Dijital Okuryazarlık Ölçeği: Türkçe ’ye Uyarlama Çalışması

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 1, 408 - 429, 07.07.2017

Nazire Burçin Hamutoğlu , Özlem Canan Güngören , Gülden Kaya Uyanık , Duygu Gür Erdoğan

https://doi.org/10.12984/egeefd.295306

Cited By: 81

Öz

Bu çalışmada Ng tarafında 2012 yılında geliştirilen 17
maddeden oluşan “Dijital Okuryazarlık Ölçeğinin” Türkçe ’ye uyarlaması
yapılmıştır. Ölçeğin orijinali 4 faktörlü bir yapıya sahiptir. Bu faktörler
tutum, teknik, bilişsel ve sosyal boyutlardan oluşmaktadır. Ölçeğin Türkçe’ ye
uyarlama çalışmaları dilsel eşdeğerlik ile başlamış, iyi derecede İngilizce ve
Türkçe bilen 3 uzman tarafından İngilizce'den Türkçe'ye, farklı 3 uzman
tarafından da Türkçe'den İngilizce'ye çevrilmiş, uzmanların görüşleri
doğrultusunda Türkçe deneme formu elde edilerek İngilizce ve Türkçe bilen 37
akademisyene iki hafta arayla her iki form uygulanmış ve her iki form
arasındaki korelasyon katsayıları anlamlı olarak bulunmuştur. Dilsel
eşdeğerliğin ardından AFA, DFA ve güvenirlik analizleri ile gerçekleştirilmiştir.
AFA için 185 öğrenciden elde edilen veriler, DFA için ise farklı 210 öğrenciden
elde edilen veriler kullanılmıştır. Birinci düzey DFA ile araştırma grubundaki
kişi sayısı faktör analizi için yeterli seviyede olduğu,  ikinci düzey DFA ile dijital okuryazarlık
örtük değişkenin anlamlı birer yordayıcısı olduğu bulunmuştur. İç tutarlılık
katsayısı (Cronbach Alpha) ve test tekrar test yöntemleriyle de ölçeğin
güvenirliğine bakılmıştır.  Elde edilen
bulgular sonucunda ölçeğin Türkçe formunun geçerli ve güvenilir bir yapıya
sahip olduğu görülmüştür.

Bu makale için 17-12-2021 tarihinde bir düzeltme yayınlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egeefd/issue/66261/1037452 

Anahtar Kelimeler

dijital okuryazarlık, ölçek, güvenirlik, geçerlik

Kaynakça

• Bentler, P.M. (1980). Multivariate analysis with latent variables: Causal modeling. Annual Review of Psychology, 31, 419-456.
• Bentler, P.M., ve Bonett, D.G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88, 588-606.
• Browne, M. W.,ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. K. A. Bollen ve J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (ss. 136-162). Beverly Hills, CA: Sage.
• BTK. (2010). Ailelerin İnternet Algıları ve Eğilimleri Araştırması. Ankara: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu.
• BTK. (2012). Pazar Verileri 4. Çeyrek Raporu. Ankara: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu.
• Burnett, K. ve McKinley, E.G. (1998). Modeling information seeking. Interacting With Computers, 10, 285-302.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Byrne, B.M., ve Campbell, T.L. (1999). Cross-cultural comparisons and the presumption of equivalen tmeasurement and theoretica lstructure: A look beneath the surface. Journal of Cross-Cultural Psychology , 30, 555-574.
• Çubukçu, A. ve Bayzan, ş. (2013). Türkiye’de Dijital Vatandaşlık Algısı ve Bu Algıyı İnternetin Bilinçli, Güvenli ve Etkin Kullanımı ile Artırma Yöntemleri. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5, 148-174.
• EuroStat (2016). Internet – level of access, use and activities. http://ec.europa.eu/eurostat/web/information-society/data/database adresinden 16.03.2016 tarihinde elde edilmiştir.
• Field, A. (2009). Discovering statistics Using SPSS. London: SAGE Publications Ltd.
• Hamutoğlu, N. B. ve Kıyıcı, M. (2014). Öğretmen Adaylarının Eğitimde Mobil Teknolojileri Kullanım Algısı. 8th International Computer&Instructional Technologies Symposium, Trakya University Edirne, 284-290.
• Jöreskog, K.G.,ve Sörbom, D. (1993). LISREL 8: User’sguide. Chicago: Scientific Software.
• Karaca, Ş. ve Gülmez, M. (2010). Mobil Pazarlama: Kavramsal Bir Değerlendirme. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 69-81.
• Kline, R.B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Marsh, H.W.,Hau, K.T., Artelt, C., Baumert, J., ve Peschar, J.L. (2006). OECD’s brief self-report measure of educational psychology’s most useful affective constructs: Cross-cultural, psychometric comparisons across 25 countries. International Journal of Testing, 6(4), 311-360.
• Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy? Computers & Education, 59, 1065-1078.
• Özbay, M. ve Özdemir, O. (2014). Türkçe Öğretim Programı İçin Bir Öneri: Dijital Okuryazarlığa Yönelik Amaç ve Kazanımlar. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2 (2), 31-40.
• Pallant, J. (2005). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for windows. Australia: Australian Copyright.
• Ribble, M. (2011). Digital Citizenship in Schools. Washington DC: The International Society for Technology in Education (ISTE).
• Schermelleh-Engel, K.,ve Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Sönmez, E. E.,ve Gül, H. Ü. (2014). Dijital Okuryazarlık ve Okul Yöneticileri. 19. Türkiye’de İnternet Konferansı. http://inet-tr.org.tr/inetconf19/ozet/69.html adresinden 05.01.2016 tarihinde elde edilmiştir.
• Tornero, J. M. P. (2004). Promoting digital literacy: Understanding digital literacy. Barcelona: University of Autonoma.
• TÜİK. (2010). Hane Halkı Bilişim Teknolojileri Kullanım İstatistikleri. Ankara: T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu.
• Tüzel, S.ve Tok, M. (2013). Öğretmen Adaylarının Dijital Yazma Deneyimlerinin İncelenmesi. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 6(15), 577-596.
• Zins, C. (2000). Success, a structured search strategy rationale, principles and implications. Journal of the American Society for Information Science, 51, 1232-1247.