Beceri Temelli Matematik Sorularının Orantısal Akıl Yürütme Problem Türlerine Göre İncelenmesi

Yıl 2022, Sayı: 40, 161 - 169, 30.09.2022

Merve Çelenli , Zehra Taşpınar-şener , Mustafa Zeki Aydoğdu

https://doi.org/10.31590/ejosat.1178255

Cited By: 3

Öz

Günlük hayatta sıklıkla karşılaşılan bir çok problemin çözümünde, orantısal akıl yürütme becerilerinin gerekli olduğu bilinmektedir. Bu doğrultuda, ortaokul matematik dersi içerisinde, oran, orantı kavramları dışında, veri analizi, olasılık, eğim gibi bir çok konu içerisinde orantısal akıl yürütme problemleri yer almaktadır. Literatüre bakıldığında, orantısal akıl yürütme becerisinin gelişimi için kullanılan orantısal akıl yürütme problem türlerinin, verilmeyeni bulma, niceliksel (sayısal) karşılaştırma ve niteliksel karşılaştırma olmak üzere 3 başlıkta ele alındığı bilinmektedir. Bir diğer yandan, öğrencilerin gerçek hayat problemlerinde daha başarılı olmaları ve okul matematiği ile ilişkilendirme yapmaları amacıyla, 2018 yılından itibaren beceri temelli sorular, liselere giriş sınavlarında yerini almaya başlamıştır. Bu soruların orantısal akıl yürütme becerilerini içeren problem türlerini ne ölçüde kapsadığı bilinmemektedir. Bu çalışmada günümüz eğitiminde çok önemli yeri olan ve öğrenme - öğretme sürecinin ölçme değerlendirme aşamasında kullanılan beceri temelli soruların orantısal akıl yürütme problem türlerine göre sınıflandırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla 2018 ve 2021 yılları arasında Mili Eğitim Bakanlığı’nın (MEB)yayınladığı 255 tane örnek liselere giriş sınavı (LGS) soruları doküman analizi incelenmiştir. İncelenen sorulardan 82 tanesinin orantısal akıl yürütme içerdiği tespit edilmiştir. Bu soruların 8.sınıf konularına göre dağılımına bakıldığında en fazla veri analizi konusunda en az eşitsizlik ve geometrik kavramlar konusunda orantısal akıl yürütmeye yer verildiği görülmüştür. Bununla birlikte orantısal akıl yürütme içeren sorulardan büyük çoğunun verilmeyeni bulma problem türü olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak yayınlanan örnek beceri temelli sorularının orantısal akıl yürütme problem türlerine göre dağılımının eşit olmadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Beceri temelli sorular, orantısal akıl yürütme, matematik, Eğitim

Examining Skill-Based Mathematics Questions According to Proportional Reasoning Problem Types

Öz

It is known that proportional reasoning skills are necessary in solving many problems that are frequently encountered in daily life. In this direction, there are proportional reasoning problems in many subjects such as data analysis, probability, slope, in addition to the concepts of ratio and proportion in the middle school mathematics course. When we look at the literature, it is known that the proportional reasoning problem types used for the development of proportional reasoning skill are discussed under three headings:finding the missing, quantitative (numerical) comparison and qualitative comparison. On the other hand, skill-based questions have started to take their place in high school entrance exams since 2018 for students to be more successful in real life problems and to make connections with school mathematics. It is not known to what extent these questions cover problem types involving proportional reasoning skills. In this study, it is aimed to classify the skill-based questions, which have a very important place in today's education and are used in the assessment and evaluation phase of the learning-teaching process, according to the proportional reasoning problem types. Exam (LGS) questions were examined. It was determined that 82 of the examined questions included proportional reasoning. Considering the distribution of these questions according to 8th grade subjects, it was seen that the
least inequality in data analysis and proportional reasoning in geometric concepts were included. However, it has been determined that most of the questions involving proportional reasoning are the problem types of finding the missing problem. As a result, it has been determined that the distribution of the sample skill-based questions published according to the proportional reasoning problem types is not equal.

Anahtar Kelimeler

proportional reasoning, math, Education, skill-based questions

Kaynakça

• Akkuş Çıkla, O., & Duatepe, A. (2002). İlköğretim Matematik Öğretmen adaylarının Orantısal Akıl Yürütme Becerileri Üzerine Niteliksel Bir Çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 32-40.
• Asuman, A., & Dinç Artut, P. (2012). Öğrencilerin Orantısal Akıl Yürütme ve Gerçekçi Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Elementary Education Online, 11 (3), 995-1009.
• Ben-Chaim, D., Fey, J. T., Fitzgerald, W. M., Benedetto, C., & Miller, J. (1998). Proportional reasoning among 7th grade students with different curricular experiences. Educational Studies in Mathematics, 36(3), 247-273.
• Bethea, K. A. (2003). The relationship between middle school mathematics teachers' understanding of proportional reasoning and their mathematics curricula. University of Maryland, College Park.
• Cramer, K., & Post, T. (1993). Connecting research to teaching proportional reasoning. Mathematics teacher, 86 (5), 404-407.
• Cramer, K., Post, T., & Currier, S. (1993). Learning and Teaching Ratio and Proportion: Research Implications. Research Ideas For the Classroom (pp. 159-178) .
• Çeken, R., & Ayas, C. (2010). İlköğretim Fen Ve Teknoloji İle Sosyal Bilgiler Ders Programlarında Oran Ve Orantı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 669 -679.
• DUATEPE PAKSU, A., Çıkla Akkuş, O., & KAYHAN ALTAY, M. (2005). Orantısal Akıl Yürütme Gerektiren Sorularda Öğrencilerin Kullandıkları Çözüm Stratejilerinin Soru Türlerine Göre Değişiminin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2005 (28), 73-81.
• Heller, P., Post, T., Behr, M., & Lesh, R. (1990). Qualitative and numerical reasoning about fractions and rates by seventh and eighth grade students. Journal for Research in Mathematics Education, 21 (5), 388-402.
• Kahraman, H., Kul, E., & Aydoğdu İskenderoğlu, T. (2019). 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Nicel Karşılaştırma İçeren Orantısal Akıl Yürütme Problemlerinde Kullandıkları Stratejiler. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 10 (1), 195-216.
• Kayhan, M., Duatepe, A., & Akkuş-Çikla, O. (2004). Ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin orantisal akil yürütme gerektiren sorularda kullandiklari çözüm stratejileri.
• Küpçü, A. R. (2008). Etkinlik temelli öğretim yaklaşımının orantısal akıl yürütmeye dayalı problem çözme başarısına etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Lamon, S. (2007). Rational numbers and proportional reasoning: Toward a theoretical framework for research. (I. K. (Ed.), Dü.) econd handbook of research on mathematics teaching and learning (pp. 629–667) , 629-667.
• Lesh, R., Post, T., & Behr, M. (1988). Proportional reasoning. J. H. M. Behr (Dü.) içinde, Number concepts and operations in the middle grades (s. 93-118). National Council of Teachers of Mathematics, Lawrence Erlbaum Associates.
• MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2018). Matematik Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018a). Ortaokul matematik dersi (5,6,7 ve 8. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. MEB. içinde MEB basımevi.
• MEB, (2018b). 2023 Eğitim vizyonu. https://2023vizyonu.meb.gov.tr adresinden erişilmiştir.
• Modestou, M., & Gagatsis, A. (2010). Cognitive and Metacognitive Aspects of Proportional Reasoning. Mathematical Thinking and Learning, 12(1), 36–53. doi:10.1080/10986060903465822
• Noelting, G. (1980). The development of proportional reasoning and the ratio concept,Part II - Problem structure at successive stages: Problem-solving strategies and the mechanism of adaptive restructuring. Educational Studies in Mathematics, 11 (3), 331-363.
• Öz, E. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin orantısal akıl yürütme becerilerinin incelenmesi. Eskişehir: Doktora tezi.
• Pişkin Tunç, M. (2018). Orantısal akıl yürütme becerisi nedir,nasıl geliştirilir? Apsistek (Örnek sayı), 141.
• Sönmez Tural, M. (2019). Yedinci Sınıf Matematik Ders Kitabında Yer Alan Problemlerin Finansal Okuryazarlığı Bağlamında İncelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 1 (8), 1-23.
• Umay, A. (2003). Matematiksel muhakeme yeteneği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2003(24), 234-243.
• Van de Walle, J. A., Karp, K. S., & Bay-Williams, J. M. (2013). Elementary and middle school mathematics: teaching developmentally (S. Durmuş, Çev. Ed.). Boston: Pearson