Sosyal Bilgiler Öğretiminde Sınıf Dışı Okul Ortamlarının Kullanılma Durumları

Yıl 2015, Cilt: 14 Sayı: 3, 1079 - 1095, 07.08.2015

Serdar Malkoç Erdoğan Kaya

https://doi.org/10.17051/io.2015.40410

Cited By: 11

Öz

Araştırmada, sosyal bilgiler öğretiminde sınıf dışı okul ortamlarının kullanılma durumları belirlenmeye çalışılmıştır. Tarama deseninde gerçekleştirilen araştırmaya Eskişehir İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı ilkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenler katılmıştır. Bu kapsamda 20’si sosyal bilgiler, 20’si sınıf öğretmeni olmak üzere toplam 40 öğretmenle görüşme yapılmıştır. Verilerinin toplanmasında nitel veri toplama yöntemlerinden biri olan yarı yapılandırılmış görüşme kullanılmıştır. Veriler, betimsel analiz tekniğinden yararlanılarak çözümlenmiş ve çeşitli bulgular elde edilmiştir. Öğretmenlerin eğitim ve öğretim için yararlanılabilecek sınıf dışı okul ortamları kapsamında en çok okul bahçesi, kütüphane, spor salonu, çok amaçlı salon, koridor, laboratuvar, sosyal bilgiler dersliğini dile getirdikleri görülmüştür. Ayrıca bu ortamların kullanılmasında ders içeriği, zaman ve fiziki yapının uygun olması gibi etmenlerin de belirleyici olduğu anlaşılmıştır. Sözü edilen ortamlardan yararlanamama nedenleri arasında ise okulun fiziki yapısının elverişli olmaması, program yoğunluğu, planlama sorunu, zaman yetersizliği, öğrenci sayısının fazlalığı ve sınıf ortamının kendileri için yeterli donanıma sahip olması sayılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sınıf dışı okul ortamları, sosyal bilgiler, öğretim ortamları

Kaynakça

• Acat, B. & Ekinci, A. (2007). İlköğretim Kurumlarında Uygulanan Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Değerlendirilmesi. XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı, 422-430. Görüşlerine Göre
• Yapılandırmacı Yaklaşım Bağlamında
• Açıkgöz, M. (2006). Sosyal bilgiler öğretiminde gezi-gözlem ve inceleme yönteminin etkinliğinin incelenmesi. Ankara. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Akşit, İ. (2011). İlköğretimde görev yapan sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler öğretiminde karşılaştıkları sorunlar (Denizli - Erzurum örneği). Denizli. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Algan, H. & Uslu, C. (2009). İlköğretim okul bahçelerinin tasarlanmasına paydaş katılımı: Adana örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi,22(2), 129-140.
• Alkan, C. (1979). Eğitim ortamları. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, No: 85.
• Ata, B. (2009). Sosyal bilgiler öğretimi. Öztürk, C. (Editör). Sosyal bilgiler öğretim programı. (Ss. 33-47). Ankara: Pegem Akademi.
• Başar, M. A. (2000). İlköğretim okullarının işgören ve fiziki olanakları. IV. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu 15- 16 Ekim 1998 Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, Özel Sayı.
• Başaran, İ. E. (2008). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara, Ekinoks.
• Bertiz, H. (2011). İlköğretim okullarında yaratıcı drama yönteminin kullanılması ve yaygınlaşması sürecinde karşılaşılan engeller ve sorunların müfettişlerin görüşleri ile belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 03(40), 34-56.
• Cresswell, W, J. (2012). Educational research: planning, conducting, and evaluating, quantitative and qualitative research. 4. Edt. Boston, Pearson.
• Cronin‐Jones, L. L. (2000). The effectiveness of schoolyards as sites for elementary science instruction. School Science and Mathematics, 100(4), 203-211.
• Çengelci, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınıf dışı öğrenmeye ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1823-1841.
• Çulha, B. (2006). Tarihsel mekânlarda keşfederek öğrenme yoluyla sosyal bilgiler öğretimine yönelik öğrenci görüşleri. İzmir. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Erdem, E. ve Demirel, Ö. (2002). Program geliştirmede yapılandırmacılık yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 81-87.
• Erdoğan, M. (2009). Yapılandırmacı yaklaşıma göre tasarlanmış sosyal bilgiler sınıfına ilişkin öğrenci görüşlerinin incelenmesi. İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Ersoy, F. G. (2009). Yeni ilköğretim sosyal bilgiler programının uygulanması ile ilgili değerlendirmeler (Konya ili örneği ). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Ertürk, S. (1974). Eğitimde program geliştirme, Meteksan Matbaacılık, Ankara.
• Geçit, Y. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler eğitimi öğretme-öğrenme durumlarıyla ilgili temel çalışmalar. Milli Eğitim. 189, 156-186.
• Güleç, S. & Alkış, S. (2003). Sosyal bilgiler öğretiminde müze gezilerinin iletişimsel boyutu. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 63-78.
• Hammond, T. C. ve Manfra, M. M. (2009). Giving, Prompting, Making: Aligning Technology and Pedagogy within TPACK for Social Studies Instruction. Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 9(2),160-185.
• Hayran, Z. (2010). Çok uyaranlı eğitim ortamlarının öğrencilerin kavram gelişimine etkisi. Eğitim ve Bilim, 35 (158),128-142.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. 15. Baskı. Ankara :Nobel Yayın Dağıtım.
• Karasolak, K. (2009). Mimari özellikleri farklı ilköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin okullarının bina ve bahçeleri hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Adana. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kaya, E. (2012a). İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler öğrenme ortamına ilişkin beklentileri. Akademik Araştırmalar Dergisi, 54, 105-138.
• Kaya, E. (2012b). Sosyal bilgiler öğretiminde “sosyal bilgiler dersliği” kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2012(2), 999-1021.
• Kılıçoğlu, G. (2012). Sosyal bilgiler öğretimi. Safran, M.(Editör). Sosyal bilgiler programı ve öğretmen yeterlilikleri içinde (Ss.3-16) 2. Baskı. Ankara: Pagem Akademi.
• Kuş, Z. & Çelikkaya, T. (2010). Sosyal bilgiler öğretimi için sosyal bilgiler öğretmenlerinin beklentileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. 7(2), 69-91.
• Kuzgun, Y. & Deryakulu, D. (2004). Eğitimde bireysel farklılıklar. Ankara, Nobel Yayınları.
• Mazman, F. (2007). Sosyal bilgiler eğitiminde gezi-gözlem metodunun uygulanmasına ilişkin bir araştırma (Tokat örneği). Tokat. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Menino, T. M. (2000). Designing Schoolyards & Building Community. The Boston Schoolyard Initiative. USA, 16s.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler dersi 6-7. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu (taslak basım). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB, (2012). Özel öğretim kurumları standartlar yönergesi. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Okullar Genel Müdürlüğü.
• Miles, M. B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis. Second edition. London. Sage Publications.
• Miller, D. L., Tichota, K. & White, J. (2009). Young Children Learn Through Authentic Play in a Nature Explore Classroom. Dimensions Educational Research Foundation. Retrieved 5/27/10 at http://www. dimensionsfoundation. org/research.
• New Jersey School Outdoor Area Working Group. (2007). Schoolyard Planning and Design in New Jersey. The Center for Architecture and Building Science Research. New Jersey Institute of Technology. Newark, New Jersey, USA, 25s.
• Özdemir, A. (2013). Designing landscapes for child health. Murat Özyavuz (Edt). Advances in Landscape Architecture, INTECH.
• Özdemir, A. & Yılmaz, O. (2009). İlköğretim okulları bahçelerinin çocuk gelişimi ve sağlıklı yaşam üzerine etkilerinin incelenmesi. Milli Eğitim, 181, 121-129.
• Özdemir, S. M. (2012). Sosyal bilgiler öğretimi. Safran, M.(Editör). Sosyal bilgiler programı ve öğretmen yeterlilikleri içinde (Ss.17-48) 2. Baskı. Ankara: Pagem Akademi.
• Öztürk, C. (2009). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler eğitimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Özür, N. (2010). Sosyal bilgiler dersinde sınıf dışı etkinliklerin öğrenci başarısına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı.
• Penner, T. (2000). Grandview U'uqinak'uuh Community School Yard. City Farmer, Canada's Office of Urban Agriculture. Canada.
• Polat, F. (2006). İlkögretim 7. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde öğretmenlerin kullandıkları yöntemler ve karşılaştıkları sorunlar. Ankara. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Pranis, E. (1990). Growing ideas. A Journal of Garden-Based Learning. 5, 1-4.
• Skinner, E. A. & Chi, U. (2012). İntrinsic motivation and engagement as “active ıngredients” in garden- based education: Examining models and measures derived from self-determination theory. The Journal of Environmental Education. 43(1), 16-36.
• Sönmez, V. (2010). Sosyal bilgiler öğretimi ve öğretmen kılavuzu. 6. Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şimşek, A. (2009). Öğretim tasarımı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tarman, B., Ergür, Ş. & Eryıldız, F. (2012). Yenilenen sosyal bilgiler programına dair bir değerlendirme. Gaziantep Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 103-135.
• Takahashi, N. (1999). Educational landscapes: Developing school grounds as learning places. University of Virginia, Thomas Jefferson Center for Educational Design.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 24, 543-559.
• Weinstein, C. S. & Pinciotti, P. (1988). Changing a Schoolyard Intentions, Design Decisions, and Behavioral Outcomes. Environment and Behavior, 20(3), 345-371.
• Yapıcı, M., & Demirdelen, C. (2007). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 6(2), 204-212.
• Yeşilbursa, C. C. (2006). Sosyal bilgiler dersinde tarihi yerleri kullanarak tarih konularının öğretimi. Ankara. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 8. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. & Tepebaş, F. (2011). İlköğretim düzeyinde sosyal bilgiler eğitiminde karşılaşılan sorunlar: mesleğine yeni başlayan sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2(1),157-177.