Görsel Sanatlar Öğretmen Adaylarının Estetik Alanına İlişkin Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Testi İle İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 2, 515 - 534, 31.08.2020

Hatice Kübra Özalp

Öz

Bu araştırmada sanat eğitimi alan görsel sanatlar öğretmen adaylarının estetik, değer, deneyim, haz, beğeni, yargı kavramlarına yönelik bilişsel yapılarını kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma, betimsel araştırma türlerinden genel tarama modeli ile desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu bir yükseköğretim kurumunun Resim-iş Eğitimi Anabilim Dalı 3. ve 4. sınıfında öğrenim gören 68 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veriler bağımsız kelime ilişkilendirme testi (KİT) kullanılarak toplanmıştır. Katılımcılara “estetik”, “haz”, “değer”, “deneyim, “beğeni” ve “yargı” anahtar kavramları kelime ilişkilendirme testi ile sunulmuştur. Her anahtar kavramın sonunda kavramın ne anlama geldiğinin daha açık anlaşılması amacıyla ilgili cümle bölümüne yer verilmiştir. Araştırmanın verileri betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Analiz sonucunda frekans tablosu oluşturulmuştur. Frekans tablosuna göre kesme noktası tekniği kullanılarak kavram ağları çizilmiştir. Elde edilen tablolar, ilgili cümleler ve kavram ağlarına göre deneyim, değer ve yargı kavramları anlamlarında kavram yanılgılarının olduğu anlaşılmıştır. Estetik anahtar kavramı haz ve beğeni anahtar kavramlarıyla ilişkili görülmektedir. Değer ile yargı; yargı ile beğeni anahtar kavramları arasında herhangi bir ilişki kurulmadığı gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Estetik, Estetik haz, Estetik deneyim, Kelime İlişkilendirme Testi

Kaynakça

• Archer, A. (2017). Aesthetic judgements and motivation. Inquiry An Interdisciplinary Journal of Philosophy, 60(6), 656-674. DOI: 10.1080/0020174X.2016.1272487
• Bahar, M., Özatlı, N.S. (2003). Kelime iletişim test yöntemi ile lise 1. sınıf öğrencilerinin canlıların temel bileşenleri konusundaki bilişsel yapılarının araştırılması. Baü Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 75-85.
• Bahar, M., Hansell, M. H. (2000). The relationship between some psychological factors and their effect on the performance of grid questions and word association tests. Educational Psychology: An International Journal of Experimental Educational Psychology, 20(3), 349-364. DOI: 10.1080/713663739
• Bahar, M., Johnstone, A.H., Sutcliffe, R.G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33, 134-141. DOI: 10.1080/00219266.1999.9655653
• Balbağ, M.Z. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının hız ve sürat kavramlarına ilişkin bilişsel yapıları: kelime ilişkilendirme testi (kı̇t) uygulaması. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 38-47. DOI: 10.14582/DUZGEF.1875
• Berleant, A. (2010). Sensibility and sense, the aesthetic transformation of the human world. Exeter: Imprint Academy, USA: Imprint Academic Philosophy Documentation Center.
• Bolla, P. (2012). Sanat ve estetik. (Çeviren: Kubilay Koş). (2.Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2017). Nitel araştırmacılar için 30 temel beceri. (H. Özcan, Çeviri). Ankara: Anı Yayınları.
• Çetin, A., Ünsal, S. (2019). Öğretmen adaylarının değerlerle ilgili zihinsel yapıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49, 187-210. DOI: 10.21764/Maeuefd.435808
• Davies, S. (2006). Aesthetic judgments, artworks and functional beauty. The Philosophical Quarterly, 56(223), 224-241. DOI: 10.1111/j.1467-9213.2006.00439.x
• Demı̇rer, T., Şaşmaz Ören, F. (2020). 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin çevresel vatandaşlık ve ekolojik ayak izi kavramlarına ilişkin düşünceleri: kelime ilişkilendirme örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal of Education Faculty), 17(1), 603-642. DOI: 10.33711/yyuefd.694524
• Derman, A., Eilks, I. (2016). Using a word association test for the assessment of high school students’ cognitive structures on dissolution. Chemistry Education Research and Practice, 17, 902-913. DOI: 10.1039/c6rp00084c
• Dinç, E., Üztemur, S.; Sezer, A.; İnel, Y. (2018). Ortaokul öğrencilerinin demokratik değerlere ilişkin bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla incelenmesi, 2. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Sempozyumu, Çanakkale.
• Ehsan, H. B., Zarghan, Shahin M., Atari, M. (2015). Aesthetic judgment style: conceptualization and scale development. International Journal of Arts, 5(2), 33-39. DOI: 10.5923/j.arts.20150502.01
• Er Tuna, Y. (2018). Tarih ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Atatürk ilkelerine ilişkin bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi aracılığı ile belirlenmesi. Turkish History Education Journal, 7(1), 43-68.
• Hesslinger, V. M., Carbon, C.-C., Hecht, H. (2017). Social factors in aesthetics: social conformity pressure and a sense of being watched affect aesthetic judgments. i-Perception , 1–16, DOI: 10.1177/2041669517736322
• Hovardas, T., Korfiatis, K.J. (2006). Word associations as a tool for assessing conceptual change in science education. Learning And Instruction, 16, 416-432.
• Işıklı, M., Taşdere, A.; Göz, N.L. (2011). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla öğretmen adaylarının Atatürk ilkelerine yönelik bilişsel yapılarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 50-72.
• Karatekin, K., Elvan, Ö. (2016). 8. Sınıf öğrencilerinin demokrasi kavramına ilişkin bilişsel yapıları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(USBES Özel Sayı II), 1405-1431.
• Karip, F. (2019). Görsel sanatlar öğretmen adaylarının estetik kavramına yönelik bilişsel yapıları. İdil Dergisi, 61, 1159-1167. DOI: 10.7816/idil-08-61-09 Kieran, M. (1997). Aesthetic value: Beauty, ugliness and incoherence. Published: Online by Cambridge University Press: 72(281), 383-399, DOI:10.1017/s0031819100057077
• Kim, J. (2009). John Dewey’s concept of aesthetic experience benefits and application for moral education. A Dissertation Submitted to the Faculty of Purdue University, Doctor of Philosophy, West Lafayette, Indiana.
• Korkmaz, B. (2013). Resim sanatında estetik değer. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Kostova, Z., Radoynovska, B. (2010). Students’ learning using word association test and concept maps. Bulgarian Journal of Science and Education Policy (BJSEP), 4(1), 209-231.
• Kurt, H., Ekici, G., Aktaş, M., Aksu, Ö. (2013). Determining biology student teachers’ cognitive structure on the concept of “diffusion” through the free word-association test and the drawing-writing technique. International Education Studies, 6(9), 187-206, DOI:10.5539/ies.v6n9p187
• Leder, H., Nadal, M. (2014). Ten years of a model of aesthetic appreciation and aesthetic judgments: The aesthetic episode – Developments and challenges in empirical aesthetics. British Journal of Psychology, 105, 443–464, DOI:10.1111/bjop.12084
• Leder, H., Belke, B., Oeberst, A., Augustin, D. (2004). A model of aesthetic appreciation and aesthetic judgments. British Journal of Psychology, 95, 489–508. DOI: 10.1348/0007126042369811
• Lo ́pez-Sintas, J., Garc ́ıa-A ́ lvarez, E., Pe ́rez-Rubiales, E. (2012). The unforgettable aesthetic experience: the relationship between the originality of artworks and local culture. Poetics 40(4), 337–358. DOI: 10.1016/j.poetic.2012.05.003
• Mahgoub, Y. M., Aldbesi, S. O. (2016). The contribution of art education in enhancing of the aesthetic values for student of higher education. Journal of Education and Human Development, 5(1), 270-275. DOI: 10.15640/jehd.v5n1a28
• Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Turan, S.: Çeviri Ed.). Ankara: Nobel Yayın.
• Milne, I. (2010). A sense of wonder, arising from aesthetic experiences, should be the starting point for ınquiry in primary science. Science Education International, 21(2), 102-115.
• Özatlı, N. S., Bahar, M. (2010). Öğrencilerin boşaltım sistemi konusundaki bilişsel yapılarının yeni teknikler ile ortaya konması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(2).
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Bütün, M., Demir, S. B.: Çeviri Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Prinz, J. (2007). Emotion and aesthetic value. American Philosophical Association Pacific Meeting, 1-14. DOI: 10.1093/acprof:oso/9780199691517.003.0006
• Ross, T. P., Calhoun, E., Cox, T., Wenner, C., Kono, W., Pleasant, M. (2007). The reliability and validity of qualitative scores for the controlled oral word association test, Archives of Clinical Neuropsychology 22, 475–488. DOI: 10.1016/j.acn.2007.01.026
• Russell, P. A. (2003). Effort after meaning and the hedonic value of paintings. British Journal of Psychology, 94, 99–110. DOI: 10.1348/000712603762842138
• Shelley, J. (2018). The default theory of aesthetic value. The British Journal of Aesthetics, 59(1), 1–12, DOI: 10.1093/aesthj/ayy044
• Stewart, S. (2016). Evaluative judgments: Ethics, aesthetics and ‘bad taste’. The Sociological Review, 65(1), 37–51. DOI: 10.1111/1467-954X.12360
• Tokcan, H. (2017). Determining the Turkish world perceptions of candidate social studies teachers through word association test. Universal Journal of Educational Research, 5(8), 1386-1395, DOI: 10.13189/ujer.2017.050812
• Tunalı, İ. (2011). Estetik beğeni, çağdaş sanat felsefesi üstüne. (2. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ürek, H., Dolu, G. (2019). A case study utilizing the cognitive structures of exceptionally talented students regarding chemical change via word association. Gifted Education International, 20(10), 1–21, DOI: 10.1177/0261429419888895
• Yücel, E., Özkan, M. (2015). Determination of secondary school students’ cognitive structure, and misconception in ecological concepts through word association test. Educational Research and Reviews, 10(5), 660-674. DOI: 10.5897/ERR2014.2022
• Zemach, E. M. (1991). Midwest studies in philosophy, XVI, real beauty. Philosophy And The Arts, 16, 249 -265, DOI:10.1111/J.1475-4975.1991.Tb00242.X
• Wilson, B. (1972). The relationship between years of art training and the use of aesthetic judgmental criteria among high school students. Studies in Art Education, 13(2), 34-43. DOI: 10.2307/1319464