Analysis of Secondary School Mathematics Textbooks in Terms of Estimation Skills

Yıl 2022, Cilt: 2022 Sayı: 19, 475 - 500, 30.10.2022

Emre Ev Çimen , Elif Bilgiç

https://doi.org/10.46778/goputeb.1171458

Öz

The aim of this research is to determine the types of estimation skills included in the middle school mathematics textbooks and to examine their distribution according to the learning areas and chapters within the textbooks. In the research, four textbooks, one sample textbook for each grade level, among the mathematics textbooks published by private publishing houses and approved by the Ministry of National Education (MoNE) and used in public secondary schools in the 2020-2021 academic year were examined. Document analysis, one of the qualitative research designs, was used in the research. In the findings, it was determined that the textbook contents including estimation were more intense at the 5th and 6th grades than at the 7th and 8th grades. While the most commonly used estimation type in the textbooks at each grade was operational estimation, it was seen that stack estimation was included in a limited amount of content. Numbers and operations learning area was determined as the only learning area that includes estimation skills at all grades. While it was seen that the content related to estimation in the textbooks is generally intense in the exercises and sample sections with solutions, it was seen that there is very little content in the activity sections and even no content is included in the 7th grade textbook. According to the results obtained by examining the textbooks published by private publishing houses, it was seen that the content related to estimation in the textbooks is not sufficient. For further research, the scope of the research can be expanded by adding the textbooks prepared by the MoNE publishing houses to this research. Also, this research can also be replicated at the primary and high school levels. It is also recommended for researchers to examine the textbooks of the past years in order to see how the textbooks have evolved in terms of estimation skills.

Anahtar Kelimeler

Mathematics Education, Mathematics Textbooks, Estimation Skill, Stack Estimation, Assessment Estimation, Operational Estimation

Ortaokul Matematik Ders Kitaplarının Tahmin Becerisi Bakımından İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı ortaokul matematik ders kitaplarında yer verilen tahmin beceri türlerini belirlemek, öğrenme alanlarına ve ders kitabındaki bölümlere göre dağılımını incelemektir. Araştırmada, 2020-2021 eğitim öğretim yılı içerisinde devlet ortaokullarında derslerde kullanılan, özel yayınevleri basımlı ve Milli Eğitim Bakanlığı onaylı matematik ders kitaplarından her sınıf seviyesi için birer adet örnek kitap olmak üzere dört kitap incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Bulgularda ders kitaplarında tahmine yer verilen içeriklerin 5. ve 6.sınıf seviyelerinde, 7. ve 8. sınıf seviyelerine göre daha yoğun olduğu tespit edilmiştir. Her sınıf seviyesinde en çok kullanılan tahmin türü işlemsel tahmin iken yığın tahminine sınırlı sayıda içerikte yer verildiği görülmüştür. Sayılar ve işlemler öğrenme alanı tüm sınıf seviyelerinde tahmin becerisi içeren tek öğrenme alanı olarak belirlenmiştir. Ders kitaplarında tahmin ile ilgili içeriklerin genel olarak alıştırmalar ve çözümlü örnekler gibi bölümlerde yoğun olduğu görülür iken etkinlik bölümlerinde çok az içerik olduğu hatta 7. sınıf ders kitabında hiç yer verilmediği görülmüştür. Özel yayınevlerinin hazırladığı ders kitaplarının incelenmesi ile ulaşılan sonuçlara göre ders kitaplarında yer verilen tahmin ile ilgili içeriklerin yeterli sayıda olmadığı görülmüştür. Bu araştırmaya MEB yayınevlerinin hazırladığı ders kitapları da eklenerek araştırmanın kapsamı genişletilebilir, ortaokul seviyesinde yapılan çalışma ilkokul ve lise seviyelerinde de yapılabilir. Ders kitaplarının tahmin becerisi bakımından nasıl bir gelişim gösterdiğini görmek açısından geçmiş yıllardaki ders kitaplarının incelenmesi araştırmacılara önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Matematik Eğitimi, Matematik Ders Kitapları, Tahmin Becerisi, Yığın Tahmini, Ölçümsel Tahmin, İşlemsel Tahmin

Kaynakça

• Aşkın Tekkol, İ. (2020). İlkokulda beceri öğretimi üzerine. H. Bozdemir Yüzbaşıoğlu ve S. Kaymakçı (Editörler). İlkokulda beceri öğretimi kitabı içinde (s. 223-276). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Akgün, E.Ö., Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K.E., Demirel, F. ve Karadeniz, Ş. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (29. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Altıntaş, Ş. ve Keskin, C. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu matematik 7.sınıf ders kitabı. Ankara: Ekoyay Yayıncılık.
• Altun, M., Bintaş, J. ve Yazgan, Y. (2001). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin zihinden hesap ve tahmin becerilerinin geliştirilmesi, https://docplayer.biz.tr/7273606-Ilkogretim-5-sinif-ogrencilerinin-zihinden-hesap-ve-tahmin-becerilerinin-gelistirilmesi.html adresinden alınmıştır.
• Altun, M. (2006). Matematik öğretiminde gelişmeler, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XIX(2), 223-238.
• Arslan, S. ve Özpınar İ. (2009). İlköğretim 6. sınıf matematik ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 97-113.
• Aslan, E. (2011). İlköğretim beşinci sınıf matematik dersi öğretim programında yer alan tahmin becerisi ve bu becerinin kazandırılması sırasında karşılaşılan durumların öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Aydın Güç, F. ve Hacısalihoğlu Karadeniz, M. (2016). Ortaokul öğrencilerinin kullandıkları zihinden toplama işlemi yapma stratejilerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(3), 621-639.
• Aytekin, C. ve Uçar, T.Z. (2014). Ortaokul öğrencilerinin kesirlerde tahmin becerilerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 13(2), 546‐563.
• Baykul, Y. (2020). Ortaokulda matematik öğretimi (4.Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bilen, O. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu matematik 5.sınıf ders kitabı. Ankara: Tuna Yayıncılık.
• Boyraz, S.D. ve Aygün, M. (2017). Türkiye’de matematikte tahmin konusuyla ilgili yapılmış çalışmalar. Milli Eğitim, 216, 165-185.
• Budak, B.E. (2019). Senaryolaştırılmış kavram karikatürlerinin 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin ölçüsel tahmin ve yansıtıcı düşünme becerilerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bulut, S. ve Yaman, B.B. (2017). Ortaokul matematik öğretmenlerinin tahmin hakkındaki görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 11(1), 48-80.
• Bulut, S.A. ve Şener, T.A. (2017, Kasım). İlkokul öğrencilerinin alan ölçme konusundaki tahmin performanslarının belirlenmesi, 3rd International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS)’de sunuldu, Ankara.
• Demirel, Ö. ve Kıroğlu, K. (2020). Ders kitabı incelemesi (1. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Er, Z. ve Artut, D.P. (2016). Matematik programında yer alan tahmin becerisinin matematik öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. International Journal of Social Science, 52, 487-505.
• Erdoğan, H. (2018). Gerçekçi matematik eğitimine dayalı matematik öğretiminin akademik başarı, kalıcılık ve yansıtıcı düşünme becerisine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Ev Çimen, E. (2019). Strateji üretme yeterliği. Kabael, T. (Ed.). Matematik Okuryazarlığı ve PISA içinde (s. 189-225). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gündüz, Y. ve Kumandaş, H. (2014). İlkokul, ortaokul, lise ve üniversitede öğrenim gören öğrencilerin ölçüsel tahmin becerilerinin doğruluğunun incelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 4(1), 165-187.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Kılıç, D. (2020). Ders kitabının öğretimdeki yeri ders kitabı incelemesi (4.Baskı). Ankara: Pegem Akademi, 38-48.
• Kösece, P. (2020). Gerçekçi matematik eğitimi yoluyla matematiği gerçek yaşamla ilişkilendirme ve tahmin becerisini geliştirmeye yönelik bir eylem araştırması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2005). İlköğretim matematik dersi 1-5. sınıflar öğretim programı. Talim Terbiye Kurulu, Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2009). İlköğretim matematik dersi 1-5. sınıflar öğretim programı. Talim Terbiye Kurulu, Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). İlköğretim matematik dersi 1-5. sınıflar öğretim programı. Talim Terbiye Kurulu, Ankara.
• Olkun, S. ve Kılıç, Ç. (2013). İlköğretim öğrencilerinin gerçek yaşam durumlarındaki ölçüsel tahmin performansları ve kullandıkları stratejiler. İlköğretim Online, 12(1), 295‐307.
• Özdemir, Ç. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu matematik 6.sınıf ders kitabı. Ankara: Öğün Yayınları.
• Özkan, B. U. (2020). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Serfiçeli, Z. ve Atmaz, D. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu matematik 8.sınıf ders kitabı. Ankara: Kök-e Yayıncılık
• Serin, M. K. ve Sarı, M. H. (2020). Matematik dersinde beceri öğretimi. H. Bozdemir Yüzbaşıoğlu ve S. Kaymakçı (Editörler). İlkokulda beceri öğretimi kitabı içinde (s. 223-276). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Solak, M. ve Yaylı, D. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarının türler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 444-453.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tanju, B. (2020). Matematik öğretmen adaylarının temsil ve ilişkilendirme becerilerinin matematiksel modelleme sürecinde incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Türk Dil Kurumu. (2021), Türkçe sözlük, www.tdk.gov.tr
• Tekinkır, D. (2008). İlköğretim 6-8. sınıf öğrencilerinin matematik alanındaki tahmin stratejilerini belirleme ve tahmin becerisi ile matematik başarısı arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Umay, A. (2002). Öteki matematik. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 275-281.
• Ünlü, M. (2020). Uygulama örnekleriyle matematik öğretiminde yeni yaklaşımlar (1.Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yaman, B.B., Yavuz, D.F. ve Bulut, S. (2017). Tahmin becerilerinin 1948’den 2015’e 1-5. sınıflar matematik dersi öğretim programlarındaki yeri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 19-39.