Geleneksel Çocuk Oyunlarının Matematik Öğretiminde Kullanılmasına İlişkin Sınıf Öğretmeni Adaylarının Görüşleri

Yıl 2022, Cilt 42, Sayı 3, 1879 - 1914, 30.12.2022

Tuğba BARAN KAYA Selahattin ARSLAN Mihriban HACISALİHOĞLU KARADENİZ

https://doi.org/10.17152/gefad.948082

Öz

Bilişsel, duyuşsal ve psikomotor becerileri işe koşan oyunlar sayesinde çocuklar yalnız eğlenmekle kalmaz yeni bilgiler de edinirler. Bu nedenle oyunla öğretime ilgi giderek artmaktadır. Bu çalışmanın amacı matematik derslerine uyarlanan geleneksel çocuk oyunlarına yönelik sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Veriler Ege Bölgesi’ndeki bir eğitim fakültesinin sınıf öğretmenliği programında öğrenimlerini sürdüren 38 dördüncü sınıf öğrencisinden elde edilmiştir. Öğretmen adaylarından matematiğe uyarlanmış ve ilkokul 1-4. sınıflarda öğretim aracı olarak uygulanmış geleneksel oyun videoları izletilerek, izlenimlerini not etmeleri istenmiştir. Katılımcıların görüşleri daha çok öğrenme-öğretme boyutunda yoğunlaşmış, adaylar sıklıkla oyunların kazanımların öngördüğü hedeflere ulaştırdığını ve öğrencilerin eğlenerek öğrenmeyi gerçekleştirdiğini belirtmişlerdir. Bunun yanında katılımcılar, geleneksel oyunların ilkokul öğrencilerine bilişsel, duyuşsal ve psikomotor becerileri içeren davranışsal anlamda ve sosyal beceri anlamında katkı sağlayacağını da belirtmişlerdir. Oyunların geleneksel olmasından yola çıkarak, kültürel katkıları olabileceğini düşünen öğretmen adayları da bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel çocuk oyunları, Oyunla öğretim, Matematik öğretimi, Sınıf öğretmeni adayı., Traditional children games, Teaching with games, Teaching mathematics, Preservice primary school teacher

The Opinion of Pre-service Primary School Teachers regarding the use of Traditional Children Games in Mathematics Teaching

Öz

Thanks to games that use cognitive, affective and psychomotor skills, children not only have fun but also acquire new knowledge. For this reason, interest in game teaching method is increasing. The aim of this study is to reveal the opinions of preservice primary school teachers about traditional children's games adapted to mathematics lessons. The data were obtained from 38 fourth grade students at a primary teacher education program in the Aegean Region. Preservice teachers watched videos of the mathematics lessons at primary school classrooms in which traditional games were applied, and they were asked to take notes of their impressions while watching. The opinions of the participants focused more on the learning-teaching dimension. The preservice teachers stated that the games often reach the goals predicted by the curriculum outcomes and they also stated that students learn while having fun. In addition, the participants also stated that traditional games would contribute to primary school students in terms of behavioral and social skills, including cognitive, affective and psychomotor skills. Based on the traditional nature of the games, there are also preservice teachers who think that these games might have cultural contributions.

Anahtar Kelimeler

Traditional children games, Teaching with games, Teaching mathematics, Preservice primary school teacher

Kaynakça

• Açıkgöz, Ü. K. (1993). İşbirliğine dayalı öğrenme ve geleneksel öğretimin üniversite öğrencilerinin akademik başarısı, hatırda tutma düzeyleri ve duyuşsal özellikleri üzerindeki etkileri. Eğitim Bilimleri Birinci Kongresi (25-28 Eylül, 1990), Bildiriler I içinde (s. 187-201). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayını.
• Adıgüzel, Ö. (2010). Eğitimde yaratıcı drama. Ankara: Naturel Yayıncılık.
• Afari, E., Aldridge, J. M., Fraser, B. J., & Khine, M. S. (2013). Students’ perceptions of the learning environment and attitudes in game-based mathematics classrooms. Learning Environments Research, 16, 131-150.
• Akandere, M. (2003). Eğitici okul oyunları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Akınbay, H. (2014). Okul öncesi dönemde oyunun önemi ve çocukların motor gelişmiş üzerine etkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Akpınar, Y. (1999). Bilgisayar destekli öğretim ve uygulamalar. Ankara: Anı Yayıcılık.
• Aksoy, N. C. (2010). Oyun destekli matematik öğretimin ilköğretim 6. sınıf öğrencilerin kesirler konusundaki başarı, başarı güdüsü, özyeterlik ve tutumlarının gelişimlerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altunay, D. (2004). Oyunla desteklenmiş matematik öğretiminin öğrenci erişisine ve kalıcılığa etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altınsoy, B. (2007). Takım-oyun turnuvaları tekniğinin ilköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinin matematik dersindeki akademik başarısı, kalıcılık ve matematiğe ilişkin tutumları üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Anılan, H., Girmen, P., Öztürk, A., & Koçkar, M. T. (2003). Geleneksel çocuk oyunlarının eğitimsel değeri. G. Haktanır ve T. Güler (Haz.). OMEP Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı Bildiri Kitabı içinde (s. 2-10). İstanbul.
• Avcı S., & Fer S. (2004). Birleştirme II tekniği ile oluşturulan işbirliğine dayalı öğrenme ortamının öğrenciler üzerindeki etkisi: Kartal Mesleki Eğitim Merkezi’nde bir durum çalışması. Eğitim ve Bilim Dergisi, 29(134), 61-74.
• Aytekin, H. (2001). Okul öncesi eğitim programları içinde oyunun çocuğun gelişimine olan etkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Bakırcı, N. (2007). Niğde folklorunda çocuk oyunları. Millî Folklor, 19(76), 202-209.
• Barta, J., & Schaelling, D. (1998). Games we play: connecting mathematics and culture in the classroom. Teaching Children Mathematics, 4(7), 388- 394.
• Beyhan N., & Tural H. (2007). İlköğretim matematik öğretiminde oyunla öğretimin erişiye etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 37-48.
• Bilgin, T., & Akbayır, K. (2002). İsbirlikli öğrenmenin dizi ve serilerin öğretimindeki etkililiği. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Sempozyumu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Chen, F., & Raley J. (2013). Math stories: learning and doing mathematics through fiction writing. Journal of Humanistic Mathematics, 3(2), 96-101.
• Cohrssen, C., & Niklas, F. (2019). Using mathematics games in preschool settings to support the development of children’s numeracy skills. International Journal of Early Years Education, 27(3), 322-339.
• Çankaya, Ş., & Karamete, A. (2008). Eğitsel bilgisayar oyunlarının öğrencilerin matematik dersine ve eğitsel bilgisayar oyunlarına yönelik tutumlarına etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 115-127.
• Çavuş, R., Kulak, B., Berk, H., & Öztuna Kaplan, A. (2011). Fen ve teknoloji öğretiminde oyun etkinlikleri ve günlük hayattaki oyunların derse uyarlanması. İGEDER Fen ve Teknoloji Öğretmenleri Zirvesi, 1-10, İstanbul.
• Çelebi, B. D. (2007). Türkiye ve Azerbaycan’daki çocuk oyunları ve oyuncaklarının karşılaştırmalı incelemesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Çelik, A. (2020). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan becerilerin öğretiminde kullanılabilecek geleneksel çocuk oyunlarının incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(1), 413-424.
• Çok, F., Artar, M., Şener, T., & Bağlı, M. (1997). Kentlerde çağdaş çocuk oyunları. B. Onur (Ed.) Çocuk Kültürü, 1. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi Bildirileri içinde (ss. 16-28). Ankara: A.Ü. Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yay: 1.
• Darwısh, D., Esquıvel, G. B., Houtz, J. C., & Alfonso, V. C. (2001). Play and social skills in maltreated and non-maltreated preschoolers during peer interactions. Child Abuse and Neglect, 25, 13-31.
• Demir, M. (2012). 7. Sınıf vücudumuzdaki sistemler ünitesinin oyun tabanlı öğrenme yaklaşımı ile işlenmesinin öğrencilerin akademik başarılarına ve fen teknoloji dersine karşı tutumlarına etkisi. 10. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitim Kongresi. Niğde Üniversitesi, Niğde.
• De Holton, D., Ahmed, A., Williams, H., & Hill, C. (2001). On the importance of mathematical play. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 32(3), 401-415.
• Egemen, A., Yılmaz, Ö., & Akil, İ. (2004). Oyun, oyuncak ve çocuk. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 5(2), 39-42.
• Eow, Y. L., Wan Zah, B. W. A., Rosnaini, B. M. & Roselan, B. B. (2009). Form one students’ engagement with computer games and its effect on their academic achievement in a Malaysian secondary school. Computers ve Education, 53, 1082–1091.
• Esen, M. A. (2008). Geleneksel çocuk oyunlarının eğitimsel değeri ve unutulmaya yüz tutmuş Ahıska Oyunları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 357- 367.
• Felder, M.R., & Brent R. (2007). Active Learning: Models from the Analytical Sciences. Washington, DC: American Chemical Soc.
• Gall, M. D., Gall, J. P. & Borg, W.R. (2003). Educational research: An introduction (7th ed.). Boston, MA: Pearson.
• Gazezoğlu, Ö. (2007). Okul öncesi eğitim kurumlarında devam eden 6 yaş çocuklarına öz bakım becerilerinin kazandırılmasında oyun yoluyla öğretimin etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Gelen, İ., & Özer, B. (2010). Oyunlaştırmanın beşinci sınıf matematik dersinde problem çözme becerisi ve derse karşı tutum üzerindeki etkisi. e-journal of New World Sciences Academy, 5(1), 71-87.
• Girmen, P. (2012). Eskişehir folklorunda çocuk oyunları ve bu oyunların yaşam becerisi kazandırmadaki rolü. Millî Folklor, 24(95), 263-273.
• Gökbulut, Y., & Yücel-Yumuşak, E. (2014). Oyun destekli matematik öğretiminin 4. sınıf kesirler konusundaki erişi ve kalıcılığa etkisi. Electronic Turkish Studies, 9(2), 673-689.
• Göncü, A. (2011). Çocuk oyunlarının gelişiminde toplumsal ve kültürel bağlamın rolü. Dünya'da ve Türkiye'de Değişen Çocukluk. III. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi Bildirileri (ss. 37-50). Ankara.
• Gür, H., & Kobak-Demir, M. (2016). Oyun temelli matematik öğrenme laboratuvarı projesine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(1), 415-438.
• Hacısalihoğlu-Karadeniz, M. (2017). Geleneksel çocuk oyunlarının matematiğe uyarlanması ve uygulanması sürecindeki kazanım ve problemlere genel bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(6), 2245-2262.
• Hacısalihoğlu-Karadeniz, M. (2018). Geleneksel çocuk oyunlarıyla matematik öğretmek: Matematik mi oyun? Oyun mu matematik. O. Köse ve E. İslamoğlu (Ed.), Edebiyat, eğitim, sanat ve iktisat: Modern dönemde içinde (ss. 269-300). Ankara: Berikan Yayınevi.
• Horzum, M. B. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılığı düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 56-68.
• Horzum, M. B., Ayas, T., & Balta, Ö.Ç. (2008). Çocuklar için bilgisayar oyun bağımlılığı ölçeği. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 76-88.
• Işık, A., & Soylu, Y. (2002). İlköğretimin birinci kademesinde oyunlarla matematik öğretimi. 5. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Karabacak, N. (1996). Sosyal bilgiler dersinde eğitsel oyunların öğrencilerin erişi düzeyine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kavas, Ü. S. (2016). Geleneksel çocuk oyunlarının resim sanatında tematik açıdan değerlendirilmesi (Antalya örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Antalya.
• Kaya, B. A. (2013). Çevrimiçi oyun bağımlılığı ölçeğinin geliştirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Kebritchi, M., & Hirumi, A. (2008). Examining the pedagogical foundations of modern educational computer games to inform research and practice. Computers ve Education, 51(4), 1729-1743.
• Maden, S. (2010). Türkçe öğretiminde drama yönteminin gerekliliği. Türklük Bilimi Arastirmalari Dergisi, 27, 503-519.
• McFarlane, A., Sparrowhawk, A., & Heald, Y. (2002). Report on the educational use of games. Cambridge: Teachers Evaluating Educational Multimedia.
• Mendes RN, Grando RC (2008) The computer game SimCity 4 and its pedagogical potential in math classes. Revista Zetetiké, 2(16), 118–176.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2010). Çocuk oyunları. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2013). Ortaokul matematik dersi: 5-8. sınıflar öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). İlkokul ve ortaokul matematik dersi öğretim programı 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Mullis, I. V. S., Martin, M. O., & Foy, P. (2013). The impact of reading ability on TIMSS Mathematics and Science Achievement at the Fourth Grade: An analysis by item reading demands. In M. O. Martin ve I. V. S. Mullis (Ed.), Relationships among reading, mathematics and science achievement at the fourth gradeImplications for early learning. Chestnut Hill, MA: TIMSS & PIRLS International Study Center, Lynch School of Education, Boston College.
• Nesin, A. (2008). Matematik ve korku. İstanbul: Nesin Yayınevi-Popüler Bilim Dizisi.
• Oğuz, M. Ö., & Ersoy, P. (2005). Türkiye’de 2004 yılında yaşayan geleneksel çocuk oyunları. Ankara: Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• Oğuz-Haçat, S., & Topal, M. (2021). Geleneksel çocuk oyunlarının değerler eğitimindeki rolünün sınıf öğretmenlerinin görüşleri açısından değerlendirilmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(2), 558-575.
• Onur, B., & Güney, N. (Eds.). (2004). Türkiye'de çocuk oyunları: araştırmalar. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Önal, M. N. (2002). Türkçe’nin eğitimi ve öğretiminde oyun tekerlemelerinin yeri ve önemi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitüsü Dergisi, 1(9), 133-149.
• Önen, F., Demir, S., & Şahin, F. (2012). Fen öğretmen adaylarının oyunlara ilişkin görüşleri ve hazırladıkları oyunların değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3). 299-318.
• Özdemirli, G. (2011). İşbirlikli öğrenme yönteminin öğrencinin matematik başarısı ve matematiğe ilişkin tutumu üzerindeki etkililiği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Özden-Gürbüz, D. (2016). Geleneksel çocuk oyunları ve eğitimsel işlevleri: emirdağ örneği. Electronic Turkish Studies, 11(14), 529-564.
• Piaget, J. (2004), Çocuklukta zihinsel gelişim. Cem Yay: İstanbul.
• Rieber, L. P., Smith, L., & Noah, D. (1998). The value of serious play. Educational Technology, 38(6), 29-37.
• Roger, T., & Johnson, D. W. (1994). An overview of cooperative learning. In J. Thousand, A. Villa & A. Nevin (Eds), Creativity and collaborative learning (pp. 31-44). Baltimore: Brookes Press.
• Ruthven, K., Laborde, C., Leach, J., & Tiberghien, A. (2009). Design tools in didactical research: Instrumenting the epistemological and cognitive aspects of the design of teaching sequences. Educational Researcher, 38(5), 329-342.
• Savaş, E., & Gülüm, K. (2014). Geleneksel oyunlarla öğretim yöntemi uygulamasının başarı ve kalıcılık üzerine etkisi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 183-202.
• Schreier, M. (2012) Qualitative content analysis in practice. London: Sage.
• Singer, D. G., & Singer, J. L. (1998). Çocuklarda yaratıcılığın gelişimi. Nurdan Cihanşimul (Çev.) İstanbul: Gendaş Yayınları.
• Slavin, R. E. (1991). Synthesis of research of cooperative learning. Educational leadership, 48(5), 71-82.
• Slavin, R. E. (1996). Research on cooperative learning and achievement: What we know, what we need to know. Contemporary educational psychology, 21(1), 43-69.
• Songur, A. (2006). Harfli ifadeler ve denklemler konusunun oyun ve bulmacalarla öğrenilmesinin öğrencilerin matematik başarı düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şahin, F. (1998). Okul öncesinde fen bilgisi öğretimi ve aktivite örnekleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Şener, T. (2007), Çocukların kültürel etkinlikleri, Ankara: Sobil Yayınları.
• Tanışlı, D. ve Sağlam, M. (2006). Matematik öğretiminde işbirlikli öğrenmede bilgi değişme tekniğinin etkililiği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(2), 47-67.
• Toksoy, A. C. (2010). Yarışma niteliği taşıyan geleneksel çocuk oyunları. Acta Turcica Cevrimici Tematik Turkoloji Dergisi, 2(1), 205-220.
• Tural, H. (2005). İlköğretim matematik öğretiminde oyun ve etkinliklerle öğretimin erişi ve tutuma etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Tüzün, H., Yılmaz-Soylu, M., Karakuş, T., İnal, Y., & Kızılkaya, G. (2009). The effects of computer games on primary school students’ achievement and motivation in geography learning. Computers ve Education, 52(1), 68-77.
• Uğurel, I. (2003). Ortaöğretimde oyunlar ve etkinlikler ile matematik öğretimine ilişkin öğretmen adayları ve öğretmenlerin görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Uğurel, I., & Moralı, S. (2008). Matematik ve oyun etkileşimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 75-98.
• Ünlü, M., & Aydıntan, S. (2011). İşbirlikli öğrenme yönteminin 8. sınıf öğrencilerinin matematik dersi “permütasyon ve olasılık” konusunda akademik başarı ve kalıcılık düzeylerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 1-16.
• Wakefield, D. V. (2000). Math as a second language. The Educational Forum, 64(3), 272-279.
• Yamakoğlu, C. (2001). Türkiye’de çocuk oyunları. Erdem, 13(39), 543-549.
• Yang, Y. T. C. (2012). Building virtual cities, inspiring intelligent citizens: Digital games for developing students’ problem solving and learning motivation. Computers & Education, 59(2), 365-377.
• YÖK. (2018). Yeni Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları. İlköğretim Matematik Öğretmenliği Lisans Programı. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Ilkogretim_Matematik_Lisans_Programi.pdf adresinden 20.02.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Yöndemli, E. N., & Taş, İ. D. (2018). Zekâ oyunlarının ortaokul düzeyindeki öğrencilerde matematiksel muhakeme yeteneğine olan etkisi. Turkish Journal of Primary Education, 3(2), 46-62.