Akselrod and Deborin: A Polemic on Spinoza’s Acosmism

Yıl 2024, Sayı: 38, 127 - 146, 20.09.2024

Barışcan Demir

https://doi.org/10.53844/flsf.1481099

Öz

According to the renowned interpretation by Salomon Maimon, Spinoza’s system involves the denial of the existence not of God buy of the World, and therefore it should be defined not as atheism but as acosmism. Later, Hegel also continued this interpretation and stated that Spinoza had regarded not the World, finite modes, and the universe, but only God, as a real and enduring and permanent entity. This interpretation holds true as long as we assume that Spinoza was an idealist, his conception of God, Substance or Nature is a frozen, inert, motionless, and staid ideal, and presuppose that finite modes are not active entities within this system. Hence, in this study, we will initially elucidate the formation of the argument concerning “Spinoza’s acosmism”. Following this, we will assess the interpretations of figures within pre-revolutionary Russian thought who espouse and defend this argument. After that, we will ascertain that Plekhanov formulated a novel interpretation of Spinoza within the mentioned tradition, initiating certain ruptures, whereas Akselrod endeavored to impede these ruptures. Lastly, utilizing the ideas of Deborin, we will delineate how it is possible to discuss “Spinoza’s Word” despite the argument of “Spinoza’s acosmism”. In this manner, we will illustrate that Spinoza’s conception of Nature can be considered as a dynamic, animate, and unstaid entity

Anahtar Kelimeler

Spinoza, Hegel, Akselrod, Deborin, nature, acosmism

AKSELROD VE DEBORİN: SPİNOZA’NIN AKOZMİZMİ ÜZERİNE BİR POLEMİK

Öz

Salomon Maimon’un ünlü yorumuna göre Spinoza’nın sistemi Tanrı’nın değil, dünyanın varoluşunun inkârını içerir ve bu nedenle de o ateizm olarak değil, akozmizm olarak tanımlanmalıdır. Daha sonra Hegel de bu yorumu devam ettirmiş ve Spinoza’nın dünyaya, sonlu varoluşa ve evrene değil de sadece Tanrı’ya realite ve kalıcılık atfettiğini söylemiştir. Bu yorum, Spinoza’nın bir idealist olduğunu, onun Tanrı, Töz ya da Doğa tasarımının donmuş, ölü, hareketsiz ve değişmez bir ideal olduğunu ve sonlu kiplerin bu sistemde herhangi bir etkinliğinin söz konusu olmadığını varsaydığımız sürece geçerlidir. Bu nedenle bu çalışmada ilkin, burada söz konusu olan “Spinoza’nın akozmizmi” argümanının nasıl şekillendiğini belirgin kılacağız. Devamında devrim öncesi Rus düşüncesinde bu argümanı benimseyen ve savunan figürlerin yorumlarını değerlendireceğiz. Ardından, Plekhanov’un söz konusu gelenekte belli kırılmalar yaratmaya başlayan yeni bir Spinoza yorumu geliştirdiğini ve Akselrod’un bu kırılmaları engellemeye çalıştığını göreceğiz. Son olarak da Deborin’in fikirlerinden yararlanarak, “Spinoza’nın akozmizmi” argümanına rağmen “Spinoza’nın dünyası”ndan nasıl bahsedebileceğimizi ortaya koyacağız. Böylelikle Spinoza’nın Doğa tasarımının canlı, hareketli ve değişken bir unsur olarak da ele alınabileceğini göstereceğiz.

Anahtar Kelimeler

Spinoza, Hegel, Akselrod, Deborin, doğa, akozmizm

Kaynakça

• Akselrod, Lubov I. “Spinoza ve Materyalizm.” Çeviren Akın Sarı. İçinde Sovyet Felsefesinde Spinoza, ed. George L. Kline, 67-93. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2023.
• Althusser, Louis. “Kapital’den Marx’ın Felsefesine.” Çeviren Işık Ergüden. İçinde Kapital’i Okumak, 19-108. İstanbul: İthaki Yayınları, 2007.
• Atlas, Samuel. “Solomon Maimon and Spinoza.” Hebrew Union College Annual 30, (1959): 233-285.
• Bakker, Jonathan B. “Deborin’s Materialist Interpretation of Spinoza.” Studies in Soviet Thought 24, no 3 (1982): 175-183.
• Cengiz, Övünç. “ ‘Her Belirlenim Bir Yadsımadır’: Hegel, Spinoza ve Akozmizm.” FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi 34, no 1 (2022): 187-207.
• Deborin, Abram M. “Spinoza’nın Dünya Görüşü.” Çeviren Akın Sarı. İçinde Sovyet Felsefesinde Spinoza, editör George L. Kline, 94-122. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2023.
• Fichte, Johann G. The Science of Knowing - J. G. Fichte’s 1804 Lectures on the Wissenschaftlehre. Çeviren W. E. Wricht. Albany: State University of New York Press, 2005.
• Hegel, Georg W. F. The Encyclopaedia of Logic - Part I of the Encyclopaedia of Philospohical Sciences with Zusätze. Çeviren T. F. Geraets, W. A. Suchting ve H. S. Harris. Indianapolis ve Cambridge: Hackett, 1991.
• Hegel, Georg W. F. Felsefe Tarihi 3. Cilt - Ortaçağ Felsefesi ve Modern Felsefe. Çeviren Doğan B. Kılınç. İstanbul: NotaBene, 2021.
• Joravsky, David. Soviet Marxism and Natural Science 1917-1931. London ve New York: Routledge, 2009.
• Kline, George L. “Spinoza West and East: Six Recent Studies in Spinozist Philosoph.” The Journal of Philosophy 58, no 13 (1961): 346-355.
• Kline, George L. “Introduction.” İçinde Spinoza in Soviet Philosophy - A Series of Essays. Editör George L. Kline, 1-47. London ve New York: Routledge Publishing, 2020.
• Kline, George L. “Giriş.” Çeviren Akın Sarı. İçinde Sovyet Felsefesinde Spinoza, editör George L. Kline, 7-53. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2023.
• Kolakowski, Leszek. Main Currents of Marxism: Its Rise, Growth, and Dissolution - Volume II: The Golden Age. Çeviren P. S. Falla. Oxford ve London: Oxford University Press, 1978.
• Kolakowski, Leszek. Main Currents of Marxism: Its Rise, Growth, and Dissolution - Volume III: The Breakdown. Çeviren P. S. Falla. Oxford ve London: Oxford University Press, 1978.
• Maidanski, Andrey. “Sovyet Spinoza: Anlam Arayışındaki İnanç.” Çeviren Emine Ayhan. İçinde Marx’tan Spinoza’ya, Spinoza’dan Marx’a Güncel Müdahaleler, editörler Eylem Canaslan ve Cemal Bâli Akal, 117-140. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 2013.
• Macherey, Pierre. Hegel ve/veya Spinoza. Çeviren Işık Ergüden. İstanbul: Otonom Yayınları, 2012.
• Manova, Iva. “Interpretations of Spinoza’s Ontology in Soviet Philosophical Historiography in the 1950-70’s.” Rivista di Storia della Filosofia 71, no 1 (2016): 69-92.
• Marx, Karl ve Engels, Friedrich. The Holy Family of Critique of Critical Critique. Çeviren R. Dixon. Moscow: Foreign Languages, 1956.
• Melamed, Yitzhak Y. “Acosmism of Weak Individuals? Hegel, Spinoza, and the Reality of the Finite.” Journal of the History of Philosophy 48, no 1 (2010): 77-92.
• Parmenides. Fragmanlar. Çeviren Kaan H. Ökten. İstanbul: Alfa, 2019.
• Reinhold, Karl L. “The Foundation of Philosophical Knowledge.” İçinde Between Kant and Hegel: Texts in the Development of Post-Kantian Idealism, editörler ve çevirenler George di Giovanni ve H. S. Harris, 51-103. Indianapolis: Hackett Publishing, 2000.
• Schelling, Friedrich W. J. “Kant-Fichte: Transzendental İdealizm Sistemi.” Çeviren Ali Irgat. İçinde Alman İdealizmi I: Fichte, editörler Eyüp A. Kılıçaslan ve Güçlü Ateşoğlu, 498-521. Ankara: Doğu-Batı Yayınları, 2006.
• Schrader, Fred E. “Töz ve Kavram: Marx’ın Spinoza’yı Alımlaması.” Çeviren Reyda Ergün. İçinde Marx’tan Spinoza’ya, Spinoza’dan Marx’a Güncel Müdahaleler, editörler Eylem Canaslan ve Cemal Bâli Akal, 249-278. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 2013.
• Somerville, John. “Basic Trends in Soviet Philosophy.” The Philosophical Review 55, no 3 (1946): 250-263.
• Somerville, John. “Review.” The American Slavic and East Europena Review 14, no 1 (1955): 142-145.
• Spinoza, Benedictus. Teolojik-Politik İnceleme. Çevirenler Cemal Bâli Akal ve Reyda Ergün. Ankara: Dost, 2008.
• Spinoza, Benedictus. Ethica. Çeviren Çiğdem Dürüşken. İstanbul: Kabalcı, 2011.
• Spinoza, Benedictus. Mektuplar. Çeviren Emine Ayhan. Ankara: Dost, 2014.
• Spinoza, Benedictus. Aklın Islahı Üzerine Bir İnceleme. Çevirenler Çiğdem Dürüşken ve Eyüp Çoraklı. İstanbul: Alfa Yayınları, 2019.
• Steila, Daniela. Genesis and Development of Plekhanov’s Theory of Knowledge: A Marxist Between Anthropological Materialism and Physiology. Dordrech: Kluwer Academic Publishers, 1991.
• Williams, Milton H. “Review.” The Russian Review 13, no 1 (1954): 72-73.