Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Ölçme Değerlendirme Okuryazarlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 40 Sayı: 3, 877 - 904, 29.11.2020

Adem Koç , Sait Bulut

https://doi.org/10.17152/gefad.733749

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı Yükseköğretim Kuruluna bağlı farklı üniversitelerde fen bilgisi öğretmenliği lisans programı dördüncü sınıf düzeyinde öğrenim gören, öğretmen adaylarının ölçme değerlendirme okuryazarlık düzeylerini farklı değişkenler açısından incelemek ve öğretmen adaylarının ölçme değerlendirme okuryazarlık düzeylerini çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Ayrıca çalışma kapsamında fen bilgisi öğretmen adaylarının ölçme değerlendirme okuryazarlığı ve ölçme değerlendirme okuryazarlığını etkileyen etmenler hakkındaki görüşlerinin alınması da amaçlanmaktadır. Bu bağlamda araştırmanın çalışma grubu amaçsal örnekleme yöntemlerinden olan maksimum çeşitlilik örnekleme (maximum variation sampling) yöntemine göre belirlenmiş ve Yükseköğretim Kuruluna bağlı yedi farklı üniversitenin fen bilgisi öğretmenliği lisans programı dördüncü sınıf düzeyinde öğrenim gören 316 öğretmen adayından oluşmaktadır. Nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının ölçme değerlendirme okuryazarlık düzeylerini belirlemek amacıyla Ölçme Değerlendirme Okuryazarlık Envanteri (ÖDOE) uygulanmıştır. Ölçme Değerlendirme Okuryazarlığı Envanterinden elde edilen veriler kaydedilip gerekli istatistiksel işlemler yapıldıktan sonra öğretmen adaylarına Ölçme Değerlendirme Okuryazarlığına İlişkin Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu uygulanarak öğretmen adaylarının ölçme değerlendirme okuryazarlığı ve ölçme değerlendirme okuryazarlığını etkileyen etmenlerin neler olabileceği hakkındaki görüşleri alınmıştır. Elde edilen veriler SPSS 23 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde ilişkisel ve betimsel istatistik analizleri ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Elde edilen veriler analiz edildiğinde farklı üniversitelerde öğrenim gören dördüncü sınıf fen bilgisi öğretmen adaylarının ölçme değerlendirme okuryazarlık düzeylerinin düşük olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, fen bilgisi öğretmen adaylarının ölçme değerlendirmeye ilişkin temel bilgileri lisans öğrenimlerinde gördükleri ölçme değerlendirme dersinde edindikleri ve bunun da yetersiz olduğunu ifade etmişlerdir. Ayrıca Ölçme Değerlendirme Okuryazarlığı Envanterinde geçen bazı konu ve kavramları ilk kez gördüklerini ifade etmeleri de öğretmenlik meslek bilgisinin önemli derslerinden biri olan ölçme değerlendirme için bu dersin yeterli olmadığını göstermektedir. Öğretmen adaylarının Ölçme Değerlendirme Okuryazarlığı Envanteri puan ortalamaları ve Ölçme Değerlendirme Okuryazarlığına İlişkin Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu aracılığıyla gerçekleştirilen görüşmeler genel olarak değerlendirildiğinde fen bilgisi öğretmen adaylarının ölçme değerlendirme okuryazarı bireyler olarak yetişmeleri için daha fazla bilgi, beceri ve uygulamaya ihtiyaç duydukları söylenebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fen bilgisi öğretmen adayları, ölçme değerlendirme okuryazarlığı, öğretmen eğitimi

Kaynakça

• Algan, S. (2008). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Ölçme ve Değerlendirme Öğesinin Öğretmen Görüşleri Açısından İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Bütüner, S. Ö., Yiğit, N., Odabaşı, S. (2010). Ölçme ve Değerlendirme Okuryazarlığı Envanterinin Türkçeye Uyarlanması. Education Sciences, 5(3), 792-809.
• Chapman, M. L. (2008). Assessment literacy and efficacy: Making valid educational decisions. Unpublished doctoral dissertation, University of Massachusetts Amherst, USA.
• Creswell, John W. "Research Design: Qualitative." Quantitative, and mixed methods (2003).
• Creswell, John W., and Vicki L. Plano Clark. Karma yöntem araştırmaları: Tasarımı ve yürütülmesi. Anı, 2014.
• Çelikkaya, T. (2008). Yapılandırmacı Yaklaşımın Sosyal Bilgiler Öğretiminde Başarı, Tutum ve Kalıcılığa Etkisi (5.Sınıf Örneği), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Çelikkaya, T., Karakus, U., ve Öztürk Demırbas, Ç. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Ölçme-Değerlendirme Araçlarını Kullanma Düzeyleri ve Karsılaştıkları Sorunlar. Journal of Kirsehir Education Faculty, 11(1).
• Ertürk, S. (1974), Eğitimde Program Geliştirme, Hacettepe Üniversitesi., s.12, Ankara.
• Goodwin, B. (2000, May). Raising the Achievement of low-Performing Students (McREL Policy Brief). Aurora, CO: Mid-Continent Research for Education and Learning. http://www.doe.state.la.us/LDE/uploads/3437.pdf (14/11/2018’te alınmıştır).
• Güneş, H. ve Karaşah, Ş. (2016). Geçmişten Günümüze Fen Eğitiminin Önemi ve Fen Eğitiminde Son Yıllarda Yapılan Çalışmalar. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(13), 122-136.
• Karaman, P., ve Şahin, Ç. (2017). Öğretmen Adaylarının Ölçme-Değerlendirme Okuryazarlıklarının Mikro-Öğretim Yoluyla Geliştirilmesi. Electronic Turkish Studies, 12(4).
• Kızıldağ, S. (2009). Akademik başarının yordayıcısı olarak yalnızlık, boyun eğici davranışlar ve sosyal destek. (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kurbanoğlu, S., S. (2010). Bilgi okuryazarlığı: Kavramsal bir analiz. Türk Kütüphaneciliği, 24, 723-747.
• Mertler, C. A. (1999). Assessing student performance: A descriptive study of the classroom assessment practices of Ohio teachers. Education, 120, 285-296.
• Pilcher, J.K. (2001, March). The standards and integrating instructional and assessment practices. Paper presented at the 53rd Annual Meeting of the American Association of Colleges for Teacher Education, Dallas, TX.
• Plake, B. S., Impara, J. C., & Fager, J. J. (1993). Assessment competencies of teachers: A national survey. Educational Measurement: Issues and Practice, 12(4), 10–12, 39.
• Savaş Yavuzçehre, P. (2016). Üniversitelerin Kentlerine Etkileri: Denizli Pamukkale Üniversitesi Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(21), 235-250.
• Stiggins, R. (2002). Assessment crisis: The absence of assessment for learning. Phi Delta Kappan, 83(10), 758-65.
• Volante, L., & Fazio, X. (2007). Exploring teacher candidates’ assessment literacy: Implications for teacher education reform and professional development. Canadian Journal of Education, 30(3): 749-770.