Örnek Olaya Dayalı Öğretimin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Bilimi Dersine Yönelik Akademik Başarıları ve Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalıklarına Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 3, 613 - 632, 31.12.2021

Gizem Şahin Sait Bulut

https://doi.org/10.17556/erziefd.785234

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada, örnek olaya dayalı öğretimin Fen Bilgisi öğretmen adaylarının Çevre Bilimi dersine yönelik akademik başarıları ve çevre sorunlarına yönelik farkındalıklarına etkisi belirlenmiştir. Ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılan ve nitel verilerle desteklenen bu araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim-öğretim yılı XXX Üniversitesi Eğitim Fakültesi 3. sınıf Fen Bilgisi öğretmen adayları (72 kişi) oluşturmaktadır. Deney grubunda 37, kontrol grubunda ise 35 öğrenci bulunmaktadır. 10 hafta süren araştırmada, deney grubunda örnek olay yöntemi kullanılırken kontrol grubunda anlatım yöntemi kullanılmıştır. Nicel veriler, “Çevre Bilimi Başarı Testi”, “Çevre Sorunları Başarı Testi” ve “Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalık Ölçeği” ile elde edilmiştir. Ek olarak deney grubu öğrencilerinden gönüllü olanların uygulama süreci ve sonrasına ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiş, sonrasında da “Görüş Formu” uygulanmıştır. Verilerin analizinde bağımsız örneklemler t-testi, bağımlı örneklemler t-testi ve betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular neticesinde; Ön test puanları arasında gruplar arası anlamlı bir farklılık tespit edilmezken, son testlerde deney grubu lehine, her iki grupta yapılan ön test-son test karşılaştırmasında ise son test puanları lehine istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Grupların son test puanlarında oluşan anlamlı farklılığın etki büyüklüğüne (etakare) bakıldığında deney grubundaki farklılığın etki büyüklüğünün kontrol grubundaki farklılığın etki büyüklüğüne göre daha fazla olduğu gözlemlenmiştir. Araştırmanın sonucunda; Örnek olay yönteminin anlatım yöntemine göre daha etkili olduğu, Çevre Bilimi dersi akademik başarısını ve çevre sorunlarına yönelik farkındalığı arttırdığı ayrıca nitel verilerle de desteklendiği görülmüştür. Bunun yanı sıra olumlu yönde birçok farklı kazanımın da oluşabileceği nitel verilerle birlikte ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevre eğitimi, örnek olay yöntemi, akademik başarı, çevre sorunlarına yönelik farkındalık, öğretmen adayları

Kaynakça

• Adesoji, F. A. ve Idika, M. I. (2015). Effects of 7e learning cycle model and case-based learning strategy on secondary school students' learning outcomes in chemistry. Journal of the International Society for Teacher Education, 19(1), 7-17.
• Akgün, İ. H. (2013). Sekizinci sınıf vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersinde örnek olay yöntemiyle öğretimin öğrenme düzeyine ve kalıcılığa etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Üniversitesi, Elazığ.
• Anastasi, A. (1976). Psychological testing. New York: MacMillan Publishing.
• Angişhan, Ç. (2019). Sosyal bilgiler öğretiminde örnek olay yönteminin öğrencilerin akademik başarısına ve problem çözme becerilerine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Avcı-Bölek, H. (2012). Genel kimya dersinde asitler ve bazlar konusunda örnek olaya dayalı öğrenme yönteminin öğrencilerin akademik başarısına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ayas, A., Çepni, S. ve Ayvacı H. Ş. (2016). Fen bilimleri derslerinde öğrencileri aktif kılan yöntem teknik ve modellemeler. S. Çepni. (Ed.), Fen ve Teknoloji Öğretimi (s. 252-284). Ankara: Pegem Akademi.
• Aydemir, G. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde örnek olay yönteminin öğrencilerin çevre bilincine ve çevreye yönelik tutumlarına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Baeten, M., Dochy, F. ve Struyven, K. (2012). Using students’ motivational and learning profiles in investigating their perceptions and achievement in case-based and lecture-based learning environments. Educational Studies, 38(5), 491-506.
• Bars, A. (2009). 9.sınıf biyoloji dersinde “difüzyon-osmoz-osmotik kuvvetler” konularının öğretiminde örnek olaya dayalı öğrenme yönteminin kullanılmasının öğrencilerin akademik başarılarına ve biyoloji dersine yönelik tutumlarına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Bonney, K. M. (2015). Case study teaching method improves student performance and perceptions of learning gains. Journal of microbiology&biology education, 16(1), 21.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2015). Sosyal bilimler için istatistik (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çamur, Ö. (2008). Örnek olay yönteminin mürettebat koordinasyonu dersinde öğrenci başarısına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çifçi, T. (2015). Örnek olay yönteminin coğrafya ders kitaplarında kullanımı. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2015(5), 186-200.
• Çolak, E. D. (2017). Örnek olay inceleme yönteminin 8. sınıf Türkçe dersi okuma ve yazma başarısı ile problem çözme becerisine etkisi (Toplum hayatı teması örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Giresun.
• Çoruh, B. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının örnek olay geliştirme süreçlerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Demircioğlu, S. ve Sezgin-Selçuk, G. (2016). The effect of the case-based learning method on high school physics students' conceptual understanding of the unit on energy. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 17(2), 1-25.
• Demircioğlu, S. (2014). Örnek olaya dayalı öğrenme yönteminin lise öğrencilerinin fizik dersinde kavramsal anlamaları ve özyeterlik inançları üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Demircioğlu, S. ve Sezgin-Selçuk, G. (2018). Örnek olaya dayalı öğrenme yönteminin lise öğrencilerinin fizik özyeterlik inançları üzerindeki etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (45), 23-36.
• Demirel, Ö. (2015). Öğretim ilke ve yöntemleri-öğrenme sanatı. Ankara: Pegem Akademi.
• Ergin, D. Y. (1995). Ölçeklerde geçerlik ve güvenirlik. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(7), 125-148.
• Fettahlıoğlu, P. (2012). Fen bilgisi öğretmeni adaylarının çevre okuryazarlığının geliştirilmesine yönelik olarak argümantasyon ile probleme dayalı öğrenme yaklaşımının kullanımı (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Fırat-Durdukoca, Ş. (2017). Özel eğitim dersinde örnek olay inceleme yönteminin öğrenenlerin üstbilişsel farkındalıklarına, derse yönelik tutumlarına ve görüşlerine etkisi: Bir karma yöntem araştırması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1267-1284.
• Gabel, C. (1999). Using case studies to teach science. 18 Kasım 2019 tarihinde https://eric.ed.gov/?id=ED453051 sayfasından erişilmiştir.
• Grunwald, S. ve Hartman, A. (2010). A case-based approach improves science students' experimental variable identification skills. Journal of College Science Teaching, 39(3), 28-33.
• Güccük, A. (2013). İlköğretim genetik mühendisliği konularının anlamlı ve kalıcı öğrenilmesinde örnek olay yönteminin etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Güler, T. (2009). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151), 30-43.
• Günter, T. ve Kılınç-Alpat, S. (2019). What is the effect of case-based learning on the academic achievement of students on the topic of “biochemical oxygen demand?”. Research in Science Education, (49), 1707-1733.
• Güven, E. (2013). Çevre sorunları başarı testinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 114-127.
• Güven, E. ve Aydoğdu, M. (2012). Çevre sorunlarına yönelik farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, 1(2), 185-202.
• Güven, E. ve Aydoğdu, M. (2012). Çevre sorunlarına yönelik davranış ölçeğinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının davranış düzeylerinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 573-589.
• Işık, İ. (2014). Yokluk hipotezi anlamlılık testi ve etki büyüklüğü tartışmalarının psikoloji araştırmalarına yansımaları. Eleştirel Psikoloji Bülteni, 5, 55-80.
• İbrahimoğlu, Z. ve Öztürk, C. (2013). Sosyal bilgiler dersinden örnek olay yöntemi kullanımının öğrencilerin akademik başarı derse karşı tutum ve eleştirel düşünme becerileri üzerine etkileri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(2), 523-548.
• Karaosmanoğlu, A. B. (2017). Örnek olay yönteminin 7. sınıf ortaokul öğrencilerinin çevre okuryazarlığına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Keçeci, G., Kırbağ-Zengin, F. ve Alan, B. (2019). TÜBİTAK 4004 “küçük bilim insanları Elazığ Hazar Gölü ekosistemini keşfediyor” projesinin ortaokul öğrencilerinin çevresel tutumlarına etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(1),41-63.
• Kerr, D., Troth, A. ve Pickering, A. (2020). The use of role-playing to help students understand information systems case studies. Journal of Information Systems Education, 14(2), 167-171.
• Kesner, M., Hofstein, A. ve Ben‐Zvi, R. (1997). Student and teacher perceptions of industrial chemistry case studies. International Journal of Science Education, 19(6), 725-738.
• Kışlalıoğlu, M. ve Berkes, F. (2001). Ekoloji ve çevre bilimleri. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kundra, D. ve Sureka, A. (2016, December). An experience report on teaching compiler design concepts using case-based and project-based learning approaches. In 2016 IEEE Eighth International Conference on Technology for Education (T4E) (pp. 216-219).
• Kurt, B. ve Çakmakçı, C. C. (2018, Nisan). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin Türkçeye maruz kalma durumları. O. K. Gül, B. Kurt ve C.C. Çakmakçı (Ed.). II. Uluslararası Türklerin Dünyası Sosyal Bilimler Sempozyumu, Üsküp-Makedonya.
• Marcus, G., Taylor, R. ve Ellis, R.A. (2004, December). Implications for the design of online casebased learning activities based on the student blended learning experience. In R. Atkinson, C. McBeath, D. Jonas-Dwyer & R. Phillips (Eds). Beyond the comfort zone: Proceedings of the 21st ASCILITE Conference, Perth-Western Australia.
• Missett, T. C., Reed, C. B., Scot, T. P., Callahan, C. M. ve Slade, M. (2010). Describing learning in an advanced online case-based course in environmental science. Journal of Advanced Academics, 22(1), 10-50.
• Murray-Nseula, M. (2011). Incorporating case studies into an undergraduate genetics course. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning, 11(3), 75-85.
• Özey, R. (2005). Çevre sorunları. İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Pehlivanlar, E. (2005). İlköğretim 6.sınıf canlının iç yapısına yolculuk ünitesinde örnek olay yönteminin başarıya, hatırlamaya ve bilişüstü becerilerin gelişimine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Sancar, N. A. (2010). İlköğretim birinci kademede fen ve teknoloji dersi öğretiminde kullanılan örnek olay yönteminin etkililiği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sendur, G. (2012). The effects of case-based learning on freshmen students’ chemistry achievement. Energy Education Science and Technology Part B: Social and Educational Studies, 4(3), 1289-1302.
• Suwono, H., Pratiwi, H. E., Susanto, H. ve Susilo, H. (2017). Enhancement of students' biological literacy and critical thinking of biology through socio-biological case-based learning. Jurnal Pendidikan IPA Indonesia, 6(2), 213-220.
• Şahin, S., Atasoy, B. ve Somyürek, S. (2010). Öğretmen eğitiminde örnek olay yöntemi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 253 -277.
• Şimşek, S. (2005). Örnek olaya dayalı öğretimin ilköğretim hayat bilgisi dersinde akademik başarıya ve öğrenmede kalıcılığa etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Tanık-Önal, N. (2017). Davranış veya süreç: Nasıl bir çevre eğitimi?. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 10(XXIX), 467-477.
• Türe, Z. G. (2018). Örnek olay destekli istasyon tekniğinin sosyobilimsel konuların öğretimi üzerine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• Ünal, S., Mançuhan E. ve Sayar A. A. (2001). Çevre bilinci, bilgisi ve eğitimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Ünal, Ş. (2016). Biyoloji dersi çevre konularının öğretiminde yaşam temelli yaklaşıma dair örnek olay inceleme ve araştırma sorgulama temelli bilim öğrenme öğretim yöntemlerinin etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yee, S. F. (2019). A phenomenological ınquiry into science teachers’ case method learning. Singapore: SpringerBriefs in Education.
• Yılmaz, M. (2011). Örnek olay yönteminin lise 9. sınıf öğrencilerinin anlatım bozuklukları konusundaki başarılarına ve derse yönelik tutumlarına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yoo, M. S. ve Park, H. R. (2015). Effects of case‐based learning on communication skills, problem‐solving ability, and learning motivation in nursing students. Nursing & health sciences, 17(2), 166-172.