Earthquake Education: The Knowledge Levels of Social Studies Teacher Candidates an Earthquake

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 1, 97 - 106, 26.04.2022

Melehat Gezer , İbrahim Fevzi Şahin

https://doi.org/10.17556/erziefd.941878

Cited By: 10

Öz

Many earthquake studies conducted in Turkey predict that earthquakes will occur in the country in the future. Considering that the occurrence of earthquakes cannot be prevented, the methods of protecting individuals from earthquakes and raising awareness about what to do before, during and after an earthquake are of vital importance in minimizing the effects of the earthquake. This study, which examines the knowledge levels of social studies teacher candidates about earthquakes, is qualitative research oriented. The study group of the research consisted of 79 pre-service teachers studying in the 3rd and 4th grades in the department of social studies teaching at a state university in Turkey. The study data were collected through a 13-item questionnaire. The obtained data were analyzed by descriptive analysis technique. In the research, the number of pre-service teachers who received education or course within the scope of natural disaster management was quite low; it was determined that most pre-service teachers participated in the exercise at least once within the scope of formal education and could define the earthquake scientifically correctly. In addition, it was determined that pre-service teachers had significant deficiencies in terms of both behavioral and cognitive skills in preparing earthquake bags. Besides, it was found that pre-service teachers were knowledgeable about what to do indoors and outdoors during an earthquake, on the other hand, it was detected that their knowledge of what to do while under wreckage remained at a basic level. The results of the research showed that although they did not take a natural disaster education course, the knowledge level of teacher candidates about what to do in case of an earthquake was high.

Anahtar Kelimeler

earthquake knowledge, social studies teacher candidates., Earthquake education, social studies teacher candidates

Deprem Eğitimi: Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Depreme İlişkin Bilgi Düzeyleri

Öz

Türkiye’de yapılan birçok deprem araştırması ülkede depremlerin gelecekte de gerçekleşeceğini öngörmektedir. Depremlerin oluşumunun önlenemeyeceği göz önüne alındığında bireylerin depremden korunma yöntemleri; deprem öncesinde, anında ve sonrasında yapılması gerekenler hakkında bilinçlendirilmesi depremin etkilerinin minimize edilebilmesi açısından hayati öneme sahiptir. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının depreme ilişkin bilgi düzeylerinin incelendiği bu çalışma nitel araştırma yönelimlidir. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’de bir devlet üniversitesinde sosyal bilgiler öğretmenliği anabilim dalında 3. ve 4. sınıfta öğrenim gören 79 öğretmen adayı oluşturmuştur. Çalışma verileri 13 maddelik bir anket formu aracılığıyla toplanmıştır. Ulaşılan veriler betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırmada; doğal afet yönetimi kapsamında bir eğitim ya da ders alan öğretmen adayı sayısının oldukça az olduğu; öğretmen adaylarının çoğunun örgün eğitim kapsamında en az bir kez tatbikat etkinliğine katıldığı ve depremi bilimsel olarak doğru tanımlayabildiği saptanmıştır. Bunun yanı sıra öğretmen adaylarının deprem çantası hazırlama konusunda hem davranışsal hem de bilişsel açıdan önemli eksikliklerinin bulunduğu belirlenmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının deprem sırasında kapalı ve açık alanda yapılması gerekenler konusunda bilgi sahibi olduğu; buna karşılık enkaz altında iken yapılması gerekenler konusundaki bilgilerinin temel düzeyde kaldığı tespit edilmiştir. Araştırma sonuçları doğal afet eğitimi dersi almamış olsalar da öğretmen adaylarının deprem anında yapılması gerekenler konusundaki bilgi düzeylerinin yüksek olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Deprem eğitimi, Deprem bilgisi, Sosyal bilgiler öğretmen adayları

Kaynakça

• Adiyoso, W., & Kanegae, H. (2012). The effect of different disaster education programs on tsunami preparedness among schoolchildren in Aceh, Indonesia. Disaster Mitigation of Cultural Heritage and Historic Cities, 6, 165-172.
• AFAD (2018). Deprem öncesi, anı ve sonrası alabileceğiniz önlemleri biliyor musunuz? https://www.afad.gov.tr/deprem-oncesi-ani-ve-sonrasi-alabileceginiz-onlemleri-biliyor-musunuz adresinden alınmıştır. AFAD (t.y.). Afete hazırlıklı okul. https://www.afad.gov.tr/afadem/afete-hazir-okul adresinden alınmıştır.
• Aksoy, B., & Sözen, E. (2014). Evaluation of the opinions of high school students on earthquake training delivered in geography course with different variants (example of Düzce province). Uşak University Journal of Social Sciences, 7(1), 279-297.
• AKUT. Deprem sırasında yapılması gerekenler nelerdir? https://afet.akut.org.tr/deprem-sirasinda-ne-yapilmasi-gerekenler-nelerdir/ adresinden alınmıştır.
• Başıbüyük, A. (2004). Earthquake knowledge of adolescents and examining the effective factors. Milli Eğitim Dergisi, 161.
• Basnet, B. K. (2020). Earthquake and its impacts on education: Aftemath Nepal Quake 2015. The European Educational Researcher, 3(3), 101-118. http://dx.doi.org/10.31757/euer.332
• Boğaziçi Üniversitesi AFAD Birimi. Deprem anında yaşam üçgeni oluşturun. http://boun.edu.tr/tr_TR/Content/Deprem_Aninda_Yapilmasi_Gerekenler/Deprem_Aninda_Yapilmasi_Gerekenler adresinden alınmıştır.
• Bozkurt, Ö. (2021). Afet farkındalık kültürü ve 2021 Türkiye afet eğitim yılı. İdarecinin Sesi, 199, 52-57.
• Çavuş, R., & Balçın, M. D. (2020). Deprem eğitim merkezi gezisinin ortaokul öğrencilerinin depreme yönelik tutumlarına etkisinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(2), 55-72.
• Çoban, M., Sözbilir, M., & Göktaş, Y. (2017). Deprem deneyimini yaşamış kişilerin deprem öncesi hazırlık algılarının belirlenmesi: Bir durum çalışması. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(37), 113-134. http://dx.doi.org/10.17295/ataunidcd.281721
• Değirmençay, Ş., & Cin, M. (2016). Türkiye’deki deprem eğitimi araştırmaları: Betimsel içerik analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 301-314.
• Değirmenci, Y., Kuzey, M., & Yetişensoy, O. (2019). Sosyal bilgiler ders kitaplarında afet bilinci ve eğitimi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 33-46. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.591345
• Demirci, A., & Yıldırım, S. (2015). İstanbul’da ortaöğretim öğrencilerinin deprem bilincinin değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 207, 89-117.
• Demirkaya, H. (2007). İlköğretim öğrencilerinin deprem kavramı algılamaları ve depreme ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 68-76.
• Demiröz, N. (2019). İlköğretim kurumlarında öğrencilerin deprem, yangın ve tahliye konusunda bilgi durum tespitlerinin yapılması [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Gedik Üniversitesi.
• İzmir'deki 4.1'lik. (2020). İzmir'deki 4.1'lik depremden korktu, 7'nci kattan atladı. Habertürk. https://www.haberturk.com/izmir-deki-41-lik-depremden-korktu-7-nci-kattan-atladi-haberler-2746765 adresinden alınmıştır.
• Hurnen F. R., & McClure, J. (1997). The effect of increased earthquake knowledge on perceived preventability of earthquake damage. Australasian Journal of Disaster and Trauma Studies, 1(3). http://trauma.massey.ac.nz/issues/1997-3/mcclure1.htm
• Johnston, D., Tarrant, R., Tıpler, K., Coomer, M., Pedersen, S., & Garsıde, R. (2011). Preparing schools for future earthquakes in New Zealand: lessons form an evaluation of a Wellington school Exercise. The Australian Journal of Emergency Management, 26(1), 24-30.
• Kadıoğlu, M. (2008). Afet zararlarını azaltmanın temel ilkeleri. Kadıoğlu, M. ve Özdamar, E., (Ed.), Sel, Heyelan ve Çığ için Risk Yönetimi içinde (s. 251-276). JICA Türkiye Ofisi Yayınları.
• Kadıoğlu, M. (23-25 Mart 2005). Afete hazırlık ve afet bilinci eğitiminde verilen mesajların standardizasyonu. Deprem Sempozyumu, Kocaeli Üniversitesi, Veziroğlu Kampusu Yer ve Uzay Bilimleri Araştırma Merkezi.
• Karakuş, U. (2013). Depremi yaşamış ve yaşamamış öğrencilerin deprem algılarının, metafor analizi ile incelenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 18(29), 97-116.
• Karakuş, U. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının doğal afet kavramlarına ilişkin algılarının kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(3), 735-751. http://dx.doi.org/10.30703/cije.546103
• Karancı, A. N. (5-7 Aralık 2007). Afet yönetiminde halk katılımının önemi. Afet Yönetiminin Sorunları ve Çözüm Önerileri Afet Sempozyumu.
• Kırıkkaya, E. B., Ünver, A. O., & Çakın, O. (2011). Teachers Views on the topic of disaster education at the field on elementary science and technology curriculum. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(1), 24-42.
• Maryani, E. (2021). The role of education and geography on disaster preparedness. IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science, 683(1), 1-9. https://doi.org/10.1088/1755-1315/683/1/012043
• MEB (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf adresinden alınmıştır.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book (2nd ed.). Sage. 6.5 büyüklüğündeki. (2014). 6.5 büyüklüğündeki deprem üç bölgeyi salladı. Milliyet. https://www.milliyet.com.tr/gundem/6-5-buyuklugundeki-deprem-uc-bolgeyi-salladi-1887179 adresinden alınmıştır.
• Naimi, S., & Tufan, T. (2021). Olası İstanbul depremi ile yapılan kentsel dönüşüm çalışmaları ve alınan önlemlerin irdelenmesi. Aurum Mühendislik Sistemleri ve Mimarlık Dergisi, 5(1), 89-108. https://doi.org/10.53600/ajesa.564197
• Öcal, A. (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde deprem eğitiminin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 169-184.
• Öcal, A. (2007). İlköğretim aday öğretmenlerinin deprem bilgi düzeyleri üzerine bir araştırma Mehmet Akif Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 104-110.
• Öcal, A. (2011). The relationship between earthquake knowledge and earthquake attitudes of disaster relief staffs. Disaster Advances,4(1), 19-24.
• Öcal, A., Yıldırım, E., Yakar, H., & Erdoğan, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının afetlere yönelik inanışlarının incelenmesi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 59-72.
• Öztürk, M. K. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının deprem deneyimleri üzerine bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 308-319.
• Panic, M., Kovaceiıc-Majkic, J., Mıljanovic, D., & Mıletıc, R. (2013). Importance of natural disaster education – Case study of the earthquake near the city of Kraljevo. J. Geogr. Inst. Cvijic, 63(1), 75-88.
• Ross K. E. K., & Shuell, T. J. (1993). Children’s beliefs about earthquakes. Science education, 77(2), 191–205.
• Rüstemli A., & Karancı A.N. (1999). Correlates of earthquake cognitions and preparedness behavior in a victimized population. The Journal of Social Psychology, 139(1), 91–101.
• Şahin, C. (1991). Türkiye afetler coğrafyası. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
• Şahin, C., Doğanay, H., & Özcan, N. A. (2004). Türkiye coğrafyası ve jeopolitiği (Fiziki beşeri-ekonomik-jeopolitik). (Genişletilmiş ikinci baskı). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Şahin, İ., & Kılınç, T. (2016). Türkiye’de 1980-2014 yılları arasında görülen depremlerin ekonomik etkileri. Siirt Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisadi Yenilik Dergisi, 4(1), 33-42.
• Şeker, B., & Akman, E. (2014). Van depremi sonrası duygusal, bilişsel ve davranışsal tepkiler: Polis örneklemi incelemesi. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(27), 215-231. http://dx.doi.org/10.21550/sosbilder.269510
• Şimşek, P., & Gündüz, A. (2021). A big earthquake awaits İstanbul: Mini review. Afet ve Risk Dergisi, 4(1), 53-60. http://dx.doi.org/10.35341/afet.849816
• Sözcü, U. (2020). Natural disaster literacy curriculum proposal. Journal of Disaster and Risk, 3(1), 70-79.
• Sözcü, U., & Aydınözü, D. (2019). Examining the natural disaster literacy levels of pre-service teachers according to some variables. International Journal of Geography and Geography Education, 40, 79-91.
• Tekin, Ö., & Dikmenli, Y. (2021). Sınıf öğretmeni adaylarının afet bilinci algısı ve deprem bilgi düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 258-271. http://dx.doi.org/10.31592/aeusbed.811043
• Tsai, C. C. (2001). Ideas about earthquakes after experiencing a natural disaster in Taiwan: An analysis of students’ worldviews. International journal of science education, 23(10), 1007-1016.
• Türkoğlu, N. (2001). Türkiye’nin yüzölçümü ve nüfusunun deprem bölgelerine dağılışı. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 8, 133-148.
• Yalman, N., & Yalman, Y. (2019). Deprem eğitiminin İstanbul’da ortaöğretim öğrencilerinin deprem bilincinin arttırılmasına etkisi. Atlas Internatıonal Refereed Journal on Social Sciences, 5(17), 140-155. http://dx.doi.org/10.31568/atlas.284
• YÖK. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programı. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari