Yazma Eğitiminde Geri Bildirim: Kavramsal Bir Çerçeve

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 2, 96 - 111, 26.10.2025

Mustafa Fidan , Cafer Çarkıt

https://doi.org/10.53506/egitim.1643997

Öz

Bu çalışmanın amacı yazma eğitiminde geri bildirime yönelik kavramsal bir çerçeve oluşturmaktır. Geri bildirim öğrencilerin yazma becerilerini geliştirmelerine, metinlerini daha etkili bir şekilde düzenlemelerine ve yazma sürecine yönelik stratejik farkındalık kazanmalarına olanak tanıyan kritik bir öğretim aracı olarak kabul edilmektedir. Yazma eğitimi bağlamında geri bildirim, sadece hataların düzeltilmesi amacıyla sunulmamaktadır. Aynı zamanda öğrenme sürecini desteklemek, öğrencilerin öz-düzenleme becerilerini güçlendirmek ve uzun vadeli öğrenme alışkanlıkları kazandırmak amacıyla sunulmaktadır. Bu nedenle yazma eğitiminde geri bildirim, sürecin önemli bir parçası olarak görülmektedir. Bu çalışmada geri bildirimin farklı türleri ve etkili geri bildirim uygulamaları detaylı bir şekilde incelenmektedir. Eğitimde geri bildirim kategorilerinden hareketle yazma eğitiminde kullanılan geri bildirim türleri kategoriler halinde sunulmaktadır. Böylece yazma sürecinde geri bildirim uygulamalarına yönelik alan uygulayıcılarına kılavuzluk edilmesi hedeflenmektedir. Çalışma ile yazma eğitiminde geri bildirimin yalnızca bir değerlendirme aracı olarak değil aynı zamanda öğrenme sürecini derinleştiren ve destekleyen çok boyutlu bir pedagojik yaklaşım olarak ele alınması gerektiği vurgulanmaktadır. Bu bağlamda, geri bildirim süreçlerinin çeşitlendirilmesi, öğrenci merkezli bir anlayışla yapılandırılması ve teknoloji destekli araçlarla zenginleştirilmesi, yazma becerilerinin geliştirilmesi açısından önemli fırsatlar olarak değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yazma , yazma eğitimi , geri bildirim , geri bildirim türleri

Feedback in Writing Education: A Conceptual Framework

Öz

The purpose of this study is to establish a conceptual framework for feedback in writing education. Feedback is accepted as a critical teaching tool that enables students to improve their writing skills, organize their texts more effectively, and gain strategic awareness of the writing process. In the context of writing education, feedback is not provided solely for the purpose of correcting errors. It is also offered to support the learning process, strengthen students’ self-regulation skills, and foster long-term learning habits. Therefore, feedback in writing education is seen as an important part of the process. In this study, different types of feedback and effective feedback practices are examined in detail. Based on the feedback categories in education, the types of feedback used in writing education are presented in categories. Thus, it is aimed to guide field practitioners regarding feedback practices during the writing process. The study emphasizes that feedback in writing education should be considered not only as an evaluation tool but also as a multidimensional pedagogical approach that deepens and supports the learning process. In this context, diversifying feedback processes, structuring them with a student-centered approach and enriching them with technology-supported tools are considered important opportunities for improving writing skills.

Anahtar Kelimeler

Writing , writing education , feedback , types of feedback

Kaynakça

• Akdaş, A. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının ortaokul öğrencilerinin yazılı metinlerine yönelik geri bildirimleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• Baran, H. (2020). Açık ve uzaktan eğitimde ölçme ve değerlendirme. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(1), 28-40.
• Baş, T., ve Akturan, U. (2017). Sosyal bilimlerde bilgisayar destekli nitel araştırma yöntemleri (3.Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Başaran, İ. E. (2005). Eğitim psikolojisi gelişim, öğrenme ve ortam. Nobel Yayın Dağıtım.
• Başol, G., Çakan, M., Kan, A., Özbek, Ö. Y., Özdemir, D., ve Yaşar, M. (2013). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi.
• Beach, R. & Friederich, T. (2006). Response to writing. In C. A MacArthur, S. Graham, J.Fitzgerald (Ed.), Handbook of writing research (pp. 222-234). The Guilford Press.
• Bloom, B. S. (2016). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme (D. A. Özçelik, Çev.). Pegem Akademi. Brookhart S. M. (2010). Formative assessment strategies for every classroom: An ASCD action tool. ASCD Publication.
• Brookhart, S. M. (2017). How to give effective feedback to your students (2nd ed.). ASCD Publication.
• Carless, D. (2006). Differing perceptions in the feedback process. Studies in Higher Education, 31(2), 219–233. https://doi.org/10.1080/03075070600572132
• Coşkun, E. (2007). Yazma eğitimi. A. Kırkkılıç & H. Akyol (Ed.), İlköğretimde Türkçe öğretimi içinde (s. 49-91). Pegem Akademi.
• Coşkun, E., ve Tamer, M. (2015). Yazma eğitiminde geri bildirim türleri ve kullanımı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 337-372.
• Çarkıt, C., ve Karadüz, A. (2015). Ortaokul yazarlık ve yazma becerileri dersi bağlamında yazma becerisi öğretimi üzerine öğretmen görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 364– 381. https://doi.org/10.14686/buefad.v4i2.5000137223
• Çelen, B. (2010). Sanal alıştırma ortamlarında doğrulayıcı geribildirim kullanımının motivasyona, akademik başarıya ve kalıcı öğrenmeye etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Dökmen, Ü. (1982). Farklı tür geribildirimlerin (feedback) öğrenmeye etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 15(2), 71-18.
• Durmuş, A. O. (2022). Dereceli puanlama anahtarına dayalı geri bildirimin Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde yazma becerisinin geliştirilmesine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ellis, R. (2009). Corrective feedback and teacher development. L2 Journal, 1(1), 3–18. https://doi.org/10.5070/L2.V1I1.9054
• Eren, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinin yazma sürecinde aldıkları geri bildirim ile ilgili görüşleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Eren, M., ve Kana, F. (2019). Ortaokul öğrencilerinin yazma sürecinde aldıkları geri bildirim ile ilgili görüşleri. International Social Sciences Studies Journal, 5(36),2998-3010.
• Ferris, D. R. (2003). Response to student writing: Implications for second language students. Routledge.
• Ferris, D. R. (2004). The "grammar correction" debate in L2 writing: Where are we, and where do we go from here? (and what do we do in the meantime?). Journal of Second Language Writing, 13(1), 49–62. https://doi.org/10.1016/j.jslw.2004.04.005
• Ferris, D. R. (2014). Response to student writing: Implications for second language students. Routledge.
• Gan, Z., He, J., Zhang, L. J., & Schumacker, R. (2023). Examining the relationships between feedback practices and learning motivation. Measurement: Interdisciplinary Research and Perspectives, 21(1), 38-50. https://doi.org/10.1080/15366367.2022.2061236
• Göçer, A. (2018). Türkçe eğitiminde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi.
• Göçer, A. (2022). Yazma eğitimi (5. Baskı). Pegem Akademi.
• Göçer, A., ve Şentürk, R. (2019). Türkçe eğitiminde yazma becerilerini geliştirmeye yönelik kullanılabilecek geribildirim türleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 43, 123-149.
• Gömleksiz, M. (2010). Sözlükçe. M. Gömleksiz ve S. Erkan (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme (3. Basım) içinde (s. 307-320). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Graham, S. (2018). Instructional feedback in writing. In A. A. Lipnevich and J. K. Smith (Eds.), The Cambridge handbook of instructional feedback (pp. 145–168). Cambridge University. Press. https://doi.org/10.1017/9781316832134.009
• Guenette, D. (2007). Is feedback pedagogically correct?: Research design issues in studies of feedback on writing. Journal of Second Language Writing, 16(1), 40-53. https://doi.org/10.1016/j.jslw.2007.01.001
• Güler, N. (2011). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi
• Güneş, E. (2007). Web ortamında problem temelli öğrenmede farklı geribildirim stratejilerinin ve internet kullanımına yönelik tutumun öğrenme üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Han, B. (2022). COVID-19 Sürecinde uzaktan eğitim sınıflarında geribildirim. Uygulamada Eğitim ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 78-93.
• Hattie, J., & Timperley, H. (2007). The power of feedback. Review of Educational Research, 77(1), 81-112. https://doi.org/10.3102/003465430298487
• Haughney, K., Wakeman, S., & Hart, L. (2020). Quality of feedback in higher education: A review of literature. Education Sciences, 10(3), 1-15. https://doi.org/10.3390/educsci10030060
• Hyland, K. (2019). Second language writing. Cambridge University Press.
• Hyland, K., & Hyland, F. (2006). Feedback on second language students' writing. Language Teaching, 39(2), 83–101. https://doi.org/10.1017/S0261444806003399
• Irawan, R., & Seran, E. D. (2021). The Correlation between the teacher's oral feedback and the students' writing motivation. FOSTER: Journal of English Language Teaching, 2(3), 358-371. https://doi.org/10.24256/foster-jelt.v2i3.51
• Işık, Ö. F. (2015). Türkçenin ikinci dil olarak öğretiminde elektronik geri bildirimler aracılığıyla yazma becerisinin geliştirilmesine yönelik uygulamalı bir çalışma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (2009). An educational psychology success story: Social Interdependence theory and cooperative learning. Educational Researcher, 38(5), 365–379. https://doi.org/10.3102/0013189x09339057
• Kantarcı, S. (2014). Çalışma ortamında geribildirim ve sonuçları (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Kaufman, J. H. & Schunn, C. D. (2011). Students’ perceptions about peer assessment for writing: their origin and impact on revision work. Instruction Science, 39, 387–406. https://doi.org/10.1007/s11251-010-9133-6
• Keh C. L. (1996). Feedback in the writing process: A model and methods for implementation. In T. Hedge & N. Power Whitney (Ed.), Practice and pedagogy (pp. 271-282). Oxford Publication.
• Keh, C. L. (1990). Feedback in the writing process: A model and methods for implementation. ELT Jurnal, 44(4), 294-304.
• Kırbaç, M., Balı, O., & Macit, E. (2017). Eğitim sisteminde geri bildirim ile ilgili öğretmen görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(7), 57-74.
• King, P. E., & Behnke, R. R. (1999). Technology-based instructional feedback intervention. Educational Technology, 39(5), 43–49.
• Kulhavy, R. W., & Wager, W. (1993). Feedback in programmed learning: Historical context and implications for practice. In J. V. Dempsey & G. C. Sales (Eds.), Interactive instruction and feedback (pp. 3-20). Educational Technology Publication.
• Kulik, J.A., & Kulik, C.C. (1990). Timing of feedback and verbal lerarning. Review of Educational Research, 58(1),79-97 https://doi.org/10.3102/00346543058001079
• Kutlu, Ö., Doğan, C. D., ve Karakaya, İ. (2015). Ölçme ve değerlendirme: Performansa ve portfolyoya dayalı durum belirleme (5. Baskı). Pegem Akademi.
• Kuyumcu, N. (2016). Kuram iyi de sınıfta ne yapalım?. E Yayınları.
• Langer, P. (2011). The use of feedback in education: a complex instructional strategy. Psychological Reports, 109(3), 775-784. https://doi.org/10.2466/11.PR0.109.6.775-784
• Lipnevich, A. A., & Smith, J. K. (2009). I really need feedback to learn: Students' perspectives on the effectiveness of the types of written feedback practices. Educational Assessment, Evaluation and Accountability, 21(4), 347–367. https://doi.org/10.1007/s11092-009-9082-2
• Mahmoudi, F. & Buğra, C. (2020). The effects of Using rubrics and face to face feedback in teaching writing skill in higher education. International Online Journal of Education and Teaching, 7(1), 150–158.
• McCarthey, S. J. (1992). The teacher, the author, and the text: variations in form and content of writing conferences. Journal of Reading Behaviour, 24(1), 51– 82.
• MEB (2024). Ortaokul Türkçe dersi öğretim programı Türkiye yüzyılı maarif modeli. https://mufredat.meb.gov.tr/ sitesinden 20.09.2024 tarihinde ulaşılmıştır.
• Mor, E. (2024). Sınıf-içi ölçmelerde geribildirimin yeri. Journal of Applied Measurement and Assessment, 1(2), 12-28.
• Nelson, M. M., & Schunn, C. D. (2009). The nature of feedback: How different types of peer feedback affect writing performance. Instructional Science, 37, 375-401. https://doi.org/10.1007/s11251-008-9053-x
• Nicol, D. J., & Macfarlane-Dick, D. (2006). Formative assessment and self‐regulated learning: A model and seven principles of good feedback practice. Studies in Higher Education, 31(2), 199–218. https://doi.org/10.1080/03075070600572090
• Orhon, G. (2023). Yine yazı yazıyoruz (7. Baskı). Pegem Akademi.
• Özalp, M. T. & Kaymakcı, S. (2022). Türkiye’de eğitim bilimleri alanında geri bildirim üzerine yapılmış lisansüstü tezlerin analizi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 468-483.
• Özalp, M. T. (2024). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarına yönelik geliştirilen geri bildirim öğretim paketinin etkililiğinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• Özdeş, M. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde yazılı akran ve öğretmen geribildirimleri üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Özşavlı, M. (2023). Akran geri bildiriminin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin yazma becerisine etkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 12(1), 253-273.
• Sarıkaya, H. (2023). Yazılı metinleri ölçme ve değerlendirmede geri bildirim kaynakları. Uluslararası Filoloji Bengü, 3(2), 29-46. https://doi.org/10.29228/filolojibengu.31
• Schimmel, B.J. (1988). Providing meaningful feedback in courseware. In D.H. Jonassen (Ed.), Instructional Design For Microcomputer Courseware (s.183-195). Lawrence Erlbaum Associates.
• Shute, V. J. (2008). Focus on formative feedback. Review of Educational Research, 78(1), 153–189. https://doi.org/10.3102/0034654307313795
• Süğümlü, Ü. (2021). Türkçe öğretiminde öz değerlendirme uygulamaları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(2), 733-752. https://doi.org/10.37217/tebd.972445
• Şengül, M. (2020). Türkçe eğitiminde ölçme ve değerlendirmeyle ilgili güncel sorunlar. C. Alyılmaz, O. Er ve İ. Çoban (Ed.), Türkçe eğitiminin güncel sorunları (s.289-300). Eğiten kitap.
• Tamer, M. (2013). Türkçe öğretmenlerinin yazma eğitiminde geribildirimleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• TDK (2023). Güncel Türkçe sözlük. TDK Yayınları.
• Trang, N. T. H. (2009). Relationship between teacher written feedback and progress of the freshmen in writing. (Master Thesis). Vietnam National University.
• Truscott, J. (1996). The case against grammar correction in L2 writing classes. Language Learning, 46(2), 327–369. https://doi.org/10.1111/j.1467-1770.1996.tb01238.x
• Tu, S. P., & Ego-ugan, G. B. (2024). Teacher feedback shaping emotions and motivation in EFL writing. In B. Lacy, P. Lege, & P. Ferguson (Eds.), Growth mindset in language education. JALT. https://doi.org/10.37546/JALTPCP2023-32
• Turgut, M. F., ve Baykul, Y. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi.
• Ülper, H. (2011). Öğrencilerin ürettikleri taslak metinlerine yönelik geri bildirim almaya ilişkin yeğleyişleri. Mehmet Âkif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(22), 280-300.
• Wondim, B. M., Bishaw, K. S., & Zeleke, Y. T. (2023). Effects of teachers’ written corrective feedback on the writing achievement of first‐year Ethiopian University Students. Education Research International, 2023(1), 7129978. https://doi.org/10.1155/2023/7129978
• Wu, Y., & Schunn, C. D. (2021). The effects of providing and receiving peer feedback on writing performance and learning of secondary school students. American Educational Research Journal, 58(3), 492-526.
• Wulandari, Y. (2022). Effective feedback to improve students’ writing skills. Educalitra: English Education, Linguistics, and Literature Journal, 1(1), 10-17. https://doi.org/10.5281/zenodo.12795486
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Zacharias, N. T. (2007). Teacher and Student Attitudes toward Teacher Feedback, RELC Journal, 38(1), 38-52.
• Zamel, V. (1985). Responding to student writing. Tesol Quarterly, 19(1), 79-101