Örgütsel Adalet Algısı ve Mobbingin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 28, 162 - 171, 30.11.2021

Muhammet Kahrıman , Selen Avcı , Zerrin Aladağ

https://doi.org/10.31590/ejosat.994387

Cited By: 2

Öz

Günümüz rekabet koşullarında bilginin kurumsal belleğe aktarılması firmalara rekabet avantajı sağlayan önemli konulardan biridir. Çalışanların edindikleri bilgileri şirketlere kazandırabilmeleri için şirketin çalışan devir hızının düşük olması gerekmektedir. Bu nedenle deneyimli çalışanları kaybetmek kurumsal olmak isteyen firmalar için önemli bir kayıptır. Bu çalışmada, çalışanların örgütsel adalet algılarının ve maruz kaldıkları mobbingin, şirketten ayrılma isteklerine, iş tatminlerine ve işe bağlılıklarına etkisi araştırılmıştır. Bu kapsamda 8'i kişisel bilgiler olmak üzere toplam 59 sorudan oluşan bir anket oluşturulmuş ve ankete farklı sektörlerden 208 kişi katılmıştır. Öncelikle ilişkili olan soruları belirlemek ve boyutları azaltmak için faktör analizi; ardından faktörler arasındaki ilişkileri belirlemek için korelasyon analizi yapılmıştır. Analizden elde edilen sonuçlara göre örgütsel adalet algısındaki artışın iş tatminini olumlu yönde etkilediği ve bu etkinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu sonucuna varılmıştır. Araştırmada örgütsel adalet ile mobbing arasında anlamlı bir negatif ilişki bulunmuştur. Dolayısıyla bireylerin maruz kaldığı mobbingin örgütsel adalet algısını olumsuz etkilediği söylenebilir. Korelasyon analizi sonucunda mobbingdeki artışın işten ayrılma eğilimlerini artırdığı ve iş doyumlarını olumsuz yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Anketin son bölümünde, anket katılımcılarından işten ayrılma nedenlerini cevaplamaları istenmiş ve bireylerin işten ayrılmalarına neden olabilecek hususlar arasında etkisi en yüksek olan konunun “yöneticinin tutumu” olduğu belirlenmiştir. Bu durum etkileşim adaleti algısının iş tatmini ve işten ayrılma üzerindeki etkisinin önemini göstermektedir. Ayrıca, işten ayrılma oranının en yüksek olduğu durumun, “işten memnuniyetsizlik” olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İşten Ayrılma, İş Tatmini, Mobbing, Örgütsel Adalet, Faktör Analizi, Korelasyon Analizi

Investigation of the Perception of Organizational Justice and the Effect of Mobbing on Job Satisfaction and Intention to Leave of Employment

Öz

Nowadays, transferring information to corporate memory is one of the important issues that provide competitive advantage to companies. Therefore, losing experienced employees is an important loss for companies that want to become corporate. In this study, the effects of organizational justice perceptions of employees and the mobbing they are exposed to on their willingness to leave the company, their job satisfaction and their commitment to work were investigated. In this context, a survey consisting of 59 questions was created and 208 people from different sectors participated in the survey. According to factor and correlation analysis, it was concluded that the increase in the perception of organizational justice had a statistically positive effect on job satisfaction. In the study, a significant negative relationship was found between organizational justice and mobbing. Therefore, it can be said that mobbing negatively affects the perception of organizational justice. According to correlation analysis, it was concluded that the increase in mobbing that individuals are exposed to increases their tendency to quit their job and negatively affects their job satisfaction. In addition, survey participants were asked to answer the reasons for leaving the job, and it was determined that the most influential issue among the issues that could cause individuals to leave the job was the attitude of the manager. This situation shows the importance of the effect of interactional justice perception on job satisfaction and turnover. Also, it was determined that the situation with the highest turnover rate was job dissatisfaction.

Anahtar Kelimeler

Leave of Employment, Job Satisfaction, Mobbing, Organizational Justice, Factor Analysis, Correlation Analysis

Kaynakça

• Akbaba, M. (2019). Örgütsel Adalet İşgörenlerin Yeşil Örgütsel Davranışını Etkiler Mi? Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 641-660.
• Altay, M. (2018). Çalışma Yaşam Kalitesinin İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyeti ile İlişkisinde İş Yükü ve Lider-Üye Etkileşiminin Rolü. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bağcı, Z., & Demir, G. (2017). Örgütlerde Adalet Algısının İş Tatmini Üzerine Etkisi: Akdeniz Üniversitesi İdari Personeli Üzerinde Bir Araştırma. Manas Journal of Social Studies,, 6(4), 343-357.
• Başaran, R. (2016). Çalışanların Örgütsel Tutum ve Davranışlarının İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: Psikolojik Sözleşmelerin Aracılık Rolü. İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayarçelik, E. B., & Fındıklı, M. (2017). İş Tatmininin, Örgütsel Adalet ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisindeki Aracılık Rolü. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 16-31.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (26 b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Çetinkaya, M., & Çimenci, S. (2014). Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi ve Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü: Yapısal Eşitlik Modeli Çalışması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 12(23), 237-278.
• Doğan, H. (2018). Örgütsel Adalet Algısı ile İş Performansı Arasındaki İlişki. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(8), 26-46.
• Doğan, Ü., Aktemur, Ş., Uzgör, M., & Yeloğlu, H. (2020). Türkiye’de Havacılık Sektörü Çalışanlarında Örgütsel Adaletin İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde İş Tatmininin Aracılık Rolü: Kesitsel Bir Araştırma . Journal of Aviation Research, 2(1), 26-44.
• Ercan, A., Kazançoğlu, İ., & Küçükaltan, B. (2019). İş Stresi, İş Tatmini, Örgütsel Kıvanç ve İşten Ayrılma Niyeti Etkileşiminin İş Performansıyla İlintisi. Journal of Yasar University, 19, 101-114.
• Ertürk, A. (2013). Yıldırma Davranışları, Nedenleri ve Sonuçları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisİ, 2(1), 146-169.
• Ertürk, E., & Erdirençelebi, M. (2018). Çalışanların Örgütsel Yalnızlık Algısının İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(2), 603-618.
• İyidemirci, H., & Aydıntan, B. (2018). Motivasyon, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma; Ostim Organize Sanayi Bölgesi Örneği. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 4(3), 131-144.
• Kantarcıoğlu, N. (2019). Örgütsel Adalet ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışının İşgören Performansına Etkisi: Ankara’daki Kobilerde Bir Araştırma. İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaya, N. (2016). Mobbingin Örgütte Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi ile Çalışanların İş Performansına ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kılıçlar , A. (2011). Yöneticiye Duyulan Güven ile Örgütsel Adalet ilişkisinin Öğretmenler Açısından İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 3(3), 23-36.
• Köksal, K., & Gürsoy, A. (2019). İstismarcı Yönetimin İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Örgütsel Etik İlkelerin Düzenleyici ve Aracı Rolü. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 347-366.
• Örücü, E., Korkmaz, E., & Kırboğa, R. (2020). Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisinde Örgüt Kültürünün Rolü . Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16(1), 197-218.
• Özdamar, K. (2019). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi (11 b., Cilt 1). Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Özsungur, F. (2017). İnsan Kaynakları Yöneticilerinin Örgütsel Adalet Algıları Üzerine Ampirik Bir Çalışma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, 6(5), 2574-2593.
• Pehlivan Kurnaz, İ., & Oruç, İ. (2019). Örgütsel Adalet ve İş Tatmini Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 375-390.
• Şahin, B., & Taşkaya, S. (2010). Sağlık Çalışanlarının Örgütsel Adalet Algılarını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 3(2), 85-114.
• Tetik, S. (2012). Kamu İşletmelerinde Çalışanların Örgütsel Adalet Algılarının Bazı Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 239-249.
• Tutar, H. (2015). Mobbing Nedenleri ve Başa Çıkma Stratejileri: Kuramsal Yaklaşım. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu. (2020, Aralık 30). https://sozluk.gov.tr
• Ulutaş, M. (2018). Örgütsel Adalet Algısının Çalışanların İş Doyumu ve İşten Ayrılma Eğilimine Etkisi. Manas Journal of Social Studies, 7(2), 333-352.
• Uslu, S., & Aktaş, H. (2017). İşten Ayrılma Niyeti İle Örgütsel Sessizlik Etkileşiminde İş Güvencesi Memnuniyeti ve İş Güvencesi Endeksinin Aracı Rolü: Özel Bir Hastane Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İBF Dergisi, 12(1), 141-160.
• Usta, F. N., & İrge, N. T. (2020). Mobbingin Örgütsel Adalet Algısı Ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: Bir Emlak Konut Şirketi Örneği . Research Studies Anatolia Journal, 3(3), 237-249.
• Ülbeği, İ. D. (2016). Yıldırma, İş Stresi, Tükenmişlik, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkiler: Görgül Bir Araştırma. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ünler, E., & Gürel, H. (2015). Örgütsel Adaletin Peşinde. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Yıldız, A., & Atilla, G. (2019). Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Bağlılık Düzeyine Etkisi: Otel Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19), 39-64.
• Yılmaz, A. C., & Bilir Güler, S. (2018). Örgütsel Adalet Ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin Anlamlandırılması: Bir Aile İşletmesinde Nitel Araştırma. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 36-52.
• Yılmaz, B. (2019). Örgütsel Bağlılık Ve Örgütsel Adaletin İşten Ayrılma Niyetine Etkileri Üzerine Bir Araştırma: Elektrik Sektöründe Bir Uygulama. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 181-202.
• Yılmaz, M., & Doğan, S. (2017). Sağlık Kurumlarında Örgütsel Adalet Algısının Mobbing Davranışları Üzerine Etkisi: Bolu’da Bir Uygulama. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 67-94.