The Effect of Derivative Instruments in the Banking Participation Performance

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 56 - 72, 17.05.2024

İbrahim Seçmen , Halim Tatlı

https://doi.org/10.17336/igusbd.1125274

Öz

Turkish participation banks can use currency swap and forward exchange transactions among derivative instruments in line with some restrictions in Islamic law. In this study, the effect of using derivative instruments on participation banking performance has been examined. The relationship between the size of the derivative instruments used in Turkish participation banking and the riskiness and profitability ratios of participation banks has been examined. To this end, the balance sheet and off-balance sheet data of the variables have been used on the Banking Regulation and Supervision Agency website. In the study covering the period of September 2012 - September 2022, the data were included in the analysis quarterly. The causality test Toda-Yamamoto was preferred as the analysis method. As a result of the analysis, a one causality relationship was detected between the volume of derivative instrument usage and some variables, while no causality relationship was found between some of them.

Anahtar Kelimeler

Participation Banking, Derivative Instruments, Causality Analysis, Islamic Finance, Banking Performance

Türev Araçların Katılım Bankacılığı Performansıyla İlişkisi

Öz

Türk katılım bankaları türev araçlar içerisinden para swap ve vadeli döviz (forward) işlemlerini İslam hukuku açısından bazı kısıtlar doğrultusunda kullanmaktadır. Çalışmada Türkiye’de türev araç kullanımının katılım bankacılığı performansı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu amaçla Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu internet sitesinden değişkenlere ait bilanço ve bilanço dışı verilerden yararlanılmıştır. 2012 Eylül - 2022 Eylül dönemini kapsayan veriler üçer aylık olacak biçimde analize dahil edilmiştir. Analiz yöntemi olarak da Toda -Yamamoto nedensellik testi tercih edilmiştir. Analiz sonucunda, türev araç kullanım hacmi ile bazı değişkenler arasında tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilirken bazıları arasında herhangi bir nedensellik ilişkisi tespit edilmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Katılım Bankacılığı, Türev Araçlar, İslami Finans, Nedensellik Analizi, Bankacılık Performansı

Kaynakça

• AKBULUT, Ş. (2018). Türev Ürünler ve Türk Bankacılık Sektörü Uygulamaları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• AKSOY, A., TANRIÖVEN, C. (2014). Sermaye piyasası yatırım araçları ve analizi, 5.Baskı, Ankara, Detay Yayıncılık.
• ANYANGO, A.F. (2014). The effect of financial derivatives on the financial performance of commercial banks in Kenya, Department of Finance and Accounting School of Business University of Nairobi, Kenya.
• AYUB, M. (2017). İslami finansı anlamak. Çev.Ed.: Suna Akten Çürük ve Raif Parlakkaya, İstanbul: İktisat Yayınları. Orijinal Kitap: Ayub, M. (2007). Understanding Islamic finance, West Sussex: John Wiley&Sons Ltd.
• BACHA, O. I. (2001). Financial derivatives markets and application in malaysia, 2th ed., McGraw-Hill, Malaysia.
• BAYINDIR, S. (2005). Finansal türev varlıklar ve bu varlıklar üzerine yapılan sözleşmelerin fıkhî tahlili. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12, 52-73.
• BDDK, (2021). Aylık Bankacılık Sektörü Verileri, Gelişmiş Gösterim, 07 Ağustos 2021, www.bddk.org.tr.
• BDDK, (2023). Aylık Bankacılık Sektörü Verileri (Temel Gösterim ve Gelişmiş Gösterim), https://www.bddk.org.tr/BultenAylik
• ÇİL YAVUZ, N. (2004). Durağanlığın belirlenmesinde KPSS ve ADF testleri: İMKB Ulusal-100 Endeksi ile bir uygulama. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 54 (1), 239-247.
• DICKEY, D. A., & FULLER, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of American Statistical Association, 74, 427–431.
• DICKEY, D. A., & FULLER, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49 (4), 1057-1072.
• GHOSH, A. (2017). How Do derivative securities affect bank risk and profitability? Evidence from the us commercial banking industry. The Journal of Risk Finance, 18(2), 186-213.
• GRANGER, C. W. J. (1969). Investigating causal relation by econometric and crosssectional method. Econometrica, 37, 424–438.
• GRANGER, C. W. J. (1988). Some recent developments in the concept of causality, Journal of Econometrics, 39, 199-211.
• GÜRBÜZ, S. ve ŞAHİN, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe –yöntem – analiz, 5.Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• HANCI, A. (2020). Türkiye'de Türev Araçların Bankacılık Sektörüne Etkileri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• HULL, J. C. (2007). Options, futures and other derivatives, Prentice-Hall of India. New Delhi.
• KEFFALA, M. R. (2021). How using derivative instruments and purposes affects performance of Islamic banks? Evidence from CAMELS approach, Global Finance Journal, 50(100520), 1-15.
• KIRLIOĞLU, H. & ALTINKAYNAK, F. (2016). Forward sözleşmelerinin günümüz piyasalarında yeri ve muhasebeleştirilmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(12), 604-614.
• KORNÉL, T. (2014). The Effect of Derivatıve Fınancıal Instruments on Bank Risks, Relevance and Faithful Representation: Evidence from Banks in Hungary; Department of Finance and Controlling, Annals of Faculty of Economics, University of Oradea, Faculty of Economics, 1(1), 698-706.
• KÜÇÜKSEREN, K. (2019). Bankacılık Sektöründe Türev Araçların Kullanımı ve Türk Bankacılık Sektörüne Etkisinin Analiz Edilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• PHILLIPS, P. C. B. & PERRON, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika,75(2), 335–346.
• SAID, A. (2011). Does the use of derivatives ımpact bank performance? A case study of relative performance during 2002-2009. Middle Eastern Finance And Economics, 11, 78-88.
• ŞİRVAN, N. & SEZGİN ALP, Ö. (2017). Türev piyasa araçlarının türk bankacılık sektöründe riske olan etkileri. Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 130-157.
• TANRIÖVEN, C. & YENİCE, S. (2014). Ankaların türev araç kullanımlarının risklilik ve karlılık üzerine etkisi-Türkiye örneği, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 25-46.
• TAŞTEMEL, G. (2020). Türkiye’deki bankaların türev ürün kullanım yoğunluğu. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 15(1), 37-60.
• TODA, H. Y. & YAMAMOTO, T. (1995). Statistical inference in vector autoregression with possibly integrated processes. Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
• UDDIN, M. A. (2015). Conventional futures: Derivatives from Islamic law of contract perspective, Munich Personal RePEc Archive, 1-31.
• YILDIRIM, S. (2011). Türk Bankacılık Sektöründe Kullanılan Finansal Türev Araçlar ve 2008 Küresel Krizinde Türev Araçların Rolü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• YONG, H. H., FAFF, R. & CHALMERS, K. (2009). Derivative activities and Asia-Pacific Banks’ interest rate and exchange rate exposures. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 19(1), 16-32.