Okul Yöneticilerinin Yeterlik Düzeylerine İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 22, 292 - 325, 30.11.2022

Naci Ufuk Yüksekli Veysel Okçu

https://doi.org/10.55605/ejedus.1095814

Cited By: 3

Öz

Okulları başarılı eğitim kurumlarına dönüştürmede birinci derecede sorumlu olan kişiler okul yöneticileridir. Okul yöneticilerinin bu hedefe ulaşabilmeleri için bir takım yeterliklere sahip olmaları gerekmektedir. Araştırmanın amacı, öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin yeterlik düzeylerini belirlemektir. Araştırmada karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu; 2018-2019 öğretim yılında Siirt’te bulunan, nicel çalışma için basit seçkisiz yöntemle seçilen 402 öğretmen, nitel çalışma için maksimum çeşitlilikle seçilen 15 öğretmen olmak üzere toplamda 417 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel boyutunda okul yöneticileri yeterlik ölçeği kullanılmıştır. Nitel boyutunda ise, yarı yapılandırılmış soruları kapsayan görüşme formu uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, okul yöneticilerinin yeterliklerinin iyi düzeyde olduğu belirlenmiştir. Alt boyutlar incelendiğinde; nicel araştırmada en yüksek düzeyde çıkan yeterlik türünün insancıl yeterlik, nitel araştırmada ise teknik yeterlik olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin öğretmen görüşleri mevcut okul yöneticisi ile çalışma süresi ve okul yöneticisi ile aynı sendikaya üye olma durumu değişkenlerine göre farklılık göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Okul Yöneticisi, okul yöneticisi yeterlikleri

Kaynakça

• Abat, E. (2010). Eğitim yönetimi uzmanlarının okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin zihinsel modelleri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Açıkalın, A. (2016). Toplumsal, kurumsal ve teknik yönleriyle okul yöneticiliği. Ankara: PegemAkademi Yayıncılık.
• Ağaoğlu, E., Gültekin, M., & Çubukçu, Z. (2002). Okul yöneticisi yeterliklerine dayalı eğitim programı önerisi (hizmet öncesi-hizmet içi eğitim). 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu, 16, 17.
• Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., ve Karaköse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya İli). Eğitim ve Bilim, 37, 164.
• Akçil, M. (2012). İlköğretim okul yöneticilerinin koçluk rollerinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Aksoy, N. (2012). Türkiye kamu eğitiminde gizli ticarileşme: Kurumsal sosyal sorumluluğun işleyiş biçimleri ve eğitimi ticarileştirme işlevleri. Eğitim Bilim Toplum, 9(35), 8-27.
• Arslantaş, H., İ. Özkan, M., (2014). Öğretmen ve yönetici gözüyle etkili okulda yönetici özelliklerinin belirlenmesi. Akademik Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 26(1), 181-193.
• Aslanargun, E. ve Bozkurt, S. (2012). Okul müdürlerinin okul yönetiminde karşılaştığı sorunlar. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2).
• Artul, S. (2004). Etkili ilköğretim okulu yöneticisi yeterlikleri (Adapazarı örneği) (Master's thesis, Sakarya Üniversitesi). Avcı, Ö. M. (2015). Öğretmen görüşlerine göre lise yöneticilerinin yöneticilik beceri düzeylerinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi. İstanbul.
• Ayyıldız, K. (2020). Profesyonel Okul Yöneticiliği. ((Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Balcı, A. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem teknikler ve ilkeler (8. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Barth, R., S. (1990). Improving schools from within. teachers, parents, and principals can make the difference. San Francisco: Jossey-Bass.
• Barut, E. (2007). İlköğretim okullarına sınavla atanan yöneticilerle, sınavsız atanan yöneticilerin yönetim süreçlerine ilişkin yeterliklerinin değerlendirilmesi: sakarya ili örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Başar, H. (2000). Eğitim denetçisi. Pegem Yayıncılık. Baskı. Ankara.
• Başaran, İ., E. (2000). Eğitim Yönetimi Nitelikli Okul. Ankara: Feryal Matbaacılık.
• Berkovich, I., & Eyal, O. (2018). Müdürlerin iletişim uygulamalarının öğretmenlerin duygusal sıkıntılarına etkisi. Eğitim yönetimi yönetimi ve liderliği , 46 (4), 642-658.
• Bursalıoğlu, Z. (2019). Eğitim yöneticisinin yeterlikleri:İlköğretmen okulu müdürlerinin yeterliklerine ilişkin bir araştırma özeti. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 9(1) , 321-324 .
• Bursalıoğlu, Z. (1991). Eğitimde yenileşme ve demokratik liderlik. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 24(2), 669-675.
• Boyacı, A. (2020). Türkiye’de Eğitim Yöneticisi Yetiştirme Politikaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büte, M., & Balcı, A. F. (2010). Bağımsız anaokulu yöneticilerinin bakış açısından okul yönetimi süreçlerinin işleyişi ve sorunlar. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 16(4), 485-511.
• Calhoun, K., J. (2004). superintendent change leadership strategies associated with successful technology integration in public school districts. (Unpublished Doctoral Dissertation). University Of La Verne, Callifornia.
• Creswell, J., W. and Clark, V., L. (2011). Karma yöntem araştırmalarının temelleri. Dede, Y. ve Demir, S., B. (Ed.). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi (23-58ss). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çakır, Ö. (2020). Okul yöneticilerinin teknopedagojik ve teknoloji liderliği yeterlikleri. Fırat Üniversitesi. Elazığ.
• Çelikten, M. (2004). Bir okul müdürünün günlüğü. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (1), S. 123-135.
• Çetin, M. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin bilgisayar teknolojisini kullanma yeterliklerinin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi. Ankara.
• Erdoğan, İ. (2003). Okul yönetimi öğretim liderliği. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Erdoğan, A., Küçüksüleymanoğlu, R. Eğitim Yöneticisinin Yeterliklerine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 95, Ağustos 2019, s. 497-511.
• Eysenck, H., J. ve Wilson, G. (2000). Kişiliğinizi Tanıyın. (Çev: E. Erduran). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gökçe, F. (2008). Değişimin kavramsal modelleri ve değişim sürecinde eğitim yöneticilerinin yeterlikleri. Milli Eğitim Dergisi,172, 237-252.
• Hallinger, P. (2003). Öncü eğitimsel değişim: Öğretimsel ve dönüşümsel liderlik uygulaması üzerine düşünceler. Cambridge Eğitim Dergisi , 33 (3), 329-352.
• Hallinger, P., ve Murphy, J. (1985). Assessing the Instructional Management Behavior of Principals. The Elementary School Journal, 86(2), 217-247.
• Hallinger, P., & Heck, R. H. (1996). Reassessing the principal's role in school effectiveness: A review of empirical research, 1980-1995. Educational administration quarterly, 32(1), 5-44.
• Harris, A. (2002). Improving schools through teacher leadership. Education Journal 59, 22-23.
• Karadağ, E. (2011). Okul müdürlerinin niteliklerine ilişkin olarak öğretmenlerin oluşturdukları bilişsel kurgular: Fenomonolojik bir çözümleme. Eğitim ve Bilim, 36(159).
• Katz, R., L. (1955). Skills of an efefectieve to administrator. Hardvard Business Review.
• Kaya, Y. K. (1993). Eğitim Yönetimi, Kuram ve Türkiye’deki Uygulamalar. Ankara: Set Ofset Matbaacılık.
• Kennedy, P. L. (1990). Competency Needs of Michigan’s Local Special Education Directors. D. Wayne State University, Dissertation Abstracht Internatioal, 52 (2), 501 – 576.
• Kıral, B. ve Adıbelli, Ş. (2013). Öğretmen görüşlerine göre 21. yüzyılda okul yöneticileri. 19.07.2013 tarihinde Merzifon.meb.gov adresinden alınmıştır.
• Köse, M., F. (2008). Yönetici adayı öğretmenlerin yöneticiliğe bakış açıları ve yöneticiliği tercih nedenleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Kurt, B. (2019). Öğretmenlerin Gözünden Yönetici Yeterliliklerin Kıyaslanması; Spor Bilimleri Mezunları ve Diğer Bölüm Mezunları Örneği. Yüksek Lisans Tezi.
• Leithwood, K., Louis, KS, Anderson, S., & Wahlstrom, K. (2004). Liderlik Öğrencilerin Öğrenmesini Nasıl Etkiler? Araştırmanın Gözden Geçirilmesi. Wallace Vakfı, .
• Leithwood, K. ve Sun, J. (2012). Dönüşümcü okul liderliğinin doğası ve etkileri: Yayınlanmamış araştırmaların meta-analitik bir incelemesi. Educational Administration Quarterly , 48 (3), 387-423.
• Memduhoğlu, H., B. ve Yılmaz, K. (2008). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Memişoğlu, S. P. (2004). Lise müdürlerinin liderlik özelliklerine ilişkin öğretmen görüşleri. 13.Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya: İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi.
• Onural, H. (2005). Üst düzey eğitim yöneticilerinin eğitim yönetimi alanındaki yeterlik sorunu ve nedenleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 69-85.
• Okçu, V. (2011). Türkiye'de Okul Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Ve Atanmasına İlişkin Mevcut Durum, Beklentiler Ve Öneriler. Electronic Journal of Social Sciences, 10(37).
• Okçu, V., Ergül, H. F., & Ekmen, F. (2020). Examining the relationship between the paternalist leadership behaviour of school principals and the levels of organızational trust and motivation, according to the perceptions of teachers (Path analysis study). The Journal of International Social Research/Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(73), 755-770.
• Özan, M. B., Nanto, Z. ve Öztürk, E. (2020). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin öğretmen görüşleri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 335-336.
• Özan, M. B., Nanto, Z., Öztürk, E. (2020). Okul Yöneticilerinin Yeterliklerine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 41. Öztürk, K. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin algılarına göre müdürlerin yönetici yeterlikleri ile öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişki. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi. Kırşehir.
• Peker, S., Selçuk, G., Doğru, E., & Coşkun Uslu, A. (2011). Okul Müdürlerinin Yeterliklerinin Eğitim Öğretim Sürecine Etkisi. II. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 27-29 Nisan, Antalya.
• Rouss, E., G. (1993). Essential competencies for ındependent school leaders (leadership training). Dissertation Abstract International, 54(05), 1623. (University Microfilms No: AAI9324891)
• Sevinç, N. (2017) Okul yöneticilerinin yönetsel deneyimlerinin yöneticilerin yeterlikleri ve entelektüel liderliği üzerindeki etkisi. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi., Çanakkale.
• Sevinç, N. ve Arslan, H. (2019). Okul yöneticisinin yeterlikleri ölçeği geliştirme çalışması. R&S-Research Studies Anatolia Journal, 2(4), 126-135.
• Şahan, G. (2018). Etkili Okul Müdürlerinin Özellikleri. 2. Uluslararası Sınırsız Eğitim ve Araştırma Sempozyumu (USEAS2018). Şişman, M., & Turan, S. (2002). Dünyada eğitim ve yöneticilerinin yetiştirilmesine ilişkin başlica yönelimler ve Türkiye için çikarilabilecek bazi sonuçlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 13-26.
• Tepe, N. (2017). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 59(5), 388-401.
• Thomson, W. C. ve Wendt, J., C. (1995). contribution of hardiness and school climate to alienation experienced by student teachers. Educational Research, 88 (5), 269 – 274.
• Topluer, A. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin iletişim yeterlikleri ile örgütsel çatışma düzeyi arasındaki ilişki. Malatya: Bilim Uzmanlığı Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Töremen, F., Karakuş, M. (2006). Denetçi gözüyle yönetici yeterlikleri: ilköğretim okulu yöneticileri üzerine bir araştırma. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 175-189.
• Turan, S. (2002). Teknolojinin okul yönetiminde etkin kullanımında eğitim yöneticisinin rolü. Eğitim Yönetimi Dergisi, 30, 271-281. Turan, S., Açıkalın, A., & Şişman, M. (2007). İşini bil okuluna sahip ol. Bir İnsan Olarak Okul Müdürü. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Uslu, B. (2013). Eğitim yönetimi alanındaki akademisyenlerin okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin görüşleri. Marmara Üniversitesi. İstanbul.
• Walker, V. A. (1985). Special Education Administrators Percevied Competences In Areas of Special Education. Texas Agricultural and Mechanical University Dissertation Abstracts Internatonal, 50 (4).
• Yalçın, C. (2019). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Eskişehir ili örneği). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Yıldırım, N. (2007). İlköğretim okulu müdürlerinin yeterlikleri ile öğrenme stillerine ilişkin bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Tokat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.