Kimya Öğretmenlerinin Yazılı Sınavlarının İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 2, 371 - 385, 31.08.2020

Tamer Yıldırım

Öz

Bu
çalışmada kimya öğretmenlerinin yazılı sınav soruları ayrıntılı analiz edilerek,
öğretmenlerin ölçme-değerlendirme yaklaşımlarını tespit etme amaçlanmıştır.
Ayrıca çalışmada kimya öğretmenlerin sınav hazırlamada ölçme-değerlendirme kriterlerine
yönelik görüşleri, hedeflenen kazanımları ne derce sınava yansıttıkları ve
hangi tip soruları daha sıklıkla kullandıkları tespit edilmeye çalışılmıştır.
Çalışma, nitel araştırma desenlerinden durum çalışması (case study) ile
yürütülmüştür. Araştırma verileri, 2018-2019 eğitim-öğretim yılı Artvin
merkezinde yer alan 5 farklı lisede görev yapan kimya öğretmenlerinin
eğitim-öğretim yılı boyunca hazırladıkları sınav sorularından (toplamda 787),
MEB kimya öğretim programı dokümanından ve bu öğretmenlerle yapılan yarı
yapılandırılmış görüşme kayıtlarından oluşmaktadır. Araştırma sonucunda Artvin
Merkez örnekleminde görev yapan kimya öğretmenlerinin sınavlarında büyük oranda
çoktan seçmeli test ve açık uçlu soru kullandıkları tespit edilmiştir. Öğretmenlerin
yaptığı yazılı sınav sorularının öğretim programı kazanımlarını içermesine
rağmen kazanımlar arasında homojen bir dağılım göstermediği ve bazı
kazanımların sorularda ölçülmediği sonucuna ulaşılmıştır. Soruların çoğunluğunun
önemli belli başlı kazanımlarda yoğunlaştığı, üniversite giriş sınavlarında
fazla sorulmayan ve müfredata yeni girmiş kazanımların ya çok az ölçüldüğü, ya
da hiç ölçülmediği tespit edilmiştir. MEB yetkililerinin öğretmenleri
ölçme-değerlendirme konusunda eğitime almaları ve gerektiğinde teknik destek
vererek uygulamaları takip etmesi tavsiye edilir.

Anahtar Kelimeler

Kimya öğretmenleri, Ölçme-değerlendirme, Yazılı sınav

Kaynakça

• Atılgan, H., Kan, A., & Aydin, B. (2017). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bayrak, B., & Erden, A. M. (2007). Fen bilgisi öğretim programının değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 137-154.
• Birgin, O., & Gürbüz, R. (2008). Sinif öğretmeniadaylarinin ölçme ve değerlendirme konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 163-179.
• Bol, L., Stephenson, P.L. O’Connell A. A. & Nunnery, J. A. (1998). Influence of Experience, Grade Level, and Subject Area on Teachers’ Assessment Practices. The Journal of Educational Research, 91 (6), 323-330.
• Brualdi, A.C. (1998). Classroom questions, practical assessment. Research & Evaluation, 6(6),3.
• Çakan, M. (2004). Öğretmenlerin ölçme-değerlendirme uygulamaları ve yeterlik düzeyleri: İlk ve ortaöğretim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 99-114.
• Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D., & Turgut, M. F. (1997). Fizik öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi, Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
• Çepni, S., & Azar, A. (1998). Lise fizik sınavlarında sorulan soruların analizi. III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu. Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon, 109-114.
• Çoruhlu, T. Ş., Nas, S. E., & Çepni, S. (2008). Fen ve teknoloji öğretmenleri için alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine yönelik bir hizmet içi eğitim programından yansımalar: Trabzon örneği. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(2), 1-22.
• Demircioğlu, G., & Demircioğlu, H. (2009). Kimya öğretmenlerinin sınavlarda sordukları soruların hedef davranışlar açısından değerlendirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(1), 80-98.
• Erdal, H. (2007). 2005 İlköğretim Matematik Programı Ölçme Değerlendirme Kısmının İncelenmesi (Afyonkarahisar İli Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fourie, I., & Van Niekerk, D. (2001). Follow-up on the use of portfolio assessment for a module in research information skills: an analysis of its value. Education for information, 19(2), 107-126.
• Gömleksiz, M. N., & Bulut, İ. (2007). Yeni fen ve teknoloji dersi öğretim programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(32), 76-88.
• Güneş, T., Dilek, N. Ş., Hoplan, M., Çelikoğlu, M., & Demir, E. S. (2010). Öğretmenlerin alternatif değerlendirme konusundaki görüşleri ve yaptıkları uygulamalar. In International Conference on New Trends in Education and Their Implications (pp. 11-13).
• Güven, B., & Eskitürk, M. (2007). Sınıf öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirmede kullandıkları yöntem ve teknikler. XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Güven, S. (2008), Sınıf öğretmenlerinin yeni ilköğretim ders programlarının uygulanmasına ilişkin görüşleri, Milli Eğitim Dergisi, 177, 224–236.
• Karamustafaoĝlu, S., Sevim, S., Karamustafaoĝlu, O. & Çepni, S. (2003). Analysis of Turkish highschool chemistry examination questions according to Bloom’s taxonomy. Chemistry Education Research and Practice, 4(1), 25–30.
• Karip, E. (Ed.). (2007). Ölçme ve değerlendirme. Pegem A Yayıncılık.
• Kocakaya, S., & Gönen, S. (2010, June). Analysis of Turkish high-school physics-examination questions according to Bloom’s taxonomy. In Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 11(1), 1-14.
• McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2010). Research in education: Evidence-based inquiry (Seventh Edition). Boston: Pearson Education.
• MEB (2018). Ortaöğretim kimya öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları
• Miller, M. D., Linn, R. L., & Gronlund, N. E. (2009). Educational testing and assessment: Context, issues, and trends. Measurement and assessment in teaching, 1-25.
• Özmen, H. & Karamustafaoğlu, O. (2006). Lise ii. sınıf fizik-kimya sınav sorularının ve oğrencilerin enerji konusundaki başarılarının bilişsel gelişim seviyelerine gore analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 91-100.
• Özsevgeç, T., Çepni, S., & Demircioğlu, G. (2004). Fen bilgisi öğretmenlerin ölçme-değerlendirme okur-yazarlık düzeyleri. VI. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 9-11.
• Selçuk, Z. (2000). Okul deneyimi ve uygulama, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Şanlı, C., & Pınar, A. (2017). Sosyal bilgiler dersi sınav sorularının yenilenen Bloom taksonomisine göre incelenmesi. İlköğretim Online, 16(3), 949-959.
• Şimşek, S. (2001). Fen bilimlerinde değerlendirmenin önemi, Milli Eğitim Dergisi, 148, 30-32.
• Tekindal, S. (2016). Okullarda ölçme ve değerlendirme yöntemleri (5.baskı). Nobel Yayıncılık.
• Turgut, M. F. & Baykul, Y. (2014). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Üner, S., Akkuş, H. ve Kormalı, F. (2014). Ortaöğretim kimya ders kitaplarındaki ve sınavlarındaki soruların bilişsel düzeyi ve öğrencilerin bilişsel düzeyiyle ilişkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 137-154.
• Yıldırım A. & Şimşek H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.