Düşük Sosyo-Ekonomik Düzeydeki İlköğretim Okullarında Akran Zorbalığı

Yıl 2010, Cilt: 9 Sayı: 2, 576 - 586, 26.06.2010

Yasemin Özkan , Elif Gökçearslan Çifci

Öz

Düşük-sosyo ekonomik düzeye sahip okullarda okuyan ilköğretim öğrencilerinin uğradıkları zorbalık türleri ve sıklıkları, zorbalığı yapanların kim(ler) olduğu, zorbalığın yapıldığı yerler ve kurbanın zorbalığı anlattığı kişilerin belirlenmesi amacı ile yapılan bu araştırmada 295 öğrenci araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırmada “Sosyo Demografik Bilgi Formu”, “Şiddet-Kaba Güç Anketi” ve “Maruz Kalınan ve Gözlenen Zorbalığa Karşı Geliştirilen Tutum ve Davranış Soruları (Colorado Okul İklimi Anketi)” kullanılarak veriler toplanmıştır. Sonuçlar 295 öğrencinin %33.9’unun sözel zorbalığa, %32.9’unun fiziksel zorbalığa, %29.2’sinin duygusal zorbalığa ve %16.9’unun ise cinsel zorbalığa maruz kaldığını ve cinsiyet değişkenine göre zorbalık türleri arasında anlamlı bir fark bulunduğunu göstermiştir. Bununla birlikte zorbalık yapan kişilerin daha çok erkekler olduğu, zorba davranışlara en çok sınıfta maruz kalındığı, zorbalıkla karşılaşıldığında daha çok zorba davranış yapan çocuktan uzaklaşıldığı ve bu durumda en çok öğretmenden yardım alındığı tespit edilmiştir. Ayrıca düşük sosyo-ekonomik düzeye sahip okullarda akran zorbalığının yaygın bir davranış olduğu ortaya çıkmıştır

Anahtar Kelimeler

Okul zorbalığı, akran şiddeti, kurban, öğrenci

Peer Bullying in Primary Schools in Low Socio-Economic Level

Öz

Acts of violence have been increasing in recent years in the world and in Turkey. Reflections of these events
are seen in schools. One of the most pervasive forms of school violence is bullying. The evidence indicates that school
bullying has a variety of negative consequences for both bullies and victims. The purpose of this study was to investigate
the frequencies and the types of bullying; the gender of the bullies; the places of the bullying and the individuals whom the
victims talk about the bullying in peer groups with low socio economic status. During the study 295 pupils had been
reached. According to the results of the study, there is a significant difference in some types of bullying in terms of
gender. In addition that bullying exists in schools at low socio-economic status and it is important that the Ministry of
National Education should consider school bullying as a serious problem, and that it has negative consequences on pupils’
physical, social and emotional damage in terms of the victim. It means continuous and repetitive exposure to bullying
behavior harms these children's psycho-social development, and therefore their well-being or life quality. Hence, effective
bullying prevention and intervention training programs are needed.

Anahtar Kelimeler

School bullying, peer violence, victim, pupil.

Kaynakça

• Buchanan, P. and Winzer, M., (2001). Bullying in schools: Children’s voices. International Journal of Special Education, 16(1), 67–79.
• Boulton, M. & Underwood, K. (1992). Bully/victim problems among middle school children. British Journal of Educational Psychology, 62: 73–87.
• Crick, N. and Grotpeter, J. K. (1995). “Relation Aggression, Gender, and Social Psychological Adjustment”, Child Development, 66: 710–722.
• Çuhadaroğlu Çetin F., Canat S., Kılıç E., Şenol S., Rugana N., Öncü B., Gündüz Hoşgör A., Işıklı S., Avcı A., 2004. TUBA, Adolescent and psychic Problems: Study of state determine, Turkey, Science Academy Reports. Sayı: 4. Ankara: TÜBĐTAK Pres.
• Dake, J.A., Price, J.H., Telljohann, S.K., and Funk, J.B., (2003). Teacher perceptions and practices regarding school bullying prevention. Journal of School Health, 73(9), 347–355.
• Egbochuku, E.O., (2007). Bullying in Nigerian schools: Prevalence study and implications for counseling. Journal of Social Sciences, 14(1): 65–71. [Online]: Retrieved on 26December–2007, at URL:http://www.krepublishers.com/02Journals/JSS/JSS–14–0-000-Web/JSS-14-0-000-000-2007-
• Elliot, M. (1997). 101 Ways of dealing with bullying. London: Hodde Children’s Book.
• Fekkes, M., Pijpers, F.I.M., and Verloove-Vanhorick, S.P., (2005). Bullying: who does what, when and where? Involvement of children, teachers and parents in bullying behavior. Health Education Research Theory & Practice, 20(1), 81–91.
• Garrity, C., Jens, K., Porter, W., Sager, N., & Short-Camilli, C. (2000). Bully-proofing your school: A Comprehensive Approach for Elementary School. Chapter Three: Colorado School Climate Survey, Elementary School Student Report, 55–61. Second Edition. Longmont, CO: Sopris West.
• Galloway, D., (1994). Bullying: The importance of a whole school approach. Therapeutic Care and Education, 3, 315–329.
• Gini G., (2004). Bullying in Italian schools: An overview of intervention programmes. School Psychology Int 25: 106–116.
• Gini, G., Albiero, P., Benelli, B., & Altoe, G., (2007). Does empathy predict adolescent’s bullying and defending behavior? Aggressive Behavior, 33(5), 467–476.
• Glover, D., Gough, G., Johnson, M. & Cartwright, N. (2000). Bullying in 25 secondary schools: Incidence, impact and intervention. Educational Research, 42(2):141–156
• Hazler, R.J., Hoover, J.H. & Oliver, R. (1991). Student perceptions of victimization by bullies in school. Journal of Humanistic Education and Development, 29: 143–150.
• Kapcı, E.G. (2004). Đlköğretim Öğrencilerinin Zorbalığa Maruz Kalma Türünün ve Sıklığının Depresyon, Kaygı ve Benlik Saygısıyla Đlişkisi [Bullying type and severity among elementary school students and its relationship with depression, anxiety and self esteem], Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, yıl: 2004, cilt: 37, sayı: 1, 1-13, 37, (1), 1–13.
• Kapıkıran Acun, N. ve Fiyakalı, C. (2003), Lise Öğrencilerinde Akran Baskısı ve Problem Çözme, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Ulaşma tarihi: 08.01.2009, http://egitimdergi.pamukkale.edu.tr/
• Karaman-Kepenekci, Y. ve Çınkır, Ş., (2003). Öğrenciler Arasında Zorbalık [Bullying Among Students], Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 34: 236-253.
• Kepenekci, Y. K & Çinkir, S. (2006). Bullying among Turkish high school students, Child Abuse & Neglect, 30: 193–204
• Kartal, H. and Bilgin, A., (2007). Đlköğretim Öğrencilerine Yönelik Bir Zorbalık Karşıtı Program Uygulaması: Okulu Zorbalıktan Arındırma Programı [An implementation of an anti-bullying program for elementary school students: Bully proofıng your school], Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(2):207-227. http://eku.comu.edu.tr/index/3/2/hkartal_abilgin.pdf.
• Kartal, H. and Bilgin, A., (2008). Öğrenci, Veli ve Öğretmen Gözüyle Đlköğretim Okullarında Akran Zorbalık Elementary Education Online, 7(2), 485–495, 2008,
• Kıran-Esen, B. (2003). Akran Baskısı, Akademik Başarı ve Yaş Değişkenlerine Göre Lise Öğrencilerinin Risk Alma Davranışının Yordanması [High school students’ risk-taking behaviour is predicted by peer pressure, achievement and age variables], Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24:79-85.
• Land, D. (2003). Teasing apart secondary students’ conceptualizations of peer teasing, bullying, and sexual harassment. School Psychology International, 24 (2), 147–165.
• Nansel, T., Overpeck, M., Pilla, R., Ruan, W., Simons-Morton, B., & Scheidt, P. (2001). Bullying behaviors among US youth: Prevalence and association with psychosocial adjustment. Journal of the American Medical Association, 285, 2094–2100.
• Olweus, D. (1978). Aggression in the schools: Bullies and whipping boys. Washington, DC: Hemisphere Press.
• Olweus D. (1993). Bullying at School. What We Know and What We can Do. Oxford, UK: Blackwell.
• Pişkin, M. (2002). Okul zorbalığı: Tanımı, türleri, ilişkili olduğu faktörler ve alınabilecek önlemler. [School Bullying], Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2, 531–562.
• Pişkin, M. (2006). Akran zorbalığı olgusunun ilköğretim öğrencileri arasındaki yaygınlığının incelenmesi I. Şiddet ve Okul: Okul ve çevresinde çocuğa yönelik şiddet ve alınabilecek tedbirler sempozyumu bildiri özeti. Đstanbul.
• Rigby K, and Slee P.T. (1999). Children’s attitudes towards victims. In: Tattum DP, (ed). Understanding and Managing Bullying, London: Heinemann: 119–135.
• Sapouna, M., (2008). Bullying in Greek Primary and Secondary Schools, School Psychology International; 29 (2); 199–213.
• Smith, P.K. (1991). The silent nigtmare: Bullying and victimization in school peer groups. The psychologist, 4: 243– 248.
• Stockdale, M.S., Hangaduambo, S. Duys, D., Larson, K., and Sarvela, P.D., (2002). Rural elementary students', parents' and teachers' perceptions of bullying. American Journal of Health Behavior, 26(4), 266–277.