Çocukların Oyun ve Sosyal Etkileşiminde Öğretmen Katılımının Yeri ve Önemi

Yıl 2011, Cilt: 10 Sayı: 1, 325 - 337, 26.06.2011

Bülent Tarman , İlknur Tarman

Öz

Oyun, çocukların öğrenme ve gelişimini sağlamasının yanı sıra çocukların zihinsel, duygusal
ve sosyal becerilerinin gelişmesine ilişkin önemli bir rol oynar. Gerek okul içinde gerekse okul
dışında farkında olunsun ya da olunmasın çocuğun isteyerek ve hoşlanarak yer aldığı oyunlar,
fiziksel, bilişsel, dilsel, duygusal ve sosyal gelişimin temeli olan, gerçek hayatın bir parçası ve
çocuk için en etkin öğrenme sürecidir. Çocukların oyun oynaması esnasında öğretmenlerin
müdahale etmesi veya katılımı, hem avantajları hem de dezavantajları nedeniyle tartışmalı bir
konu olmuştur. Öğretmenin katılımı çocukların zihinsel ve sosyal becerilerinin gelişimini
sağlamakla birlikte, eğer bu katılım aşırı yapılandırılmacı bir müdahaleye dönüşür ve kontrolü
tamamen ele geçirme boyutuna ulaşırsa bu durum oyunun doğal akışını bozabilir ve çocuklardaki
bilişsel faaliyetlerin gelişimini engelleyebilir. Bu nedenle, nitel bir araştırma yöntemi izlenen bu
çalışmada, bir öğretmenin oyun aracılığı ile çocukların zihinsel, duygusal ve sosyal becerilerinin
geliştirilebilmesi için en etkili bir biçimde ne zaman ve nasıl bir katılımının olması gerektiği
derinlemesine incelenerek ele alınmıştır. İncelenen alan literatürü ve bu araştırmanın bulguları
göstermektedir ki öğretmenlerin, çocukların oyunlarına direk müdahale etmeleri onların zihinsel,
duygusal ve bilişsel gelişimini olumsuz etkileyebilmektedir. Bu nedenle direk müdahalenin
yerine bu araştırma öğretmenlerin bir model olmaları gerektiğini de ortaya koymaktadır. Etkili bir
model olabilmesi için öğretmenlerin nelere dikkat etmeleri gerektiği ve hangi durumlarda nasıl
bir katılımın faydalı olabileceği bu nitel çalışmada verilen somut örnekler ile ortaya konulmuştur.
Bu araştırma teorinin yanı sıra öğretmenlere pratikte uygulayabilecekleri fikirler sağlaması
açısından da önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Oyun, eğitim, çocuk gelişimi, sosyalleşme, öğretmen katılımı

Teachers’ Involvement in Children’s Play and Social Interaction

Öz

Play serves an important process for promoting children’s learning and development besides
enhancing emotional, intellectual, and social skills of child in ways that cannot be taught through formal
classroom instruction. When children play, teachers’ involvement has been a controversial issue since there
are both advantages and disadvantages of their involvement. While teacher participation enriches children’s
play and develops children’s intellectual and social skills, if teachers give more structured cognitive
activities through play and take over the control, at that time teacher intervention disrupt children’s play.
Therefore, this qualitative inquiry seeks to obtain a more in-depth understanding of when and how a
preschool teacher involves to students play and demonstrates or shows personal practices involving
effective participation. As it is supported through the literature review and as the findings of this case study
show that teachers should be a model and a demonstrator instead of intervening the play by direct
instruction

Anahtar Kelimeler

Play, education, child development; socialization; teacher involvement

Kaynakça

• Bredekamp, S. & Copple, C. (1997). Developmentally appropriate practice in early childhood programs. Washington, DC: NAEYC
• Brown, C. & Marchant, C. (2002). Play in practice: Case studies in young children’s play, St. Paul, Minnesota: Redleaf Press.
• Christie, J., & Enz, B. (1992). The effects of literacy play interventions on preschoolers’ play patterns and literacy development. Early Education and Development, 3, 205-220.
• Christie, J., & Wardle, F. (1992). How much time is needed for play? Young Children, 47 (3), 28-32. Creswell, J. W. (2005). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (2nd ed.). Upper Saddle River, NJ: Merrill.
• Creswell, JW. (1998). Qualitative Inquiry and Research Design Choosing Among Five Traditions. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Dönmez, N. B. (1992). Üniversite çocuk gelişimi ve eğitimi bölümü ve kız meslek lisesi öğrencileri için oyun kitabı, İzmir: Bayrak Matbaası.
• Griffing, P. (1982). Encouraging dramatic play in early childhood. In J.F. Brown (Ed.), Curriculum Planning for Young Children p.38-47. Washington, DC: NAEYC.
• Johnson, J.E., Christie, J. F., & Yawkey, T. D. (1999). Play and early childhood development. New York: Addison Wesley Longmans, Inc.
• Johnson, J.E., Christie, J. F., & Wardle, F. (2005). Play, Development, and Early Education. Boston: Pearson Education, Inc.
• Kendrick, M. (2005). Playing house: A sideways glance at literacy and identity in early childhood. Journal of Early Childhood Literacy, 5(1), 5-28.
• Korkmaz, E. (2010). Oyunun çocuk gelişimine etkisi ve çocuk oyun alanları tasarım kriterleri http://www.planlama.org/new/makaleler/oyunun-cocuk-gelisimine-etkisi-ve-cocuk-oyun-alanlaritasarim-kriterleri.html [13.11.2010’da alındı].
• Löhfdahl, A. (2005). 'The funeral': A study of children's shared meaning-making and its developmental significance. Early years, 25(1), 5-16.
• Pehlivan, H. (2005). Oyun ve Öğrenme, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sevinç, M. (2004). Erken çocukluk gelişimi ve eğitiminde oyun. Ankara: Morpa Kültür Yayınları.
• Ritchie, J., Lewis, J., & Elam, G. (2003). Designing and selecting samples. In J. Ritchie & J. Lewis (Eds.), Qualitative research practice: A guide for social science students and researchers (pp.77-108). Thousands Oaks, CA: Sage.
• Rogers, C.S., & Sawyers, J.K. (1998). Play in the lives of children. Washington, DC: NAEYC.
• Roskos, K., &Neuman, S. B. (1993). Descriptive observations of adult’s facilitation of literacy in play. Early Childhood Research Quarterly, 8, 77-97.
• Rowe, D. W. (1998). The literate potentials of book-related dramatic play. Reading Research Quarterly, 33(1), 10-35.
• Seefeldt, C., & Barbour, N. (1998). Early childhood Education. New Jersey: Upper Saddle River. Smilansky, S. (1971). Can adults facilitate play in children? Theoretical and Practical Consideration. Proceeding of a conference, Play: The Child Strives toward self-realization, p. 39-50. Washington, DC: NAEYC.
• Sponseller, D. (1974). Play as a learning medium. Washington, DC: NAEYC
• Ünal, M. (2009). The Place and Importance of Playgrounds in Child Development, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 10( 2) 95-109
• Zigler, E.F., Singer, D.G.,& Bishop-Joseph, S.J. (Eds.). (2004). Children’s Play: The Roots of Reading. Washington, DC: Zero to Three Press.