Sayı: 27, 7.11.2021

Yıl: 2021

Araştırma Makaleleri

Kitap Tanıtımı/Book Review

Prof. Dr. Eşref ABAY Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Erken Tunç Çağ Arkeolojisi
Arkeoloji Bilimi, Klasik Dönem Arkeolojisi
Arkeoloji, Arkeolojide Seramik
Doç. Fulya DEDEOĞLU EGE ÜNİVERSİTESİ
Arkeoloji, Erken Tunç Çağ Arkeolojisi, Neolitik Çağ Arkeolojisi, Yerleşim Arkeolojisi

Arkeoloji Dergisi Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü tarafından 1993 yılından beri yayınlanmaktadır. ULAKBİM ölçütlerine uygun hakemli bir dergi olan Arkeoloji Dergisi yılda bir kez düzenli olarak yayınlanmakta olup Prehistorya, Protohistorya, Klasik Arkeoloji, Orta Çağ Arkeolojisi, Epigrafi, Nümizmatik, Antropoloji, Arkeometri ve Eski Çağ Arkeolojisi alanlarında yazılmış, özgün malzeme üzerine yapılmış ya da konusunda özgün fikirler üretmeyi amaçlayan çalışmaları yayınlamayı hedefler.

Prehistorya, Protohistorya, Klasik Arkeoloji, Orta Çağ Arkeolojisi, Epigrafi, Nümizmatik, Antropoloji, Arkeometri ve Eski Çağ Arkeolojisi alanlarında yazılmış, özgün malzeme üzerine yapılmış ya da konusunda özgün fikirler üretmeyi amaçlayan çalışmaları kapsamaktadır.

TEKNİK KURALLAR
1. Süre:
Derginin her yılın Mayıs ayında yayınlanması hedeflenmektedir, bu amaçla çalışmaların çıkması planlanan sayıdan en geç 6 ay önce teslimi gerekmektedir. Yayınlanması istenilen makaleler zaman sınırlaması olmaksızın gönderilebilir. Hakemler tarafından olumlu değerlendirilen makalelerin adedi Arkeoloji Dergisi’nin bir sayısı için fazla olduğu takdirde, bazı makaleler diğer sayıda yayınlanmak üzere havuzda bekletilir. Bu gibi durumlarda öncelik makalelerin gönderiliş zamanı gözetilerek belirlenir.
2. Özet ve anahtar kelimeler:
Türkçe ve yabancı dilde yazılmış 2000 karakter sınırı olan birer özet ve her iki dilde anahtar kelimeler çalışmaya eklenmelidir.
3. Format:
a- Makaleler Almanca, İngilizce, Fransızca ve Türkçe dillerinden birinde, Word 5.0 ve üstü yazım dillerinden birinde oluşturulmalı, yayına hazır metin e-mail ya da CD ile teslim edilmelidir (Macintosh ile hazırlanan epigrafi metinlerinde MS-DOS/Windows’a çevirim sırasında fontlarda kayıp olabilmektedir. Bu nedenle epigrafi metinlerinin Macintosh ile hazırlanması tavsiye edilmez).
b- Makale metni, sayfa düzeni oluşturmadan, 1,5 satır aralığı ile ana metin 11 punto, süreklilik gösterecek şekilde her sayfa sonuna eklenmiş dipnotlar 9 punto ile ve “Times New Roman” karakterinde yazılmalıdır. Yunanca alıntılar hariç, tüm metinde tek yazı karakteri kullanılmalıdır.
c- Paragraf başı verilmemeli, paragraf başı gerektiği durumlarda bir alt satıra geçilmelidir. Başlık ve alt başlıklarda italik, büyük harf, kalın ve altı çizili gibi format özellikleri kullanılmamalıdır.
d- Metnin gerektirdiği zorunlu haller dışında, özellikle katalog veya kaynakça hazırlanırken hiçbir şekilde tablo veya tab/sekmelerle ya da "space bar” kullanılarak bir düzen oluşturulmamalıdır.
4. Uzunluk:
İlke olarak makalelerin dipnotlar dahil 30.000 karakteri (yaklaşık 4.000 kelime/10-15 sayfa), -eğer varsa- fotoğraf ve çizimlerin 12 levhayı aşmaması gerekmektedir. Bundan daha uzun makalelerde editörlerin takdir hakkı göz önüne alınacaktır.
5. Çizim ve fotoğraflar:
a- Çizim ve fotoğraflar en az 600 dpi çözünürlükteki tiff formatında olmalıdır.
b- Metinde kullnılan tablolar ve grafikler hem tiff. Hem de excell formatında gönderilmelidir.
c- Renkli çizim ve fotoğraf teknik imkânların el vermemesi nedeniyle kullanılmayacaktır.
d- Her resim ve çizimin metin içinde adlandırılması için yalnızca “Fig.” Kısaltması kullanılmalı ve figürlerin adlandırılmasında süreklilik olmalıdır (Levha, Resim, Çizim, Şekil, Harita ya da bir başka ifade veya kısaltma kesinlikle kullanılmamalıdır).
6. Noktalama, dipnotlar ve kaynakça:
a- Metindeki her noktalama işaretinin ardından bir boşluk bırakılmalıdır.
b- Metnin içinde yer alan “Fig.” ibareleri, büyük harf ile ve parantez içinde verilmeli; Fig. ibaresinin noktasından sonar bir boşluk bırakılmalı (Fig. 1); ikiden fazla ardışık figür belirtiliyorsa iki rakam arasına boşluksuz kısa tire konulmalıdır. (Fig. 3-5).
c- Cümle içinde veya cümle sonunda yer alan dipnot numaralarının her birisi noktalama (nokta veya virgül) işaretinden sonar yer almalıdır. Dipnotlar, her sayfanın altında verilmeli ve makalenin başından sonuna kadar süreklilik arz etmelidir.
d-Tüm göndermeler dipnotta kısaltılmış formda verilmeli, metin sonuna bir kısaltmalar listesi eklenmelidir. Modern yayınlarda yazar ve tarih sırası ile kısaltma yapılmalıdır (örn: Brıant 1987: 274-278).

e- “Ibid”, “op.cit” ve “loc.cit” gibi kısaltmalar tercih edilmemelidir.
f- Süreli yayınların ve temel kaynakların kısaltmasında ekteki pdf dosyasındaki dizin kullanılmalıdır. Epigrafik çalışmalarda Supplementum Epigraphicum Graecum. Consolidated Index for Volumes XXXVI-XLV (1986-1995) [=http://www.hum.leiden.edu/history/seg-abbreviations.jsp] kullanılabilir. Gönderme yapılan çalışmalar aşağıdaki gibi anılmalıdır. :
g- Dipnotlarda herhangi bir kişiye ya da kuruma teşekkür kısmına yer verilmemeli, bu ifadeler metnin sonunda kaynakçanın hemen öncesinde “TEŞEKKÜR” başlığı altında yer almalıdır.
Monografiler:

Yazar adı baş harfi, Soyadı, Kitabın adı, Basım yeri, yılı, sayfa, Res. Lev. Şeklinde verilmeli.
Dunbabin 1948: 36-43 (dipnotta).
Dundabin 1948: T.J. Dunbabin, The Western Greeks, Oxford. (kaynakçada).

Süreli Yayınlar:
Yazar adı başharfi, Soyadı, “Makale adı”, Süreli yayın adı, sayısı, yılı, sayfa, Res. Lev.
Akkermans vd. 2006: 142, Pl.52. (dipnotta)
Akkermans vd. 2006: P.M.M.G. Akkermans, R. Cappers, C. Cavallo, O. Nieuwenhuyse, B. Nilhamn, I.N. Otte “Investigating the Early Pottery Neolithic of Northern Syria: New Evidence from Tell Sabi Abyad”, AJA 110, 123- 156. (kaynakçada)

Anı Kitapları:

Yazar adı baş harfi, Soyadı, “Makale adı”, (varsa editör), Anı kitabı adı, yılı, basım yeri, sayfa, Res. Lev.
Esin 1989: 138. (dipnotta)

Esin 1989: U. Esin, “An Early Trading Center in Eastern Anatolia”, Tahsin Özgüç’e Armağan, Ankara, 135-141. (kaynakçada)


Kongre Yayınları:
Yazar adı başharfi, Soyadı, “Makale adı”, Editör adı (Ed.), Kongre adı ve yılı, sayfa, Res. Lev.

Momsen ve Kershner 2006: 107. (dipnotta)

Momsen ve Kerschner 2006: H. Mommsen, M. Kerschner, “Chemical Provenance Determination of Pottery: The Example of the Aiolian Pottery Group G” In: A. Villing, U. Schlotzhauser (Eds.) Naukratis: Greek Diversity in Egypt. Studies on East Greek Pottery and Exchange in the Eastern Mediterranean, London, 105-108. (kaynakçada)
7. Antik kaynakların belirtilmesi:
Genel olarak antik kaynaklardan alıntıların çeviri şeklinde verilmesi tercih edilmelidir. Ancak önemli bir noktayı belirtmek amacıyla Yunanca ya da herhangi bir antik dilde metin, gerekli görülüyorsa eklenebilir. Antik metinlerden yapılacak alıntılar sol marjdan bir “tab” aralığı içerde bırakılacak şekilde verilmelidir. Antik kaynaklara yapılan göndermeler dipnotlar yerine metin içerisinde parantez içinde verilmelidir. Antik kaynakların belirtilmesinde “Greek-English Lexicon, Compiled by H.G. Liddell and R. Scott” veya “Oxford Latin Dictionary, Compiled by P.G.W. Glare” veya “http://iam.classics.unc.edu/main/help/A.html” esas alınacaktır. Bu göndermelerde standart olarak kitap, bölüm, pasaj numaraları Arab rakamları ile verilmelidir, Roma rakamları kullanılmamalıdır (“Plinius Nat.His. VI.102” yerine “Plinius HN 6.102” yazılmalıdır.
Metin ya da dipnot içerisinde kullanılan antik dildeki terimler ya da kısa cümleler italik olarak verilmelidir.
8. Makalelerin gönderilmesi:
Makaleler CD ya da e-mail yoluyla gönderilebilir. Makaleler yazarın soyadının yazılı olduğu ve aşağıdakileri içeren bir klasör içinde gönderilmelidir;
a- Yazarın soyadı ile adlandırılmış ve makalenin yalnızca metin kısmını içeren word belgesi.

b- Yazarın tercih ettiği figür düzenini içeren bir word belgesi.
c- Makalenin figürlerini içeren bir klasör içinde yer alan ve her bir figürün, figür numarası alt tire ve yazar soyadı şeklinde (Fig.1_Dedeoğlu gibi) adlandırıldığı belge.
d- Figürlerin açıklamalarını içeren ve başka kaynaklardan alıntı olanların kaynaklarının belirtildiği word belgesi.
e- Tüm makaleyi içeren (metin ve figürler dahil) bir pdf belgesi.
f- Metinde standart PC ya da Mac fontlarının dışında fontlar kullanılması gerekmişse, bu fontlar da makaleyle birlikte CD içinde gönderilmelidir.

g- ULAKBİM kuralları gereği her bir yazarın ORCID numarası alması ve bu numarayı, makale ile birlikte göndermesi gerekmektedir. ORCID, Open Researcher ve Contributor ID'nin kısaltmasıdır. ORCID, Uluslararası Standart Ad Tanımlayıcı (ISNI) olarak da bilinen ISO Standardı (ISO 27729) ile uyumlu 16 haneli bir numaralı bir URI'dir. http://orcid.org adresinden bireysel ORCID için ücretsiz kayıt oluşturabilirsiniz.


Makalelerin aşağıdaki isimlere ve adrese gönderilmesi gerekmektedir:

Dr. Aytekin ERDOĞAN / Dr. M. Nezih AYTAÇLAR (Klasik Arkeoloji)

Dr. Eşref ABAY/ Dr. Fulya DEDEOĞLU (Prehistorya, Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi)

Yazışma Adresi:

Arkeoloji Dergisi

Ege Üniversitesi

Edebiyat Fakültesi

Arkeoloji Bölümü

35100 Bornova, İzmir, Türkiye

Fax: (232) 388 11 02

Web: egearkeolojidergisi.com

E-mail: erdogan105@hotmail.com

naytaclar@yahoo.com

dedeoglufulya@hotmail.com

esref.abay@ede.edu.tr

İletişimin sağlıklı sürdürülebilmesi için yazarın açık adresi ve e-posta adresinin belirtilmesi uygun olacaktır.

ETİK KURALLAR
Arkeoloji Dergisi Prehistorya, Protohistorya, Klasik Arkeoloji, Orta Çağ Arkeolojisi, Epigrafi, Nümizmatik, Antropoloji, Arkeometri ve Eski Çağ Arkeolojisi alanlarında yazılmış nitelikli, özgün bilimsel makaleleri yayımlamak amacıyla aşağıda belirtilen etik ilkeler ve kurallara bağlı olarak yayınlanan hakemli bir dergidir. Arkeoloji Dergisi’ne gönderilen makaleler çift taraflı kör hakemlik süreciyle değerlendirilmekte ve ücretsiz erişimle elektronik olarak yayımlanmaktadır. Aşağıda yazarların, dergi editörünün, hakemlerin ve yayıncının etik sorumlulukları, rolleri ve görevleri yer almaktadır. Aşağıda yer alan etik ilkeler ve kurallar ‘Yayın Etiği Komitesi’nin (Committe on Publication Ethics - COPE (https://publicationethics.org/)) yönergesine göre hazırlanmıştır. Ayrıca Arkeoloji Dergisi‘nde intihal ve etik dışı davranışlar olarak kabul edilen durumlara ilişkin bilgi verilmiştir.
Yazar(lar)
• Arkeoloji Dergisi’ne gönderilen makalelerin Prehistorya, Protohistorya, Klasik Arkeoloji, Orta Çağ Arkeolojisi, Epigrafi, Nümizmatik, Antropoloji, Arkeometri ve Eski Çağ Arkeolojisi alanlarında yazılmış özgün çalışmalar olması gerekmektedir.
• Makalelerde yararlanılan tüm kaynaklar (yazarlar, çevrimiçi sayfalar, kişisel görüşmeler, vb.) için doğru ve uygun bir şekilde kaynak gösterilmelidir.
• Dergiye gönderilen makalelerin başka bir dergiye gönderilmediği belirtilmeli ve Telif Hakkı Devir Formu (http://www.tisej.com) doldurulmalıdır.
• Makaleye fikren katkıda bulunmayan kişiler yazar olarak belirtilmemelidir.
• Gönderilen makaleye ilişkin çıkar çatışmaları belirtilmeli ve nedeni açıklanmalıdır.
• Yazarların, hakem sürecindeyken çalışmalarına ilişkin ham verileri editörler kuruluna iletmesi istenebilir, bu durumda yazarların ham verilerini editörler kuruluyla paylaşmaları beklenmektedir. Yazarlar, yayımlanan bir makaleye ilişkin verileri 5 yıl süreyle saklamakla yükümlüdürler.
• Yazarlar çalışmalarında bir hata tespit ettiklerinde editörü ve editörler kurulunu bilgilendirmeli, düzeltme ya da geri çekme süreci için işbirliği kurmalıdırlar.
Hakemler
Arkeoloji Dergisi’ne gönderilen tüm makaleler çift taraflı kör hakemlik süreci ile değerlendirilmektedir. Çift taraflı kör hakemlik, yansız, nesnel ve bağımsız bir değerlendirme sürecinin sağlanabilmesi için yazarların hakemlerden, hakemlerin de yazarlardan gizli tutulması anlamına gelmektedir. Hakemlere makaleler değerlendirilmek üzere dergi yönetim sisteminden iletilmektedir. Hakemlerin, değerlendirdikleri makalenin derginin ilgili alanlarına katkısı ve makalenin yayımlanabilir olup olmadığına ilişkin kararları ve bu kararlarına ilişkin gerekçelerini içeren bir form doldurmaları gerekmektedir. Arkeoloji Dergisi’nin hakemlerinin etik sorumlulukları ve rolleri aşağıda belirtildiği gibidir:
• Hakemlerin yalnızca uzmanlık alanlarına ilişkin makalelere hakemlik yapmaları gerekmektedir.
• Hakemlerden çıkar çatışmaları bulunmayan makalelere hakemlik yapmayı kabul etmeleri beklenmektedir. Hakemler herhangi bir çıkar çatışması fark ettiklerinde editörü bilgilendirmeli ve ilgili makalenin hakemliğini yapmayı reddetmelidirler.
• Hakemler makaleleri yansız ve nesnel olarak değerlendirmelidirler.
• Hakemlerin değerlendirdikleri makalelere ilişkin Hakem Değerlendirme Formu’nu doldurmaları gerekmekte, çift taraflı kör hakemlik sürecine zarar vermemek için formlarda isimlerini belirtmemeleri beklenmektedir. Hakemlerin değerlendirdikleri makalenin yayımlanabilir olup olmadığına ilişkin kararları ile kararlarına ilişkin gerekçelerini de bu formda belirtmeleri gerekmektedir.
• Hakemlerin önerilerinde kullandıkları üslubun kibar, saygılı ve bilimsel olması gerekmektedir. Hakemler saldırgan, saygısız ve öznel kişisel yorumlardan kaçınmalıdırlar. Hakemlerin bu tür bilimsel olmayan yorumlarda bulundukları tespit edildiğinde yorumlarını yeniden gözden geçirmeleri ve düzeltmeleri için editör ya da editörler kurulu tarafından kendileriyle iletişime geçilebilmektedir.
• Hakemlerin kendilerine verilen süre içerisinde değerlendirmelerini tamamlamaları gerekmekte ve burada belirtilen etik sorumluluklara uymaları beklenmektedir.
Editörler
Editörlerin ‘Yayın Etiği Komitesi’nin (Committe on PublicationEthics - COPE (https://publicationethics.org/)) yayınlamış olduğu ‘COPE Dergi Editörleri için Etik Davranışlar ve En İyi Uygulamalar Kılavuzu’ (COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors (https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf)) ve ‘COPE Dergi Editörleri için En İyi Uygulamalar Kılavuzu’nda (COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors (https://publicationethics.org/files/u2/Best_Practice.pdf)) yer alan ve aşağıda listelenen etik sorumluluklara uyması gerekmektedir.
Editörler dergide basılan tüm makalelerden sorumludur. Editörlerin etik görevleri ve sorumlulukları aşağıdaki gibidir:
Genel Sorumluluklar
• Editörler derginin niteliğinin artırılması ve gelişimine katkıda bulunmak için çaba sarf etmekle yükümlüdür.
• Editörlerin, yazarların ifade özgürlüğünü desteklemesi gerekmektedir.
Okuyucularla İlişkiler
• Editörlerin,dergide hakem değerlendirmesinin gerekli olmadığı bölümlerin (editöre mektup, davetli yazılar, konferans duyuruları vb.) açıkça belirtildiğinden emin olması gerekmektedir.
• Editörlerin, yayımlanan makalelerin dergi okuyucularının bilgi ve becerileriyle uyumlu olabilmesi için çaba sarf etmesi gerekmektedir.
Hakemlerle İlişkiler
• Editör, hakemlerin bilgi ve uzmanlıklarına uygun makaleleri değerlendirmelerini istemelidir. Böylece makalelerin alanında uzman kişilerce uygun bir şekilde değerlendirilmesi sağlanmalıdır.
• Editör, hakemlerin bir makaleyi değerlendirmeden önce makaleye ilişkin çıkar çatışmaları bulunmadığını belirtmelerini talep etmekle yükümlüdür.
• Editörlerin, hakem değerlendirme sürecine ilişkin gerekli tüm bilgileri ve hakemlerden yapması beklenenleri hakemlere iletmesi gerekmektedir.
• Editörler, hakem değerlendirme sürecinin çift taraflı kör hakemlik ile sürdürüldüğünden emin olmalı ve yazarlara hakemleri, hakemlere de yazarları ifşa etmemelidir.
• Editörler, hakemleri zamanlama ve performanslarına göre değerlendirmelidir.
• Editörler, hakemlere ilişkin bir veri tabanı oluşturmalı ve hakemlerin performansına göre veri tabanını güncellemelidir.
• Editörler, kaba ve niteliksiz yorumlarda bulunan ya da geç dönen hakemleri hakem listesinden çıkarmalıdır.
• Editörler, hakem listesini hakemlerin uzmanlık alanlarına göre sürekli yenilemeli ve genişletmelidir.
Yazarlarla İlişkiler
• Editörler, yazarlara kendilerinden ne beklendiğine ilişkin yayım ve yazım kuralları ile örnek şablonu sürekli güncellemelidir.
• Editörler dergiye gönderilen makaleleri dergi yazım kuralları, çalışmanın önemi, özgünlüğü açısından değerlendirmeli ve makaleyi ilk gönderim sürecinde reddetme kararı alırsa, yazarlara bunun nedenini açık ve yansız bir şekilde iletmelidir. Bu süreçte, makalenin dilbilgisi, noktalama ve/veya yazım kuralları (kenar boşlukları, uygun şekilde referans gösterme, vb.) açısından tekrar gözden geçirilmesi gerektiğine karar verilirse, yazarlar bu konuda bilgilendirilmeli ve gerekli düzeltmeleri yapabilmeleri için kendilerine zaman tanınmalıdır.
• Makalelerde gönderim ve yayıma kabul tarihleri yer almalıdır.
• Yazarların makalelerinin durumuna ilişkin bilgi talebi olduğunda çift taraflı kör hakemlik sürecini bozmayacak şekilde yazarlara makalelerinin durumuna ilişkin bilgi verilmelidir.

Editörler Kurulu ile İlişkiler
• Editörler, yeni editörler kurulu üyelerine yayım ve yazım kurallarını iletmeli ve kendilerinden beklenenleri açıklamalıdır.
• Editörler, editörler kurulu üyelerine yayım ve yazım kurallarının en güncel halini iletmelidir.
• Editörler, editörler kurulu üyelerini değerlendirmeli ve derginin gelişimine aktif olarak katılım gösterecek üyeleri editörler kuruluna seçmelidir.
• Editörler, editörler kurulu üyelerini aşağıda yer alan rolleri ve sorumluluklarına ilişkin bilgilendirmelidir
- Derginin gelişimini desteklemek
- Kendilerinden istendiğinde uzmanlık alanlarına ilişkin derlemeler yazmak
- Yayım ve yazım kurallarını gözden geçirmek ve iyileştirmek
- Derginin işletiminde gerekli sorumlulukları yerine getirmek
Yayıncı
Arkeoloji Dergisi, Türk Kooperatifçilik Kurumu tarafından yayımlanmaktadır. Yayıncının etik sorumlulukları aşağıdaki gibidir:
• Yayıncı, Arkeoloji Dergisi’nde makale yayımlama sürecinde karar merciinin ve hakemlik sürecinin editörün sorumluluğu olduğunu kabul eder.
• Yayıncı derginin web sayfasında derginin açık, elektronik ve ücretsiz erişimini sağlar.

İntihal ve Etik Dışı Davranışlar
Arkeoloji Dergisi’ne gönderilen tüm makaleler basılmadan önce IThenticate (http://www.ithenticate.com/) ya da Turnitin (https://www.turnitin.com/) yazılım programı ile taranmaktadır. Benzerlik oranı %20 dur ve altında olan makaleler yayına kabul edilir. Bu oranı aşan makaleler ayrıntılı olarak incelenir ve gerekli görülürse gözden geçirilmesi ya da düzeltilmesi için yazarlara geri gönderilir, intihal ya da etik dışı davranışlar tespit edilirse yayımlanması reddedilir.
Aşağıda etik dışı bazı davranışlar listelenmiştir:
• Çalışmaya fikren katkıda bulunmayan kişilerin yazar olarak belirtilmesi.
• Çalışmaya fikren katkıda bulunan kişilerin yazar olarak belirtilmemesi.
• Makale yazarın yüksek lisans/doktora tezinden ya da bir projeden üretilmişse bunun belirtilmemesi.
• Dilimleme yapılması yani, tek bir çalışmadan birden fazla makale yayımlanması.
• Gönderilen makalelere ilişkin çıkar çatışmalarının bildirilmemesi.
• Çift taraflı kör hakemlik sürecinin deşifre edilmesi.
İletişim:www.tisej.com