12 Yıllık Zorunlu Eğitim Döneminde Türk Eğitim Sistemi’nin Sayısal Görünümü

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 2, 150 - 164, 31.12.2020

Baris Uslu

https://doi.org/10.17244/eku.802696

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de 12 yıllık zorunlu eğitimin uygulandığı 2012-13 – 2019-20 Eğitim ve Öğretim Yılları arası eğitime dair temel istatistiklerin bütünsel olarak incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, araştırma genel tarama modelinde tasarlanmıştır. Veriler, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Strateji Geliştirme Başkanlığı ve Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yayınlanan resmi istatistiklerden derlenmiştir. Analiz sürecinde, MEB bütçesi, okullaşma oranları, okul, şube, öğretmen ve öğrenci sayıları ile yükseköğretime geçen öğrenci sayılarına ilişkin bilgiler derlenmiş ve çeşitli hesaplamalarla elde edilen bulgular tablolarla veya grafiklerle özetlenmiştir. Analizlerin sonucu ilk olarak, MEB Bütçesi’nin 2019-2020 Eğitim ve Öğretim Yılı’nda 2012-13 Eğitim ve Öğretim Yılı’na göre 2,64 kat artış gösterdiği belirlemiştir. Bulgular ayrıca, 2012-20 arasında yıllara göre toplam öğrenci sayısının (ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim birlikte) birbirine yakın olduğunu ortaya koymaktadır. MEB Bütçesi’nden öğrenci başına düşen harcama miktarı ise, 12 yıllık zorunlu eğitim döneminde 2.940 TL’den 7.550 TL ’ye çıkmış olsa da Amerikan doları karşılığı olarak 2012-13 yılında 1.614 dolara denk gelen öğrenci başına eğitim harcaması, 2019-20 yılında 1.026 dolara gerilemiştir. Diğer taraftan, 12 yıllık zorunlu eğitim periyodunda şube ve öğretmen başına düşen ortalama öğrenci sayıları 15-30 öğrenci arasındayken, okul başına düşen ortalama öğrenci sayısı ilkokul (192-213 öğrenci) ve ortaokul (296-328 öğrenci) düzeyine kıyasla ortaöğretim düzeyinde (432-628 öğrenci) oldukça fazladır. Bu sonuçlar bir arada değerlendirildiğinde, hem şube hem de okul başına düşen öğrenci sayılarının daha da aşağıya çekilerek Türkiye’deki okullarda öğrenme ortamının genişletilmesi ve zenginleştirilmesi adına yeni okulların açılması ve/veya mevcut okulların fiziki yapısının geliştirilmesi ve doğal olarak bu okullarda görevli eğitimci sayılarında artış sağlanması için eğitim bütçesinin artırılması önemli görünmektedir. Ayrıca, son sınıftayken yükseköğretim sınavına başvuranlardan, yükseköğretimde bir programa yerleşemeyenlerin sayısı sürekli artış göstererek, 2012-13 – 2019-20 Eğitim ve Öğretim Yılları arasında 404.994’ten 608.521’e çıkmış görünmektedir. Yükseköğretime geçiş için bekleyen ve giderek genişleyen bu kitlenin azaltılması için yetkililer tarafından meslek yüksekokulları bağımsız yükseköğretim kurumları haline getirilip bulundukları bölgenin öncelikli alanlarına yönelik programlar açılarak öğrenci kapasiteleri arttırılabilir.

Anahtar Kelimeler

12 yıllık zorunlu eğitim, Milli Eğitim İstatistikleri, Sayısal görünüm, Türk Eğitim Sistemi, Zorunlu eğitim dönemi

Numerical Outlook of Turkish Education System in the 12-Years Compulsory Education Period

Öz

The purpose of this research is to holistically examine the essential statistics between the 2012-13 – 2019-20 academic years in which the 12 years compulsory education has been employed in Turkey. In line with this purpose, the research was designed in general survey model. The data were retrieved from the official statistics published by the Strategy Development Unit, Ministry of National Education (MoNE) and the Centre for Student Selection and Placement. During the analysis, information about the MoNE Budget, schooling rates, the number of schools, classrooms, teachers, students, and also students who achieved to continue to the higher education level was gathered, and then the calculation results were summarised by tables and graphs. The analysis first showed that the MoNE Budget increased 2.64 times greater in the 2019-20 Academic Year than the 2012-13 Academic Year. In addition, the total number of students (in primary, middle, and high schools altogether) between 2012 and 2020 were relatively close in each year. During the same period of the 12 years compulsory education, despite the increase of expenditure per student from 2,940 TL to 7,550 TL, its US dollar equivalency of 1,614 in 2012-13 decreased to 1,026 US dollar in 2019-20. On the other hand, while the average number of students per classroom or teacher were 15-30 students, comparing the number of students per a primary (192-213 students) or middle (296-328) school, the number of students per a high school (432-628 students) was quite high. Considering these findings, to expand and enrich the learning environment of schools in Turkey by further decreasing the average number of students both for a classroom and school, it seems important to increase the educational budget for the establishment of more schools and/or further improvement of the physical structure in the existing schools, and naturally ensuring the employment of more teachers in these schools. Moreover, the number of students who could not achieve to continue to the higher education level during the first year in their secondary education graduate has chronically increased from 404,994 to 608,521 between 2012-13 and 2019-20 academic years. As a suggestion to minimize this continuously increasing student population expecting to attend higher education, the authorities can increase the student capacity in two-year vocational colleges by first re-organising these schools as independent higher education institutions and then establishing new degree programmes parallel to the areas of employment in the respective region.

Anahtar Kelimeler

Compulsory education period, National Education Statistics, Numerical outlook, Turkish Education System, 12 years compulsory education

Kaynakça

• Akpınar, B., Dönder, A., Yıldırım, B., & Karahan, O. (2012). Eğitimde 4+4+4 sisteminin (modelinin) karşıt program bağlamında değerlendirilmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 36, 25-39.
• Alkan, R. M., Suiçmez, M., Aydınkal, M., & Şahin, M. (2014). Meslek yüksekokullarındaki mevcut durum: Sorunlar ve bazı çözüm önerileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 4(3), 133-140.
• Aydın, A., Selvitopu, A., & Kaya, M. (2017). PISA 2012 sonuçları ve eğitim yatırımları. PAU Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 45-58.
• Balmuk, M. (2018). Bu kadar kalabalık sınıf olur mu, sınıf mevcudunu duyunca şaşıracaksınız. Erişim: https://www.ogretmenlersitesi.com/bu-kadar-kalabalik-sinif-olur-mu-sinif-mevcudunu-duyunca-sasiracaksiniz/50204/
• Cerit, Y., Akgün, N., Yıldız, K., & Soysal, M. R. (2014). Yeni eğitim sisteminin (4+4+4) uygulanmasında yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri (Bolu il örneği). Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 59-82.
• Çelik, Z., Bozgeyikli, H., & Yurdakul, S. (2019). Eğitime bakış 2019: İzleme ve değerlendirme raporu. Ankara: Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.
• Demirağ, F., & Çiftçi, H. (2010). Türkiye’de hukuk fakülteleri ve hukuk eğitimi. TBB Dergisi, (91), 257-290.
• Doğan, S., Uğurlu, C. T., & Demir, A. (2014). 4+4+4 eğitim sisteminin okul paydaşlarına olumlu ve olumsuz etkilerinin yönetici görüşlerine göre incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13(1), 115-138.
• Düşmez, İ., & Bulut, H. (2015). Eğitim yöneticileri bakış açısıyla 12 yıllık kesintili zorunlu eğitim sistemi: Giresun örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 157-176.
• Epçaçan, C. (2014). İlkokul ve ortaokul öğretmen ve yöneticilerinin 4+4+4 eğitim sistemine ilişkin görüşleri (Siirt ili örneği). EKEV Akademi Dergisi, 18(58), 505-522.
• Ergincan, T. (2010). Yükseköğretim mezunlarının uzmanlık alanında istihdam sorunu ve iş doyumu (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Erkut, E. (2020). 2020 üniversite kontenjanları. Erişim: http://erhanerkut.com/egitim/2020-universite-kontenjanlari/
• Gün, F., & Atanur-Baskan, G. (2014). New education system in Turkey (4 +4 +4): A critical outlook. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 131, 229-235.
• Günay, D., & Özer, M. (2016). Türkiye’de meslek yüksekokullarının 2000’li yıllardaki gelişimi ve mevcut zorluklar. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 6(1), 1-12.
• Güngör, G., & Göksu, A. (2013). Türkiye’de eğitimin finansmanı ve ülkelerarası bir karşılaştırma. Yönetim ve Ekonomi, 20(1), 59-72.
• Günkör, C., & Göloğlu-Demir, C. (2017). 5/1/1961 Tarih ve 222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifine yönelik basında yer alan görüşlerin incelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 1425-1452.
• MEB. (2012). 12 Yıllık Zorunlu Eğitim: Soru ve Cevaplar. Erişim: http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular2012/12Yil_Soru_Cevaplar.pdf
• MEB. (2020). Milli Eğitim İstatistikleri: Örgün Eğitim 2019/’20. Erişim: http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_09/04144812_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2019_2020.pdf
• Örs, Ç., Erdoğan, H., & Kipici, K. (2013). Eğitim yöneticileri bakış açısıyla 12 yıllık kesintili zorunlu eğitim sistemi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4, 131-154.
• Özoǧlu, M., Gür, B. S., & Gümüş, S. (2016). Rapid expansion of higher education in Turkey: The challenges of recently established public universities (2006–2013). Higher Education Policy, 29(1), 21-39.
• Resmi Gazete. (1931). Türkiye’de İlk Tahsillerini Mektepte Yapacak Türk Vatandaşı Çocukların Türk Mekteplerine Girmelerine Dair ve 23 Eylül 1329 Tarihli Tedrisatı İptidaiye Kanununa Müzeyyel Kanun (No: 1778). Erişim: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/1760.pdf
• Resmi Gazete. (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf
• Resmi Gazete. (1982). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf
• Resmi Gazete. (1997). İlköğretim ve Eğitim Kanunu, Milli Eğitim Temel Kanunu, Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu, Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 24.3.1988 Tarihli ve 3418 Sayılı Kanunda Değişiklik Yapılması ve Bazı Kağıt ve İşlemlerden Eğitime Katkı Payı Alınması Hakkında Kanun. Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4306.pdf
• Resmi Gazete. (2012). İlköğretim ve Eğitim Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Erişim: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/04/20120411-8.htm
• Resmi Gazete. (2019). 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu. Erişim: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/01/1-2020-Y%C4%B1l%C4%B1-Merkezi-Y%C3%B6netim-B%C3%BCt%C3%A7e-Kanunu.pdf
• TEDMEM. (2020). 2019 eğitim değerlendirme raporu (TEDMEM Değerlendirme Dizisi 6). Ankara: Türk Eğitim Derneği.
• UN. (1948). The Universal Declaration of Human Rights. Erişim: https://www.un.org/en/universal-declaration-human-rights/
• UN. (1989). Convention on the Rights of the Child. Erişim: https://www.unicef.org/child-rights-convention/convention-text
• Uslu, B. (2019). Work and Unemployment. In K. Tilleczek (Series Ed.) & Y. Eryaman (Vol. Ed.), Bloomsbury Education and Childhood Studies: Youth: Turkey (Web). London: Bloomsbury.
• Uslu, B. (2020). Türkiye’nin büyüyen yükseköğretim sisteminde öğretmenlik programları: Öğrencilerin tercih, yerleşme ve kayıtlanma eğilimleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(33), 422-438.
• YÖK. (2019). 2019 YKS yerleştirme sonucu elektronik kayıt yaptıran öğrenciler. Erişim: https://istatistik.yok.gov.tr/