2.14

Öz

Kore kültürünün dildeki en belirgin yansımalarından biri hitaplarda görülmektedir. Bunların içinde yoğun bir çeşitliliğe sahip olan akrabalık hitapları Kore’nin geçmişten günümüze değerlerinin taşıyıcısı konumundadır. Kore toplumu Konfüçyüsçülüğün de etkisiyle geleneksel olarak erkek merkezli bir aile anlayışına sahip olduğu için kadının ailedeki ve toplumdaki konumu bu anlayışa bağlı olarak şekillenmiş ve bu durum akrabalık hitaplarına yansıyarak bunlarda cinsiyetler arasında bir asimetri oluşturmuştur. Ancak cinsiyetler arası asimetrinin eskisi gibi hoş karşılanmadığı günümüz toplumunda mevcut akrabalık hitaplarının halkın bir kesimi tarafından çağın gerisinde kaldığı düşünülmekte ve ciddi bir hoşnutsuzluk yaratmaktadır. Bu çalışma, akrabalık hitapları ile Kore kadının toplumsal statüsü arasındaki ilişkiyi göstermekte ve modern Kore toplumunun bu akrabalık hitaplarına bakış açısını ele almaktadır. Son yıllarda akrabalık hitapları ile ilgili olarak halkla yürütülen anket çalışmalarında katılımcılar günümüz toplum değerleriyle bağdaşmayan bazı akrabalık hitaplarıyla ilgili rahatsızlıklarını dile getirmiştir. Kadının evlendikten sonra eşinin kardeşlerine yönelik kullandığı terimlerde saygınlaştırma anlamı bulunurken erkeğin, karısının kardeşlerine yönelik kullandığı terimlerde hiçbir saygınlaştırma anlamı bulunmaması şikayet konusu olan hitaplardandır. Anketlerde özellikle kadın ve gençler bu hitapları kullanma konusunda çekincelerini dile getirmiştir. Çalışmada bunun gibi ataerkil unsurlar içeren hitaplarla ilgili halkın bir kesimindeki rahatsızlığa karşılık vermeye çalışan devletin tutumu da ele alınmıştır. Anket ve devletin hazırladığı kılavuzlardan yola çıkarak akrabalık hitaplarındaki kadının geleneksel konumunun günümüz toplumunda nasıl karşılık bulduğu açıklığa kavuşturulmak hedeflenmiştir. Çalışma, bu açıdan akrabalık hitaplarını kadının toplumdaki statüsü, değişen kadına bakış açısı ile ilişkilendirerek ele alarak dil-kültür-toplum ilişkisi temelinde bir değerlendirme yapmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Halkın akrabalık hitaplarına bakış açısı çeşitli kurumlarca yürütülen anketler üzerinden incelenmiştir. Aynı zamanda devletin tutumu Kore Dil Kurumu’na ait akrabalık hitaplarındaki cinsiyetçi öğeleri ayıklamaya çalıştığı kılavuzlardan yola çıkarak tespit edilmiştir. Geleneksel akrabalık terimlerinin günümüz Kore toplumunda tamamen ortadan kalkmasının mümkün olmadığı ancak halkın değişime açık olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Korece akrabalık hitapları, Kore kadının toplumsal statüsü, Kore aile yapısı, Cinsiyetçilik, Modern Kore toplumunda kadının yeri

THE RELATIONSHIP BETWEEN KOREAN KINSHIP TERMS AND SOCIAL STATUS OF WOMEN AND CURRENT CHANGES

Öz

One of the most salient reflections of Korean culture in the language is seen in terms of address. Among these, the kinship terms, exhibiting a wide diversity, carry Korea’s values from the past to the present. Influenced by Confucianism, Korean society traditionally has maintained a male-centered family structure, which has shaped the social position of women. This has been reflected in kinship terms, creating an asymmetry between genders in the terms. However, in today's society, where gender asymmetry is not well-received as before, certain groups within society consider the existing kinship terms outdated, leading to a significant discontent. This study demonstrates the relationship between kinship terms and the social status of women in Korea and explores modern Korean society’s perspective on these terms. In recent surveys conducted with the public on kinship terms, respondents have expressed their discomfort with some kinship terms that are incompatible with contemporary social values. One of the complaints is that the terms used by women for their husbands' siblings after marriage have the meaning of respect, while the terms used by men for their wives' siblings do not have any meaning of respect. In the surveys, especially women and young people expressed hesitations and discomfort about using these terms. The study also examines the attitude of the state, trying to respond to the discomfort of the young and women regarding such patriarchal terms. Based on the surveys and the guidelines prepared by the state, the aim is to clarify how the traditional position of women in kinship addresses is represented in today's society. The study evaluates kinship terms in relation to the status of women and the evolving perspectives on gender roles, assessing the relationship between language, culture, and society. The document analysis method, a qualitative research approach, was employed in this study. The public's perspective on kinship terms was analyzed through surveys conducted by various organizations. In addition, the government's stance was examined based on the Korean Language Association's guidelines, which aim to eliminate sexist elements in kinship terms. The study concludes that while traditional kinship terms are unlikely to disappear completely in contemporary Korean society, the public is open to change.

Anahtar Kelimeler

Korean kinship terms, Social status of women, Korean family structure, Sexism, The place of women in modern Korea

Kaynakça

• Altundağ, P. (2013). Shin Kyung Sook’un “Lütfen Anneme İyi Bak” Adlı Romanında Kadın Olgusu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 53(2), 433-450.
• Cheon, S.Y. (2007). Uri Mare Munhoa Çadgi (Dilimizdeki Kültürü Bulma). Seul: Hangug Munhoasa Publishing. Choi, J. S. (1995). Hangug Conğyo Iyagi (Kore Dinleri). Seul: Hanul.
• Chung, E. Y. (2015). Korean Confucianism: Tradition and Modernity. Seongnam: Academy of Korean Studies Press.
• e-NaraJipyo. (t.y.) Ekonomik faaliyete katılan kadın nüfusu ve katılım oranı. Erişim tarihi: 13.04.2024, https://www.index.go.kr/unity/potal/main/EachDtlPageDetail.do;jsessionid=bw47r6X8wn51WQJ1erZ4XKoxK6R0YI-DDtwtoh_x.node11?idx_cd=1572.
• Gökmen, M. E., ve Pala, M. (2019). “Lütfen Anneme İyi Bak” Bağlamında Korece Öğretiminde Yazınsal Eser Kullanımı Üzerine Bir Deneme. Doğu Asya Araştırmaları Dergisi, 2(2), 94-109.
• Hofstede Insights. (t.y.). Country Comparison Tool. Erişim tarihi: 15.06.2023, https://www.hofstede-insights.com/country-comparison-tool?countries=south+korea
• Jeong, E. K. (2021). Kore Kadınının Modernleşme Süreci ve Ulusal Hareketinin Tarihi. Şarkiyat Mecmuası, 38, 67-87.
• Ju, M.A. (2011). Yugyo Munhoava Hangugıo (Konfüçyanist Kültür ve Korece). Kore-Çin İnsani Bilimler Araştırmaları Dergisi, 32, 181-206.
• Kadın ve Aile Bakanlığı. (2021). 4. Aile Araştırması Sonuç İlanı. Erişim tarihi: 08.08.2024, https://sri.kostat.go.kr/boardDownload.es?bid=12074&list_no=419300&seq=1
• Kang, J. G. (2000). Hyıonde Hangug Sohöe İheva Cıonmanğ (Çağdaş Kore Toplumunu Anlama ve Bakış Açısı). Paju: Hanul Books.
• Kang, H. H. (2007). A Study on Culture Instruction Based on Value. The Language and Culture, 3, 85-115.
• Kee, T.S. (2008). Influences of Confucianism on Korean Corporate Culture. Asian Profile, 36(1), 9-20.
• Keskin, A. (2020). Millî Kültür Dil-Dünya Görüşünün Yansıması Olarak Hitaplar. Karadeniz Araştırmaları, 17(67). 763-797.
• Kim, G. (2021). Hangugsahöe Sıoyıol Cunğşi Munhoa: Givon, Donğin Mit Gyoyugcıog Yusan. (Kore Toplumunun Hiyerarşi Odaklı Kültürü: Çıkışı, Çıkış Sebebi ve Eğitimsel Mirası). Gyoyugsahöhagyıongu (Eğitimde Sosyolojik Araştırmalar), 31(4), 33-69.
• Kim, H. S. (2005). Gyosa Bubue Goange Byıonhoae ddarın Hoçinğıo Sayonğ Byıonhoa (Öğretmen Çiftin İlişkisindeki Değişime Göre Hitap Şeklindeki Değişiklikler). Wang, H. S. (Ed.). Hangug Sahöva Hoçinğıo (Kore Toplumu ve Hitap) içinde (s. 245-284). Youkrackbooks.
• Kim, J. I., Yang, A.G., Heo, H. R. ve Yu, H. O. (2001). Hangug Yıosıonğ Gyoyuge Byıonçıon Goacıonğ Yıongu (Kore'de Kadın Eğitiminin Dönüşümü Üzerine Araştırma). Hangug Yıosıonğ Cıonğçeg Yıonguvon Yıongubogıo (Kore Kadın Politikaları Araştırma Enstitüsü Raporu). 220-16, 1-410.
• Kim vd. (2023). 2022 Gugıo Sayonğ Şilte Cosa (2022 Yılı Korecenin Gerçek Kullanım Durumu Araştırması). Kore Dil Kurumu. Erişim Tarihi: 08.08.2024, https://www.korean.go.kr/front/reportData/reportDataView.do?mn_id=207&searchOrder=years&report_seq=1118&pageIndex=1
• Kore Dil Kurumu. (2011). Pyocun Ionıo Yecıol. Kore Dil Kurumu Araştırma Merkezi.
• Kore Dil Kurumu. (1992). Pyocun Hoabıob Hesıol. Kore Dil Kurumu Araştırma Merkezi.
• Kore Tarih Öğretmenleri Birliği. (2014). Uluslararası Okurlar İçin Kore Tarihi. (Ç. Çıdamlı, Çev.). Ankara: Nota Bene Yayınları.
• Köroğlu, H. (2009). 19. Yüzyılda Kore’de Batılılaşma Hareketi ve Kadının Statüsü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(27), 183-199.
• Lee, I. S. (1994). Sahöıonıohag (Toplumdilbilim). Seul: Minımsa Publishing.
• Lee, Ç. G. (2010). Sıonğnihage Doibgoa Hangug Gacogcedoe Byıonhoa-Conğhabcedoe Cıonğçaggoa Bugehyıolyıoncibdane Cocighoa Goacıonğ (Toplumsal cinsiyet teorisinin ortaya çıkışı ve Kore aile sisteminin dönüşümü - babasoylu sistemin kurulması ve baba akrabalık gruplarının örgütlenmesi). Mincog Munhoa Nonçonğ (Etnik Kültür Derlemesi), 46, 105-137.
• Lee, H. H. (2019). [Pyocun Ionıo Yecıol](2011) Cıonğbie Cenğcıomgoa Şilce-Gacog Gan Hoçinğıova Ciçinğıorıl Desanğıro (Ölçünlü Dilde Nezaket Kuralları 2011 Revizyonunun Başlıca Sorunları ve Uygulaması- Aile Arasındaki Hitap ve Adlandırmaları Üzerine). Gugıogugmunhag (Kore Dili ve Edebiyatı), 187, 55-101.
• Lee, I. S. (2008). Hangugŏ Munbŏb (Korece Dilbigisi). Seul: Seoul National University Publishing
• Lee, J. B. (2018). Hangugıo Çincog Hoçinğıo Çegee Muncecıomgoa Gesıon Banğhyanğ. Iomunhak (Dilbilim), 141, 51-74.
• Na, Y. J. vd. (2017). Sahöcıog Sotonğıl vihan Ionıo Şilte coşa (Toplumsal İletişim İçin Dil Kullanım Araştırması). Kore Dil Kurumu.
• Park, J. (2005), “Hangugo Hoçiŋo Çegye (Korece Hitap Sistemi)”, Hankuk Sahöwa Hoçiŋo (Kore Toplumu ve Hitap Sistemi). Dosoçulpan Yongrag
• Realmeter. (2019). ‘Doryıonnim vs. Çıonam’ Hoçinğ, Sıonğçabyıol anida 50% vs Sıonğçabyıol 32% (‘Doryıonnim vs. Çıonam’ hitapları, Cinsiyet Ayrımcı Değil %50 ve Cinsiyet Ayrımcı %32). Erişim tarihi: 08.08.2024, http://www.realmeter.net/%eb%8f%84%eb%a0%a8%eb%8b%98-vs-%ec%b2%98%eb%82%a8-%ed%98%b8%ec%b9%ad-%ec%84%b1%ec%b0%a8%eb%b3%84-%ec%95%84%eb%8b%88%eb%8b%a4-50-vs-%ec%84%b1%ec%b0%a8%eb%b3%84-32/
• Seung-A, Y. (2019, October 4). Survey on Perceptions of Family Names. Hankook Research Weekly Report: Public Opinion, 46, 1-11. Erişim tarihi: 08.08.2024, https://hrcopinion.co.kr/report?board_name=board_5_2&order_by=fn_pid&order_type=desc&vid=46
• Sim, J. Y. (2013). Hangugıo Beuca Gacog Hoçinğe Munce mid Gesıonbanğgyanğe dehan Yıongu (Korecede Eşlerin Aile Unvanlarının Sorunları ve Bunları İyileştirme Yolları Üzerine Bir Çalışma). Hangughak Yıongu (Koreonoloji Araştırmaları), 44, 137-168.
• Statistics Korea. (2024). Gyoyug Dangebyıol Namnyıo Çühanğnyul (Eğitim Seviyesine Göre Kadın ve Erkek Öğrenci Okula Devam Oranları). Erişim Tarihi: 08.08.2024, https://www.index.go.kr/unify/idx-info.do?idxCd=4245&clasCd=7
• Statistics Korea. (2022). Jangnaegaguchugye: 2020~2050 nyeon (Gelecekteki hane projeksiyonları: 2020-2050). Erişim tarihi: 08.08.2024, https://kostat.go.kr/board.es?mid=a10301020600&bid=207
• Türközü, G. (2009). Korece ve Türkçe Arasındaki Benzerlikler Dil Kültür Bağıntısında Korece ve Türkçe. Ankara: Lotus Yayın.
• Türközü, S. ve Ölçer, M. (2019). Korecenin Türkçe Romanizasyonu Üzerine Bir Çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6(1), 9-29.
• Wang, H. S., Kim, H. S., Park, J. H., Kim, S. C., Chae S. Y., Kim, H. S. ve Lee, J. B. (2005). Hangug Sahöva Hoçinğıo (Kore Toplumu ve Hitaplar). Seul: Youkrackbooks.
• Yang, J. ve Lie, J. W. (2020). Has the collectivism of Koreans been changed? An exploratory study. The Journal of the Korea Contents Association, 20(12), 593-610.
• Yolsuzluk Karşıtı & İnsan Hakları Komisyonu ve Kore Dil Kurumu. (2018). Şidee Madci anın Hoçinğ, Gugminege Murossımnida (Çağa Uymayan Hitaplar, Halka Sorduk). Erişim tarihi: 08.08.2024, https://acrc.go.kr/synap/skin_v2022_21.10.1/doc.html?fn=20181101166cc97249a190&fno=%28181101%29%20%EC%8B%9C%EB%8C%80%EC%97%90%20%EB%A7%9E%EC%A7%80%20%EC%95%8A%EB%8A%94%20%ED%98%B8%EC%B9%AD%2C%20%EA%B5%AD%EB%AF%BC%EC%97%90%EA%B2%8C%20%EB%AC%BC%EC%97%88%EC%8A%B5%EB%8B%88%EB%8B%A4%20%28%EC%B5%9C%EC%A2%85%29.hwp&rs=/synapfile/4A/202311/
• Yoon, T. R. (1994). The Koreans, Their Culture and Personality, G. Yoon ve S. C. Choi (Ed.). Psychology of the Korean People: Collectivism and Individualism içinde (s. 15-26). Seul: Dong-A Publishing & Printing Co., Ltd.
• Yu, E. (2011). Türkiye'de kültür öğretimi temelinde yabancı dil olarak Korece öğretimi ve kültürlerarası uzmanlık (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kore Dil Kurumu Standart Dil Sözlüğü. (2023). Hoçinğ (hitap). Erişim Tarihi: 08.08.2024, https://stdict.korean.go.kr/search/searchView.do?pageSize=10&searchKeyword=%ED%98%B8%EC%B9%AD%EC%96%B4