Selimpaşa Höyük Suriye Şişesi: Mezopotamya Balkanlar Arasındaki Ticari Kanıtlara İstanbul’dan Yeni Bir Katkı

Yıl 2021, Sayı: 27, 21 - 32, 07.11.2021

Şengül Aydıngün

https://doi.org/10.51493/egearkeoloji.934308

Cited By: 1

Öz

İçerisinde sıvı, merhem, koku gibi özel üretimler taşımaya yarayan ‘Şişe’ biçimli kap formu, Tunç Çağları için Anadolu’ya yabancı bir kap tipidir. Bu formun Kuzey Suriye ve Orta Fırat Havzası arasında üretildiği düşünüldüğünden arkeoloji literatüründe yaygın adı ‘Suriye Şişesi’ olarak kabul görmektedir. Genellikle gri renkli metalik tarzda üretilmiş bu şişeler yapım tekniğinin oldukça özenli olmasıyla dikkat çekmiştir. Erken Tunç Çağı ile Orta Tunç Çağı arasında 1000 yıla yakın bir süre boyunca üretildiği bilinen bu formların Anadolu üzerinden geçen bir rota ile Mezopotamya'dan Balkanlara uzanan bölgeler arası sistemli ticaretin önemli arkeolojik kanıtlardan birisi olduğu kabul edilmektedir. İstanbul Selimpaşa Höyük'de ele geçen bir Suriye Şişesinin İstanbul’un Avrupa yakasının da bu uluslararası ticaret sistemi rotası üzerinde ve içerisinde yer aldığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

İstanbul,, Selimpaşa Höyük,, Suriye Şişesi,, Balkanlar,, Mezopotamya

Destekleyen Kurum

Kocaeli Üniveristesi Bilimsel Araştırmalar Projeleri

Selimpaşa Höyük Syrian Bottle: A New Contribution from İstanbul to Commercial Evidence between the Balkans and Mesopotamia

Öz

Kaynakça

• KAYNAKÇA Abay 1997: E. Abay, Keramik der Frühbronzezeit in Anatolien mit Syrichen Affinitäten. Münster.
• Alp 2015: E. Alp, Anadolu İle Güney Komşuları Arasındaki İlişkiler Bağlamında Şişe Biçimli Kap Formlarının Gelişimi, Coğrafi Dağılımı Ve Tarihlenmesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı Protohistorya Ve Önasya Arkeolojisi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Alp 2018: E. Alp, “Bottle Shaped Vessels in Anatolia and the Syrian Bottle”. Anadolu Araştırmaları. Jahrbuch fur Kleinasiatische Forschung 21, 56–75.
• Aydıngün vd. 2010: Ş. Aydıngün, E.Güldoğan and V. Heyd. “2008 yılı İstanbul Tarih Öncesi Çağlar Yüzey Araştırması”, 27. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 3, 273-288.
• Aydıngün vd. 2014a: Ş. Aydıngün, E. Güldoğan, V. Heyd, H. Öniz, “İstanbul’un Batısında Kalan Son Höyük Selimpaşa”, Engin Özgen’e Armağan, (Ed. B. Helwing, A. Engin, B. Uysal), Ankara, 48-55.
• Aydıngün vd. 2021: Şengül G. Aydıngün, N. Başgelen, H. Aydıngün, A. Enez, “İstanbul’un MÖ. 3. Binyılı”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 166; 1-16.
• Baykal ve Seeher 1998: A. Baykal-Seeher/J. Seeher, “Gefase aus Blei in der Fruhen Bronzezeit Anatoliens”. In: G. Arsebuk/M. J. Mellink/W. Schirmer (eds.), Light on the Top of the Black Hill. Studies presented to Halet Cambel (Istanbul) 115–121.
• Blegen vd. 1951: Blegen, C.W., J.L. Caskey, M. Rawson, and J. Sperling, Troy. Vol. 1, General Introduction. The First and Second Settlements. Princeton: Princeton University Press.
• Duru 2010: R. Duru, Gedikli Karahöyük II. Prof. Dr. U. Bahadır Alkım’ın Yönetiminde 1964–1967 Yıllarında Yapılan Kazıların Sonuçları (The Results of Excavations Directed by Prof.Dr. U. Bahadır Alkım Between 1964–1967), Ankara.
• Efe 2007: T. Efe. “The Theories of the ‘Great Caravan Route’ between Cilicia and Troy: The Early Bronze Age III in Inland Western Anatolia”. Anatolian Studies, 57: 47-64.
• Efe ve Fidan 2008: T. Efe, E. Fidan, “Complex Two in the Early Bronze Age II Upper Town of Küllüoba near Eskişehir”, Anatolica 34:67-102.
• Erkanal 1993: A. Erkanal, Anadolu’da Bulunan Suriye Kökenli Mühürler ve Mühür Baskıları. Ankara
• Fidan 2012: E. Fidan. “Küllüoba İlk Tunç Çağı Mimarisi”, Masrop, 1-44.
• Heyd vd. 2010: V. Heyd, Ş. Aydıngün and E. Güldoğan, “Geophysical Applications for ITA 2008: The Example of Selimpaşa Höyük”, 25. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 553- 569.
• Heyd vd. 2016: V. Heyd, Ş. Aydıngün, E. Güldoğan, “Kanlıgeçit-Selimpaşa-Mikhalich and the Question of Anatolian Colonies in Early Bronze Age Southeast Europe”, Of Odysseys and Oddities Printer Oxford: Sheffield Studies in Aegean Archaeology Oxbowbox, 169-201.
• Goldmann 1956: H. Goldman, Excavations at Gozlukule, Tarsus. From the Neolithic through the Bronze Age. Princeton 1
• Güterbock 1938: H. G. Güterbock, Die historische Tradition und ihre Literarische Gestaltung bei Babyloniern und Hethitern bis 1200. Zeitschrift für Assyriologie 10(44): 45-149.56).
• Kampschulte-Orthmann 1984: I. Kampschulte, W. Orthmann, Gräber des 3. Jt.v. Chr. im Syrischen Euphrattal. Ausgrabungen bei Tawi 1975 und 1978. Bonn.
• Korfmann 1983: M. Korfmann. “Demircihüyük. Die Ergebnisse der Ausgrabungen 1975-1978”. Vol. I. Demircihüyük I:Architektur, Stratigraphie und Befunde, Mainz.
• Korfmann 2001: M. Korfmann. “Tarih Öncesi Yerleşim Yeri, Hisarlık Tepesi En Alttan üste Doğru” Troai’nın On kenti”, Düş ve Gerçek Troia, 347-354.
• Kontani 1995: R. Kontani, “Relations Between Kültepe and Northern Syria During the Third Millennium BC”. BAOM XVI, 109-142.
• Kontani 1997: R. Kontani, MÖ. 3.Binin ikinci yarısı ile 2. Binin İlk Çeyreğinde Seramik Bakımından Orta Anadolu ve Kuzey Suriye İlişkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı.
• Kontani 2010: R. Kontani “Kültepe’de ‘Suriye Şişesi’ Biçimli İthal Kaplar Üzerine bir Gözlem”- Anadolu’nun Önsözü Kültepe Kaniş Karumu, İstanbul, s. 52-55.
• Kühne 1976: H. Kühne, Die Keramik vom Tell Chūera und ihre Beziehungen zu Funden aus Syrien-Palästina, der Türkei un dem Iraq. Berlin.
• Lesthakov 1996: K. Lesthakov, “Galabovo Pottery and a New Synchronisation for the Bronze Age in Upper Thrace with Anatolia”, Anatolica 28, 2002, pp. 171-211 Trade Centres in the Early Bronze Age III and Middle Bronze Age in Upper Thrace (On the Interpretation of Baa dere – Konstantia – Galabovo). – Reports of Prehistoric Research Projects 1, 2 Sofia, pp. 239-287.
• Leschtakov ve Zimmermann 2021: L. Leschtakov, T. Zimmermann, “The First Casting Mould for a ‘Syrian Bottle’ from Lipnik, Bulgaria”, Praehistorische Zeitschrift, De Gruyter.
• Orthmann ve Rova 1991: W. Orthmann ve E. Rova, Gräber des 3. Jt.v. Chr. İm Syrischen Euphrattal 2. Ausgrabungen in Wreide. Bonn.
• Ökse 2004: T. Ökse, 2004: “Suriye Şişeleri’nin Taşınma Biçimlerine İlişkin Yeni Bir Bulgu”, Belleten LXVIII, 599-612.
• Özgüç 1986 T. Özgüç, “New Observations on the Relationships of Kültepe with Southeast Anatolia and North Syria During the Third Millenium B.C”, Ancient Anatolia. Aspects of Change and Cultural Development. Essays in honor of Machteld J. Mellink (Ed.. J.V.Canby), The University of Wisconsin Press: 31-47.
• Öztan 1989: A. Öztan, “A Group of Early Bronze Age Pottery from the Konya and Niğde Region”, Anatolia and the Near East.Studies in the Honor of Tahsin Özgüç (Ed. Emre, K., M. Mellink, B.Hruda ve N. Özgüç), Ankara: 407-418.
• Schliemann 1881: H. Schliemann, Ilios. Stadt und Land der Trojaner. Leipzig.
• Schachner ve Schachner 1995: Ş. Schachner, A. Schachner, “Eine ‘Syrische’ Flasche aus Fara”. Mitteilungen der Deutschen Orient Gesellschaft 127, 83–96.
• Sazcı 2007: G. Sazcı, Troia Hazineleri (Istanbul 2007).
• Şahoğlu 2005: V. Şahoğlu, “The Anatolian Trade Network and the Izmir Region During the Early Bronze Age”. Oxford Journal of Archaeology 24, no.4: 339-361.
• Şahoğlu 2019: V. Şahoğlu, “The Early Bronze Age Anatolian Trade Network and its Role in the Transformation of the Anatolian and Aegean Communities”, In: V. Şahoğlu/M. Şevketoğlu/Y. H. Erbil (eds.), Connecting Cultures. Trade and Interconnections in the Ancient Near East from the Beginning until the End of the Roman Period, 115–131. Ankara.
• Türkteki 2011: Murat Türkteki, “Batı ve Orta Anadolu’da Çark Yapımı Çanak Çömleğin Ortaya Çıkışı ve Yayılımı”, MASROP, 45-111.
• Van Loon 1979: M. Van Loon, “1974 and 1975 Preliminary Results of the Excavations at Selenkahiye Near Meskene, Syria”, Annual of the Schools of Oriental Research 44, 97-112.
• Van Loon, ve Meijer 2001: M. Van Loon, ve D. J. M. Meijer, “Graves and Their Contents”. İn van Loon M.N. (eds.), ‘Selenkahiye’, Leiden, Nederlands Historisch Archaeologisch İnstituut te İstanbul.
• Zimmermann 2002: T. Zimmermann, “Eine „Syrische Flasche“der Troiasammlung des Romisch-Germanischen”, Zentralmuseums.Archaologisches Korrespondenzblatt 32, 51–57.
• Zimmermann 2005: T. Zimmermann, “Perfumes and Policies – A ‚Syrian Bottle’ from Kinet Hoyuk and Anatolian Trade Patterns in the Advanced Third Millennium BC”, Anatolica 31, 161–169.