Türkiye Cumhuriyeti\'nin İlk Müfredatlarında İlköğretim Matematiği

Yıl 2011, Cilt: 10 Sayı: 3, 991 - 1009, 26.06.2011

Erdal Aslan Sinan Olkun

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim matematik eğitiminin “Tevhid-i Tedrisat Kanunu”ndan sonra hazırlanan öğretim programlarındaki durumunu incelemektir. Araştırma, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk müfredatları olan “1924 İlk Mektepler Müfredat Programı” ve “1924 Orta Mektepler Müfredat Programı” üzerinden yapılmıştır. Cumhuriyet dönemi eğitim tarihi ile ilgili araştırmalarda yaygın olarak Türk Devrimi’nin Türkçe, Türk Edebiyatı, Tarih, Coğrafya, Vatandaşlık ve Din derslerinin içeriğinde değişime yol açtığı sıklıkla vurgulanmış, fakat matematik ve fen bilimleri eğitimi üzerindeki sonuçları incelenmemiştir. Bunun en önemli nedeni, fen ve matematik derslerinin müspet bilimlere ait konuları içerdiği için zamandan, mekândan, siyasal ve toplumsal öznelliklerden etkilenemeyeceğine ilişkin önyargıdır. Oysa Cumhuriyet’e geçişle birlikte, İmparatorluğun soyut tanım ve teorilerin ezberletilmesine ağırlık veren matematik öğretimi yerine, uygulamayı ve günlük yaşamın ihtiyaçlarını daha fazla öne çıkaran, çocuklarda dikkati, zihinsel becerileri ve yorum kapasitesini geliştirmeyi, olaylar arasında bağlantı kurmayı, sorgulamayı ve akıl yürütmeyi temel alan bir matematik ağitimi anlayışı benimsenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Matematik Eğitimi, İlköğretimde Matematik, Atatürk Döneminde Matematik, Matematik Müfredatları, Türk Eğitim Tarihi

Elementary School Mathematics in the First Curricula of Turkish Republic

Öz

The purpose of this study was to examine the status of elementary school mathematics education
in the curricula developed after the act of unification of education (Tevhid-i Tedrisat Kanunu). The study was
carried out on “1924 İlk Mektepler Müfredat Programı” and “1924 Orta Mektepler Müfredat Programı” which
are the first curricula of the Turkish Republic. The research related to education history of the republican era has
generally been interested in Turkish, Turkish Literature, History, Geography, Citizenship, and Religious
education with the thought that the Turkish Revolution has changed them most however the research neglected
its impact on science and mathematics education. One of the most important reasons of this is the belief that
science and mathematics have been seen as parts of positive sciences, and that they were not affected by time,
space, political and social characteristics. When the curricula are examined, with the transition to the Republican
era, a curricular approach that is based on practice, connections to the needs of daily life, that aims to develop
such mental skills as interpretive, creative, and questioning skills in children, instead of the curricula of the
Ottoman Empire that emphasize the memorization of definitions and theorems.

Anahtar Kelimeler

Mathematics education, Elementary School Mathematics, education during Ataturk era, Mathematics Curriculum, the Turkish educational history

Kaynakça

• Aslan, E. (2010). “Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Ders Kitapları”, Eğitim ve Bilim, 35 (158), 215231.
• Aslan, E. (2011). “Türkiye Cumhuriyeti’nin İlkokullarda İzlediği İlk Müfredat Programı: “1924 İlk Mektepler Müfredat Programı”, İlköğretim Online, 10(2), 717-734.
• Antel, S. C. (1952). Umumi Didaktik, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Ayas, N. (1948). Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Tarihi: Kuruluşlar ve Tarihçeler, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Aytuna H. (1974). Orta Dereceli Okullarda Öğretmenlik ve Problemleri, İstanbul: Milli Eğitim Yayınları
• Baymur, F. (1945). Geometri Öğretimi: İlkokul Öğretmenlerinin Meslek Kitapları Serisi V, İstanbul: Kenan Matbaası.
• Baymur, F. (1967). Aritmetik Öğretimi, İstanbul-Ankara: İnkılâp ve Aka Kitabevleri.
• Binbaşıoğlu, C. (2005). Türk Eğitim Düşüncesi Tarihi, Ankara: AnıYayıncılık.
• Cicioğlu, H. (1985). Türkiye Cumhuriyeti'nde İlk ve Orta Öğretim (Tarihi Gelişim), Ankara.
• Dilaçar, A. (1981). “Önsöz” Geometri, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Halit Ziya [KALKANCI] (1933), “Orta Mekteplerde Cumhuriyet’ten Evvel ve Sonra Riyaziyat Dersleri”, Fikirler Dergisi, Sayı: 103, ss.14-17.
• Ergin, O. (1977). Türkiye Maarif Tarihi, Cilt: 5, İstanbul: Eser Matbaası.
• Ergün, M. (1996). II. Meşrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri, Ankara: Ocak Yayınları.
• Maarif-i Umumiye Nezareti (1330), Mekâtib-i İbtidaiyye Ders Müfredatı: Altı, Beş, Dört ve Üç Dersane ve Muallimli Mekteblere Mahsus, İstanbul: Matbaa-i Amire.
• Maarif-i Umumiye Nezareti (1338). Mekteb-i Sultani Müfredat Programı, İstanbul: Matbaayı Amire. [1922]
• Maarif Vekâleti, (1340). İlk Mektepler Müfredat Programı, İstanbul: Matbaayı Amire.
• Maarif Vekâleti, (1340). Lise Birinci Devre Müfredat Programı, İstanbul, Matbaayı Amire.
• Maarif Vekâleti, (1926). İlk Mektep Kitaplarını Tedkik Komisyonu’nun Hesab Kitapları Hakkında Raporu, İstanbul: Milli Matbaa.
• Maarif Vekâleti, (1927). İlk Mekteblerde Bulunması Lazım Gelen Vesait-i Tedrisiye, İstanbul: Devlet Matbaası.
• Maarif Vekâleti (1941). Türkçe Terimler Cep Kılavuzu, İstanbul: Maarif Matbaası.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (1948). İlkokul Programı, Ankara: Milli Eğitim Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (1972). Türk Dil Kurumu’nun 40 Yılı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (1941). Türkçe Terimler Kılavuzu, İstanbul: Devlet Matbaası.
• Unat, F. R. (1964). Türkiye Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış, İstanbul, Milli Eğitim Yayınları.
• Yıldırım, A & Şimşek, H. (2006), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara, Seçkin Yayınları.
• Yücel, H. A. (1983). Türkiye'de Orta Öğretim, İstanbul, Kültür Bakanlığı Yay.