Öğretmen Mesleki Öğrenme Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 48 - 64, 25.08.2025

Feyza Nur Demir , Hüseyin Hüsnü Bahar , Ferdi Bahadır

https://doi.org/10.69918/ejte.1633108

Öz

Araştırmanın amacı öğretmen mesleki öğrenme düzeylerini belirlemek, öğretmen mesleki öğrenme düzeylerinin cinsiyet, öğretmenlik alanı, mesleki kıdem durumuna göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini ve haftalık ders yükü ile mesleki öğrenme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını tespit etmektir. Genel tarama modelindeki çalışmanın verileri, 336 öğretmen üzerinden toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak Öğretmenlerin Mesleki Öğrenme Ölçeği kullanılmıştır. Tamamı 27 maddeden oluşan ölçekte iş birliği, yansıtma, uygulama ve bilgi tabanına ulaşma (BTU) olmak üzere dört boyut bulunmaktadır. Öğretmenlerin dört alt boyuttaki mesleki öğrenme düzeylerinin yüksek olduğu, az sayıda öğretmenin mesleki öğrenmede iş birliği, yansıtma, uygulama ve BTU bakımından sorunlar yaşadığı tespit edilmiştir. Cinsiyete göre kadın öğretmenlerin yansıtma, uygulama ve BTU, branş öğretmenlerinin iş birliği ve yansıtma, kıdemi az olan öğretmenlerle 20 yıldan fazla kıdemi olan öğretmenlerin iş birliği ve yansıtma boyutlarına ilişkin puanları anlamlı ölçüde yüksek bulunmuştur. Öğretmenlerin haftalık ders yükü ile mesleki öğrenme düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki öğrenme , Öğretmen mesleki gelişimi , Öğretmen mesleki öğrenme düzeyi , Öğretmen niteliği

Etik Beyan

Yapılan bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Etik kurul izin bilgileri; Etik değerlendirmeyi yapan kurul adı: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Etik değerlendirme kararının tarihi: 29.02.2024 Etik değerlendirme belgesi sayı numarası: 05

Examining Teachers' Professional Learning Levels in Terms of Various Variables

Öz

The aim of this study is to determine teachers' professional learning levels and to investigate whether these levels significantly differ based on gender, teaching field, and professional seniority. Additionally, the study examines whether there is a significant relationship between weekly teaching hours and professional learning levels. The study, designed using a general screening model, collected data from 336 teachers. The Teacher Professional Learning Scale was used as the data collection instrument. This scale consists of 27 items and includes four dimensions: collaboration, reflection, application, and access to the knowledge base (AKB). The results indicated that teachers exhibited high levels of professional learning across all four dimensions, with only a small number of teachers experiencing challenges in collaboration, reflection, application, and AKB. Regarding gender, female teachers scored significantly higher in reflection, application, and AKB. Subject teachers demonstrated significantly higher levels of collaboration and reflection. Additionally, teachers with lower seniority and those with more than 20 years of experience had significantly higher scores in collaboration and reflection. No significant relationship was found between teachers' weekly teaching hours and their professional learning levels.

Anahtar Kelimeler

Professional learning , Teachers , Teacher quality

Etik Beyan

This study followed all the rules stated to be followed within the “Higher Education Institutions Scientific Research and Publication Ethics Directive” scope. None of the actions specified under the title of “Actions Contrary to Scientific Research and Publication Ethics,” which is the second part of the directive, were not carried out. Ethics committee permission information Name of the committee that made the ethical evaluation: Erzincan Binali Yıldırım University Date of ethical review decision: 29.02.2024 Ethics assessment document issue number: 05

Kaynakça

• Avalos, B. (2011). Teacher professional development in teaching and teacher education over ten years. Teaching and Teacher Education, 27(1), 10-20.
• Bahar, H. H., & Yıldırım, S. (2017). İktisadi ve idari bilimler fakültesi öğrencilerinin öğrenme stilleri ile başarılarının cinsiyet, bölüm ve sınıf düzeyine göre incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (38), 14-27.
• Baron-Cohen, S. (2002). The extreme male brain theory of autism. Trends in Cognitive Sciences, 6(6), 248–254.
• Beutel, A. M., & Marini, M. M. (1995). Gender and values. American Sociological Review, 60(3), 436–448.
• Bozkurt, A., Hamutoğlu, N.B., Liman Kaban, A., Taşçı, G. ve Aykul, M. (2021). Dijital bilgi çağı: Dijital toplum, dijital dönüşüm, dijital eğitim ve dijital yeterlilikler. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAd), 7(2), 35-63. https://doi.org/10.51948/auad.911584
• Burt, R. S. (1998). The gender of social capital. Rationality and Society, 10(1), 5-46.
• Cemaloğlu, N., & Dolapcı, E. (2022). Öğretmen mesleki öğrenmesine ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(1), 35-54. https://doi.org/10.51725/etad.974730
• Cerit, Y. (2009). Öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri ile işbirliği yapma düzeyleri arasındaki ilişki. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 637-657.
• Çakmak, Ö. (2008). Eğitimin ekonomiye ve kalkınmaya etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 33-41.
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The "what" and "why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.
• Demirel, Ö. (2024). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme (32. baskı). Pegem Akademi.
• DuFour, R. (2004). What is a professional learning community? Educational Leadership, 61(8), 6-11.
• Eagly, A. H., & Carli, L. L. (2007). Through the labyrinth: The truth about how women become leaders. Harvard Business Review Press.
• Eagly, A. H., & Wood, W. (2012). Social role theory. In P. Van Lange, A. Kruglanski, & E. Higgins (Eds.), Handbook of theories of social psychology (pp. 458–476). Sage Publications.
• Eagly, A. H., Johannesen-Schmidt, M. C., & Van Engen, M. L. (2003). Transformational, transactional, and laissez-faire leadership styles: A meta-analysis comparing women and men. Psychological Bulletin, 129(4), 569.
• Emre Erden, G., & Kılınç, A. Ç. (2021). Öğretmen meslekî öğrenmesini etkileyen faktörlerin incelenmesi: bir durum çalışması. Avrasya Beşeri Bilim Araştırmaları Dergisi, 1, 1-29.
• Eroğlu, M. & Özbek, R. (2020). Etkili öğretmenlerin mesleki gelişimi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (37), 73-92.
• Feiman-Nemser, S. (2001). From preparation to practice: Designing a continuum to strengthen and sustain teaching. Teachers College Record, 103(6), 1013-1055.
• Fullan, M. (2016). The new meaning of educational change (5th. ed.). Teachers College Press.
• Gupta, N. (2020). Women in science and technology: Confronting inequalities. SAGE Publications Pvt. Ltd. Doi: https://doi.org/10.4135/9789353886028
• Guskey, T. R. (2002). Professional development and teacher change. Teachers and Teaching, 8(3), 381-391.
• Gümüş, S., Apaydın, Ç., & Bellibaş, M.Ş. (2018). Öğretmen mesleki öğrenme ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 9(17), 107-124.
• Hargreaves, A. (2000). Four ages of professionalism and professional learning. Teachers and Teaching, 6(2), 151-182.
• Hargreaves, A., & Fullan, M. (2012). Professional capital: Transforming teaching in every school. Teachers College Press.
• Hattie, J. (2009). Visible learning: A synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. Routledge.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınevi.
• Kazancı, E. (2022). Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin mesleki öğrenmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No.749567) [Yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi-Karabük]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Kılınç, A. Ç., Polatcan, M., Atmaca, T., & Koşar, M. (2020). Öğretmen mesleki öğrenmesinin yordayıcıları olarak öğretmen öz yeterliği ve bireysel akademik iyimserlik: Bir yapısal eşitlik modellemesi. Eğitim ve Bilim, 46(205), 373-394.
• Kocaeren, E. (2022). Öğretmen liderliği ile öğretmen mesleki öğrenmesi arasındaki ilişki (Tez No. 734499) [Yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi-Karabük]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Liu, S., Hallinger, P., & Feng, D. (2016). Supporting the professional learning of teachers in China: Does principal leadership make a difference?. Teaching and Teacher Education, 59, 79-91.
• Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Burnout: The cost of caring. Malor Books.
• Mayer, J. D., Caruso, D., & Salovey, P. (1999). Emotional intelligence meets traditional standards for an intelligence. Intelligence, 27(4), 267–298.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). Türkiye yüzyılı maarif modeli öğretim programları ortak metni 2024. Millî Eğitim Bakanlığı. https://cdn.eba.gov.tr/icerik/GorusOneri/2024ProgramlarOnayli/2024programortakmetinOnayli.pdf
• Noddings, N. (2003). Caring: A feminine approach to ethics and moral education. University of California Press.
• Ocak, G., Kaya, N., & Hocaoğlu, N. (2024). İngilizce öğretmenlerinin mesleki profesyonellikleri ile mesleki işbirliği tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (72), 381-407. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1443634
• Okur, M., Bahar, H. H., & Sülün, A. (2019). Öğrenme stiline göre öğretmen adaylarının ders çalışma yaklaşımlarının incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 27(3), 1235-1244. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2972
• Öcal, S. H. & Bahar, H. H. (2024). Ortaokul öğrencilerinin 21. yüzyıl becerilerinin incelenmesi-Erzincan örneği. Journal of Curriculum and Educational Studies, 2(3), 68-93. https://doi.org/10.5281/zenodo.12528013
• Özdemir, S. (2016). Öğretmen niteliğinin bir göstergesi olarak sürekli mesleki gelişim. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 233-244.
• Özocak, A., & Argon, T. (2023). Aday öğretmenlik ve kariyer basamakları yönetmeliğindeki kariyer basamaklarına ilişkin öğretmen görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(39), 745-766. https://doi.org/10.35675/befdergi.1275499
• Robinson, K. (2011). Out of our minds: Learning to be creative. Capstone Publishing. https://doi.org/10.1002/9780857086549
• Sandberg, S. (2015). Lean in: Women, work, and the will to lead. WH Allen–Penguin Random House.
• Schön, D. A. (1983). The reflective practitioner: How professionals think in action (1 st. ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315237473
• Schunk, D. H. (2012). Learning theories: An educational perspective. Pearson.
• Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40-45.
• Selimoğlu, B., & Saylık, A. (2022). Öğretmenlerin örgüt iklimi algıları ile mesleki işbirliğine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 86-96. https://doi.org/10.53586/susbid.1202550
• Seyidoğlu, S. (2022). Öğretmen liderliği ve mesleki öğrenme arasındaki ilişkinin incelenmesi: öğretmen öz yeterliliğinin aracılık rolü (Tez No. 726236) [Yüksek lisans tezi, Harran Üniversitesi- Şanlıurfa]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Nobel Yayınevi.
• Timperley, H., & Parr, J. (2009). Chain of influence from policy to practice in the New Zealand literacy strategy. Research Papers in Education, 24(2), 135-154.
• Trilling, B., & Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. Wiley. https://moodrmoo.wordpress.com/wp-content/uploads/2014/10/21st-century-skills-learning-for-life-in-our-times.pdf
• UNESCO. (2019). Gender equality in education: Transforming teaching practices. UNESCO Reports. https://doi.org/10.54676/QTBO2301
• Yılmaz, G. (2022). Okul müdürünün öğretim liderliği davranışları ile öğretmen mesleki öğrenmesi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Öğretmen motivasyonunun aracı rolü (Tez No. 753279) [Yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi- Karabük]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yılmaz, O. & Aytaç, T. (2019). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik algılarının kıdem değişkeni açısından incelenmesi: Bir meta-analiz çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 408-425.