Tip 1 Diyabetli Çocuğun Sağlıklı Kardeşi Olmak

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 3, 179 - 183, 30.09.2021

H Yağmur Sevinç Nesrin Şen Celasin

Öz

Kronik bir hastalık olan Tip 1 Diyabet çocuğun yaşam tarzını etkilemekte, rutinlerinde değişikliklere neden olmaktadır. Kronik hastalığı olan çocukların ailesinde ruhsal olarak en çok etkilenenler; hasta çocuklar, anne-babaları ve sağlıklı kardeşleridir. Kronik hastalığın yol açtığı bu sonuçlarla, kardeşler arasındaki ilişki zarar görmektedir. Çocuk hemşiresinin diyabet tanılı çocuğun bakımının yanı sıra sağlıklı kardeşleri de ele alması, değerlendirmesi, yaşadıkları güçlükleri belirlemesi diyabet tanılı çocukların ve sağlıklı kardeşlerinin içinde bulundukları duruma uyum sağlayabilmeleri için çok önemlidir. Bu sonuç doğrultusunda, Tip 1 Diyabet tanılı çocuğun diyabet eğitimi sırasında, ebeveynleri ile birlikte sağlıklı kardeşlerine de eğitim verilmesi önerilmektedir. Bu derlemede, Tip 1 Diyabet tanılı kardeşi olan sağlıklı çocukların davranışları ve etkileyen faktörler özetlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aile, tip 1 diyabet, kronik hastalık, sağlıklı kardeşler, çocuk

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

To Be the Healthy Sibling of Type 1 Diabetic Child

Öz

Type 1 Diabetes, a chronic disease, affects child’s life style and causes changes in his/her routines. In the family of the children who have a chronic disease, the ill children, their parents and healthy siblings are mentally the most affected ones. Relationship between siblings is damaged due to the results caused by chronic disease. In addition to the care of the child with diabetes, it is very important for the pediatric nurse to address, evaluate and identify the difficulties they experience with healthy siblings, so that children with diabetes and their healthy siblings can adapt to the situation they are in. In line with this result, it is recommended that during the diabetes education of the child with Type 1 Diabetes, education should be given to healthy siblings along with their parents. In this article, the behaviors of healthy children who have a sibling with Type 1 Diabetes and the factors affecting it were tried to be summarized.

Anahtar Kelimeler

Family, type 1 diabetes, chronic disease, child, healthy siblings

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Baysal ZB. Kronik hastalıkların çocuk ve aile üzerindeki psikososyal etkileri. Türk Psikiyatri Dergisi. 1993; 4(4): 273-280.
• Aycan Z. Ulusal Çocuk Diyabet Grubu Çocukluk Çağı Diyabeti Tanı ve Tedavi Rehberi. Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği; 2018.
• İncedayı A. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Tip 1 Diyabetli Adölesanlarda Sorun Çözme Becerisi. [master’s thesis]. [İstanbul]: Marmara Üniversitesi; 2007. 9 p.
• Altundağ S. Tip 1 diyabetli çocukların hastalığa uyumunda eğitimin ve sosyal desteğin etkisi. Pamukkale Tıp Dergisi. 2018; 11(2): 137-144.
• Dongen-Melman V. Developing psychosocial after-care for children surviving cancer and their families. Acta Oncol. 2000; 39: 23-31.
• Ahmetoğlu E, Aral N. Zihinsel Engelli Çocukların Kardeş İlişkilerinin Anne ve Kardeş Algılarına Göre Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Ev Ekonomisi Yüksek Okulu, Yayın No: 6, Bilimsel Araştırmalar ve İncelemeler: 6, Ankara Üniversitesi Basım Evi, 2004, 21-25.
• Girli A. Normal Zekâlı Kardeşlerin Zihinsel Engelli Kardeşe Yönelik Kabul Düzeylerinin Belirlenmesi. [master’s thesis]. [İzmir]: Dokuz Eylül Üniversitesi; 1995. 20 p.
• Boztepe H. Tip 1 diyabetin yönetiminde riskli bir dönem: ergenlik. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi. 2012; 82-99.
• Fazlıoğlu K, Hocaoğlu Ç, Sönmez FM. Çocukluk çağı epilepsisinin aileye etkisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2010; 2(2): 190-205.
• Toros F, Tot Ş, Düzovalı Ö. Kronik hastalığı olan çocuklar, anne ve babalarındaki depresyon ve anksiyete düzeyi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2002; 5(4): 240-247.
• O’Connor M, Rosema S, Quach J, Kvalsvig A, Goldfeld, S. Parent and teacher perceptions of emerging special health care needs. Journal of Paediatrics and Child Health. 2016; 52(10): 950–956.
• Dinleyici M, Dağlı F. Kronik hastalığı olan çocukların sağlıklı kardeşlerinde yaşam kalitesi değerlendirilmesi. Türk Pediatri Arşivi. 2018; 53: 205-513.
• Çavuşoğlu H. Kronik hastalıklı çocuğu olan ailelerin yaşadıkları güçlükler. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 1996; 3(3): 130-138.
• Er M. Çocuk, hastalık, anne-babalar ve kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2006; 49: 155-168.
• Şahin N. Tip 1 Diyabetes Mellitus Tanılı Ergenlerde Psikopatoloji Yasam Kalitesi ve Ebeveyn Tutumlarının Değerlendirilmesi. [master’s thesis]. [Kayseri]: Erciyes Üniversitesi; 2010. 15p.
• Gallo AM, Breitmayer BJ, Knafl KA, Zoeller LH. Stigma in childhood chronic illness: a well sibling perspective. Pediatric Nursing. 1991; 17: 21-25.
• Gül E, Bayat M. Diyabetli çocukların kardeşlerinin yaşadıkları güçlüklerin belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2005; 14 (Ek Sayı: Hemşirelik Özel Sayısı): 7-12.
• Mayer-Davis EJ, Kahkoska AR, Jefferies C, Dabelea D, Balde N, Gong CX, et al. ISPAD clinical practice consensus guidelines 2018: definition, epidemiology, and classification of diabetes in children and adolescents. Pediatric Diabetes. 2018; 19 (27): 7-19.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Diyabet tedavi ve izlem klinik protokolleri. Ersöz Gülçelik N, Sönmez A, Editörler. T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın Numarası: 1151. Ankara; 2020. ISBN: 978- 975-590-744-4. Available from: https://shgmargestddb.saglik.gov.tr/ Eklenti/37343/0/diyabetmellitus20200306pdf
• Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Diabetes Mellitus Çalışma ve Eğitim Grubu. Diabetes Mellitus ve komplikasyonlarının tanı, tedavi ve izlem kılavuzu-2020. 14. Baskı. Ankara; Haziran 2020. ISBN: 978-605-4011-40-7 Available from: https://temd.org.tr/admin/uploads/ tbl_kilavuz/202006251545062020tbl_kilavuz86bf012d90.pdf
• Bundak R, Gökşen D (Ed.). Birinci basamak sağlık kurumlarında tip 1 diyabet tanı tedavi izlem rehberi. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1079, Ankara: Tuğba Matbaası; 2018. ISBN: 978-975-590-664-5. [Erişim Tarihi: 05.05.2021]. Available from: https://afyonism.saglik.gov.tr/ Eklenti/52947/0/birinci-basamak-saglik-kurumlarinda-tip-1-diyabettani- tedavi-izlem-rehberipdf.pdf
• Bratina N, Forsander G, Annan F, Wysocki T, Pierce J, Calliari LE, et all. ISPAD clinical practice consensus guidelines 2018: Management and support of children and adolescents with type 1 diabetes in school. Pediatric Diabetes. 2018 Oct; 19 (Suppl 27): 287-301. doi: 10.1111/ pedi.12743.
• Tarı S, Kitiş Y. Tip 1 diyabetli çocukların okulda diyabet yönetimiyle ilgili yaşadıkları güçlükler. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2016; 32(2): 44-60.
• Tütüncüoğlu C, Balkan İK. Diyabetli çocuğu olan annelerin aile işlevlerinin ve durumluk-sürekli kaygı düzeylerinin incelenmesi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi. 2013; 33(1): 17-39.
• IDF Diabetes Atlas 9th edition; 2021 [Erişim Tarihi:05.05.2021]. Available from: https://www.diabetesatlas.org/en/
• Çavuşoğlu H. Çocuk Sağlığı Hemşireliği. (9. Basım). Ankara: Sistem Ofset Basımevi; 2008.
• Boztepe H, Çavuşoğlu H. Bir üniversite hastanesindeki uygulamaların aile merkezli bakım yönünden incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi. 2009;16(1): 11-24.
• Yavuzer H. Çocuk Psikolojisi. (41. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi; 2017.
• Saka N. Diabetes Mellitus Pediatrik Endokrinoloji. (1. Basım). Ankara: Pediatrik Endokrinoloji ve Oksoloji Derneği Yayınları; 2003.
• Streisand R, Mackey ER, Elliot BM, Mednick L, Slaughter IM, Turek J, et all. Parental anxiety and depression associated with caring for a child newly diagnosed with type 1 diabetes: opportunities for education and counseling. Patient Educ Couns. 2008; 73(2): 333–338. doi: 10.1016/j. pec.2008.06.014.
• Çavuşoğlu H. Pediatride aile merkezli bakım. Hemşirelik Formu Dergisi. 2001; 4: 1-6.
• Kurtulmuş N, Yanıkkerem E, Karadeniz G. Ergenlerin aile içi ilişkileri, sorunları ve sorunlarına yönelik çözüm önerileri. Çocuk Dergisi. 2006; 6(1): 44-52.
• Buzlu S. Diyabetin Psikososyal Yönü. Erdoğan, S. (Ed.). İstanbul; Yüce Reklam/ Yayım/Dağıtım AŞ; 2002.
• Lau BWK. Stres in children: Can nurses help? Pediatric Nursing. 2002; 28(1): 13-18.